Radicaal en compromisloos, maar één van dé hoofdrolspelers in de Belgische avant-garde. Met beiden een tragische wolk boven het hoofd is de vergelijking tussen Eysselinck en Vincent van Gogh snel gemaakt. Gaston Eysselinck had een beperkt maar krachtig oeuvre, met als magna opera De Grote Post van Oostende en het grootwarenhuis, waarin nu Mu.ZEE gehuisvest is. Twee gebouwen die ook in de kijker staan tijdens het Festival van de architectuur. Mu.ZEE heropende zopas de deuren na een renovatie door het Brusselse Rotor. Vandaar is Lionel Devlieger (Rotor), samen met Sven Grooten van B-architecten, dat van De Grote Post een bruisend cultuurhuis maakte, te gast in onze volgende podcast, die volledig gewijd is aan Gaston Eysselinck. Ze worden vergezeld door architectuurcriticus en Eysselinck-kenner Marc Dubois. Je kan de podcast beluisteren vanaf volgende week, maar we lichten hier alvast een tipje van de sluier op.
Eysselinck ontnam zichzelf het leven nadat huwelijksperikelen, de dood van zijn nieuwe vriendin en de weigering om nog op zijn eigen werf van De Grote Post te komen hem te veel werd. Een tragisch figuur, met veel gelijkenissen met van Gogh. ‘Er zit een grote tragiek in de man. In dat opzicht vind ik het moeilijk om hem als een voorbeeld op te houden voor studenten architectuur, want ik wens niemand zo’n leven toe,’ zegt Lionel Devlieger. ‘Daarbij was het ook geen makkelijke man om mee samen te werken.’
Voor Lionel Devlieger is vooral Eysselincks radicaliteit een belangrijk facet dat hem sterk op van Gogh doet gelijken. ‘In hem zat een soort radicaliteit, onaangepastheid en een chronisch sociaal ongemak. Dat radicale liet hem toe een uitzonderlijk oeuvre te maken maar tegelijk maakte het hem het leven moeilijk. Zeker met zijn pijnlijke, persoonlijke omstandigheden in het achterhoofd.’ Sven Grooten beaamt dit. ‘Hij probeerde het modernisme in Vlaanderen op radicale wijze te realiseren, zonder compromissen. Dat zie je aan de spanning die hij opbouwde met overheden, besturen, commissies van monumenten en landschappen.’
Dankbare koppigheid
In het leven van Eysselinck was weinig plek voor compromis. Een hardnekkige koppigheid die hem volgens Marc Dubois veel heeft geholpen. ‘Eysselinck gaat ervoor, tot de waanzin toe bijna. We moeten hem dankbaar zijn voor zijn koppigheid, want dat heeft ons zaken als het postgebouw opgeleverd. Dat is niet evident, want een architect heeft altijd een opdrachtgever. In tegenstelling tot een schilder.’
Van Gogh werd pas geroemd voor zijn werk na zijn dood. Eysselincks Grote Post kreeg in de jonge jaren ook maar weinig aandacht. ‘Er is maar één groot artikel ooit verschenen na zijn dood. Waarom? Dat was een tijdschrift Techniques des travaux, dat werd uitgegeven door Pieux Franki, het funderingsbedrijf. En het gebouw staat op paalfunderingen van Pieux Franki. Uiteindelijk heeft Eysselinck nooit die publicatie gezien. Pas vanaf de jaren ’70 kreeg het gebouw opnieuw aandacht.’
Festival van de architectuur
Van 14 tot en met 17 oktober staat het Oostende van Eysselinck in de schijnwerpers dankzij het Festival van de Architectuur. Verschillende evenementen staan ook in teken van hem. Tijdens het Colloquium kan je een rondleiding krijgen in Mu.Zee. Op zaterdag kan je tijdens het concert van Fritz Hauser in De Grote Post mee op zoek gaan naar de ziel van het gebouw. Of je kan mee op wandel met de Oostendse Gidsenkring Lange Nelle om meer te weten te komen over de transities in Oostende na de Tweede Wereldoorlog, waarin Eysselinck een prominente rol speelde.