Industrieel erfgoed geïntegreerd in nieuwe residentiële kern

De mouterij van Boortmeerbeek is een fraai stukje industrieel patrimonium. De fabriek had een enorm verwerkingsvermogen van 75.000 ton mout per jaar. Dankzij een reeks welgemikte (steden)bouwkundige ingrepen groeide de desolate mouterijsite de voorbije jaren uit tot een bruisend residentieel geheel met woningen, diensten en handelsruimtes op het niveau van de kern, gericht op lokale bediening. “Bij de uitwerking van de plannen gingen we uit van de bijzondere kwaliteiten van de plek: enerzijds de onmiddellijke nabijheid van het dorpscentrum en het station, anderzijds de unieke beeldbepalende waarde van twee eyecatchers binnen het plangebied, meer bepaald de ast en het bakstenen silogebouw”, vertelt Reginald Schellen, zaakvoerder en architect-stedenbouwkundige bij Schellen Architecten.

Ast en metselwerksilo

Gezien de houten draagstructuur en de aanwezigheid van opslagsilo’s kon de voormalige ast van de mouterij niet behouden blijven. Er werd geopteerd voor een nieuwbouw met een gelijkaardig uiterlijk, inclusief het typische wolfsdak, bakstenen penanten en stalen geveltrekkers. “Zo konden we de herinnering aan de ast en zijn unieke charisma toch in stand houden”, aldus Reginald Schellen. “De 32 meter hoge metselwerksilo konden we gelukkig wél renoveren. Hij dateert van 1957, getuigt van de modernistische industriële bouwstijl van een gedeelte van de mouterijgebouwen en fungeert al meer dan zestig jaar als een belangrijk oriëntatie- en herkenningspunt. Na de integratie van een nieuwe verticale stijgstructuur konden we er vijf hoogwaardige lofts, een kantoorvloer en een tandartspraktijk inrichten.”

“De Malterie is een knap staaltje architectuur waar de Boortmeerbekenaars gerust fier op mogen zijn”

Heldenplein

De stijlvolle reconstructie van de voormalige ast en de vakkundige renovatie van de silotoren definieerden de verdere ontwikkeling van de site. “De ruimte rond de karakteristieke volumes is maximaal opengewerkt, zodat ze net als vroeger vrij kwamen te staan”, legt Reginald Schellen uit. “Hierdoor ontstonden er publieke open ruimtes op schaal van het bestaande weefsel. De onderlinge verbinding, directe toegankelijkheid en duidelijke leesbaarheid van deze zones stonden voorop. Te midden van de nieuwe bebouwing bevindt zich het semipublieke ‘Heldenplein’. Dit verkeersvrije speelplein is omzoomd met bomen en garandeert een aangename woonbeleving. Op de zachte vloerbekleding van het plein zijn tekeningen van mout aangebracht, als herinnering aan de vroegere functie van de omgeving. De vier omliggende gevels vormen representatieve pleinfronten.”

Fijn vertoeven

Alles opgeteld biedt de Malterie plaats aan 144 appartementen (16.500 m²) en zes handelsruimtes (933 m²). Onder het Heldenplein en de ast zijn ook nog eens 192 ondergrondse parkeergarages en 144 bergingen (9.150 m²) gerealiseerd. De grootte van de appartementen varieert van 60 tot 90 vierkante meter, inclusief terrassen van 4,5 tot 12 m². “Een kolfje naar onze hand, zeker omdat we projectleiders in dienst hebben die gespecialiseerd zijn in residentiële projecten. Het resultaat mag er zeker zijn”, klinkt het bij Bea Meus, projectcoördinator bij Cordeel, dat een groot deel van de appartementen realiseerde. Eenzelfde geluid horen we bij bouwheer Proland: “Alle ingrediënten zijn aanwezig om er een echte thuis met een persoonlijke toets van te maken. De Malterie is een knap staaltje architectuur waar de Boortmeerbekenaars gerust fier op mogen zijn, met de gerenoveerde mouterijtoren als ultieme blikvanger. Ook de rest van het project vormt een meerwaarde voor de omliggende dorpskern, waar het nu meer dan ooit fijn vertoeven is.”