IVRY3O van BOB361 Architects: sociaal gelaagd en klimaatrobuust wonen ten zuidoosten van Parijs

Ivry Confluences maakt deel uit van een uitzonderlijk dens gebied in volle transitie. Er staan verschillende architecturale blikvangers zoals de EDF-torens van Atelier de Montrouge, de Ivry-Charenton industriële kabelbrug en hotel Huatian Chinagora. Deze voormalige industriële site wordt nu getransformeerd tot een groene en ecologische stadswijk voor gemengd gebruik. De twee torens van IVRY3O bevinden zich in de onmiddellijke nabijheid van een nog te ontwikkelen groot park, een nieuwe groene long aan de oevers van de Seine. IVRY3O is één van de eerste opgeleverde projecten in deze wijk in ontwikkeling. Vandaag is het nog een plek met veel bouwwerven, maar op termijn zal deze stedelijke ontwikkeling de leefbaarheid voor bewoner en omwoner sterk bevorderen.

Een algemeen concept als antwoord op de context

De zuidelijk gelegen Boulevard du Colonel Fabien is een belangrijke verkeersas. Maar aan de noord- en oostkant van het project zal het nieuwe park op termijn een hoogwaardige visuele troef vormen. Het ontwerp van de gevels en de organisatie van de woningen houdt rekening met deze akoestische en visuele contexten.

De hoge toren – Phare  –  is een volume dat via dubbelhoge openingen in de gevel aansluiting vindt met de zuidelijke boulevard en de westelijke bebouwing. Deze ‘alkoven’ creëren een grotere schaal, wat de bewoners een gevoel van ruimte en openheid geeft. Ze zijn meer afgeschermd wanneer ze volledig op de boulevard gericht zijn, terwijl ze meer open zijn naar de hoeken en andere gevels toe. Aan de parkzijde staan ze wijd open.

Het trapvormig gebouw – Gradins – is dankzij zijn dieper gelegen ligging meer beschermd tegen de drukte van de boulevard. De zuidgerichte beplante, trapvormige terrassen zullen op termijn hangende tuinen vormen, die aansluiten op het collectieve groen. 

De inplantingswijze van de torens Phare en Gradins op kavel 3O vrijwaart een groot tuingebied. Door de torens niet parallel te plaatsen en een dubbelhoge gelijkvloerse verdieping te voorzien, ontstaan er zowel voor de bewoners als voor de gebruikers van de publieke ruimte vergezichten. Eén daarvan is het vrije uitzicht tussen de Boulevard du Colonel Fabien en het toekomstige park.

Woonvrije gelijkvloerse verdieping als antwoord op klimaatverandering

Door de ligging van deze toekomstige stadswijk – dichtbij de Seine - moet er vanuit regelgeving rekening gehouden worden met mogelijk toekomstig overstromingsgevaar als gevolg van de klimaatverandering. Tot een bepaald niveau boven de zeespiegel mogen er dan ook geen woningen voorzien worden. Het heeft de ontwerpers de mogelijkheid geboden om heel genereus om te gaan met de collectieve ruimtes op de gelijkvloerse verdieping. De inkomhallen, die dubbelhoog en overdekt zijn, bieden bovendien een open zicht naar de directe en verder gelegen omgeving.

Dialoog met iconische EDF-torens van Atelier de Montrouge

IVRY3O bevindt zich in de onmiddellijke nabijheid van de iconische EDF-torens van Atelier de Montrouge, een sterk staaltje brutalistische architectuur uit de jaren 1960. Geklasseerd als historisch erfgoed, zullen deze torens ook worden opgenomen in de groene ruimte van de gemengde ontwikkelingszone Ivry-Confluences. De overheidsdienst (UDAP94) die waakt over de 'Monuments Historiques' hield de evolutie van het project mee in de gaten, een meerwaarde zo bleek. Gebouw Phare gaat een directe dialoog aan met zijn iconische buren. De ontwerpers lieten zich erdoor inspireren.

Alle terrassen zijn dubbelhoog ontworpen in verhouding tot de omvang van de grootschalige site. Het gebruik van wit beton geeft de gebouwen een robuust, sculpturaal uiterlijk, dat toch licht oogt. Het materiaal wordt in tal van toepassingen gebruikt: voor de gevels, de tuinpaden, de entreezones met brievenbussen en de speelzones voor de tuin. Samen met de naburige gebouwen van Atelier de Montrouge vormt het project een geheel dat de zuidelijke ingang van het park markeert en zo deel uitmaakt van de traditie van het architecturale ‘laboratorium’ in Ivry-sur-Seine, waar heel wat experimentele en vooruitstrevende architectuur te vinden is.

Kwaliteit voor het dagelijks leven in IVRY3O

De compactheid van de twee gebouwen in combinatie met natuurlijk verlichte, centrale liften- en trappenkernen maakt brede woonruimtes met weidse uitzichten mogelijk. Door de woonkamers in de hoeken te plaatsen en te voorzien van brede terrassen, krijg je bovendien uitzichten in meerdere richtingen. Deze oriëntatie zorgt er ook voor dat de keukens natuurlijk verlicht worden. De trapvormige terrassen maken de woningen lichter en hun ondoorzichtige balustrades vormen zonweringen. De gemeenschappelijke ruimtes op de begane grond zijn ontworpen als verlengstukken van de individuele buitenruimtes. De tuinen vormen een uniek en collectief geheel die bewoners en gebruikers van de commerciële/coworking spaces zich kunnen toe-eigenen.

Een beschermend net rond het nest

Het ‘Nest’, zoals de architecten van BOB361 IVRY3O noemen, wordt omringd door licht hekwerk dat bekleed wordt met klimplanten. De grote glaspartijen van de coworking space op de gelijkvloerse verdieping zorgen voor een subtiele onderbreking van het lichte hekwerk. Ook de grote inkomhallen, de collectieve buitenruimte en de trappen zijn afgesloten met deze transparante draadafsluiting.  Op sommige plaatsen wordt dit ‘gaas’ getransformeerd tot een soort kantwerk, ontworpen door C215, een invloedrijke streetart-kunstenaar, die woont en werkt in Ivry. De doorzichtige gaaspanelen bestendigen het collectieve karakter van de tuin en de publieke ruimte.

In de gemeenschappelijke tuin is er plaats voor moestuinen, speeltuinen en picknicktafels, een uitnodiging voor ontmoeting tussen bewoners van de sociale en koopwoningen. De fietsenberging kan ook gebruikt worden voor gezamenlijke activiteiten, zoals een feest of een bewonersbijeenkomst. Hoge bomen (op termijn) worden rond de parking op de tuinzone in volle grond gezet. Dit draagt bij tot het groene karakter van de site en zal het hitte-eilandeffect verminderen.

Ivry Confluences

IVRY3O maakt deel uit van het zogenaamde ZAC Ivry Confluences (ZAC is het Franse equivalent voor RUP, Ruimtelijk Uitvoeringsplan). Gesitueerd tussen de spoorlijn en de samenvloeiing van de Seine en de Marne beslaat Ivry Confluences zowat 145 hectare. Gelegen aan de poort van Parijs is het een strategisch knooppunt voor grootstedelijke ontwikkeling, gericht op economisch, sociaal en ecologisch evenwicht. Bedoeling is dat er in totaal 8.500 wooneenheden worden gerealiseerd, waarvan de helft sociale woningen. Er is een groot aantal openbare voorzieningen gepland, waaronder drie schoolgroepen, een middelbare school en voorzieningen voor jonge kinderen, sport en vrijetijdsbesteding. De aanleg van pleinen, recreatiecentra en een uitgestrekt park aan de oevers van de Seine zal het dagelijks leven van de gebruikers van de wijk ingrijpend veranderen.