Vooraleer zich te storten op het nieuwe architectuurjaar 2012, blikt
Architectura nog even terug op de 11 projecten van 2011 die om één of
andere reden terecht onze aandacht getrokken hebben. In dit eerste deel overlopen we alvast 6 projecten.
1. Het nieuwe gerechtsgebouw in Hasselt
Het nieuwe gerechtsgebouw in Hasselt, een intrigerend ontwerp van Lens° Ass., a2o en de Duitste toparchitect Jürgen Mayer, kreeg in 2011 definitief vorm. Het boomvormige pronkstuk is een eerste stap in de opwaardering van de momenteel redelijk troosteloze Hasseltse stationsbuurt en zal tevens uitgroeien tot een vaste waarde in de skyline van de Limburgse hoofdstad.
Luchtfoto: Vlaanderen vanuit de luchtVan het nieuwe gerechtsgebouw van Hasselt is voorlopig echter alleen de buitenkant te bewonderen. Hoewel de bouwwerken op schema zitten en er eerder was gezegd dat de gerechtelijke diensten van Hasselt er vanaf september 2011 al hun intrek zouden nemen, opent het nieuwe gerechtsgebouw toch pas volgend jaar de deuren. De federale overheid heeft dit jaar geen geld meer om het nieuwe gebouw in te richten.
2. Het MAS in Antwerpen
Naar de opening van het Museum Aan de Stroom werd in 2011 reikhalzend uitgekeken. Het nieuwe uithangbord van de stad Antwerpen kadert binnen een ruimer stadsvernieuwingsproject dat het historische havengebied in de buurt van het stadscentrum wil transformeren tot een moderne woon- en werkomgeving. Het museum werd gebouwd op de overblijfselen van het oude Hanzehuis en verwijst met z’n kubusvormige ontwerp naar de opgeknapte oude pakhuizen aan het Bonapartedok. Het geheel werd opgevat als een schatkist waarbinnen het collectieve geheugen van de stad tentoongesteld zal worden. Om deze symboliek extra in de verf te zetten, werden op de muren van het museum ongeveer drieduizend aluminium handen bevestigd. Ze verwijzen naar de alombekende Antwerpse legende van Brabo en de kwaadaardige reus, wiens hand door deze eerste afgehakt en in de rivier geworpen werd. het ontwerp is van Neutelings Riedijk en B-Architecten.
Foto: Sarah BleeDe buitenmuren van het gebouw zijn bekleed met Indische zandsteen in vier zorgvuldig gerangschikte kleurschakeringen, van oranjerood tot middenbruin. In de open gedeelten van het gebouw, tussen de verschillende overhangende verdiepingen, zijn glazen panelen geïnstalleerd voor een minimale hoeveelheid steunconstructies een maximaal uitzicht over de mooie Antwerpse skyline.
3. DeSingel in Antwerpen van Stéphane Beel
Stéphane Beel, één van Vlaanderens meest bekende architecten, is de ontwerper de uitbreiding van deSingel in Antwerpen tot internationale kunstcampus. Op Beel werd er al eerder beroep gedaan, o.a. om in deSingel deuren te plaatsen, als afscheiding naar het conservatorium. Deze deuren staan er nog steeds en hebben de naam ‘de patattendeuren’ meegekregen. De latere uitbreiding van deSingel door Beel resulteerde in een tuinhuis look-a-like waarbij hout als gevelbekleding gekozen werd.
Foto: Xavi Catala De keuze voor hout is enerzijds te verklaren door de ecologische, herbruikbare eigenschappen va materiaal. Daarnaast zet het materiaal hout ook de duidelijk andere functie van DeSingel t.o.v. de andere gebouwen rond de ringweg in de verf: deSingel is geen kantoorgebouw, geen appartementsgebouw, geen hotel, maar een productiehuis voor de kunsten. Door de toepassing van een ongebruikelijk materiaal voor zo’n groot gebouw wordt die specifiek andere functie benadrukt en lijkt het gebouw op een uitvergroot tuinhuis langs de ring.
4. Keukentoren van Elishout-kokschool in Anderlecht
De gloednieuwe zestig meter hoge keukentoren van de Elishout-kokschool in Anderlecht werd in 2011 in gebruik genomen. Na drie jaar bouwen is de bijzondere constructie van Xaveer de Geyter Architecten met de kolomloze vloerniveaus en zes dragende betonkokers eindelijk klaar. Het nieuwe pronkstuk van de Nederlandstalige campus van het voedingsscholencollectief maakt deel uit van een project om de campus te renoveren: naast de bouw van deze opvallende toren omvatte het programma de restauratie van twee modernistische internaatsgebouwen (van de hand van Courtens & Polak) en de vernieuwing van de technieken op heel de campus.
Wat stabiliteit betreft, is de keukentoren een erg complexe constructie. De vloerplaten rusten immers niet op kolommen, maar hangen op aan prefab-betonelementen.De nieuwe keukentoren verdient wegens zijn niet-alledaagse vormgeving toch speciale aandacht. Het opvallende gebouw is in feite niets meer of minder dan een verticale opeenstapeling van een reeks kleedkamers, twee economaten, acht leskeukens, een technische ruimte en een restaurantkeuken. Deze bevinden zich alle in een centraal glazen gedeelte met kolomloze vloerniveaus. Voor het overige wordt de toren gedragen door zes betonnen kokers waarvan er twee een traphal bevatten en één dienst doet als opslagplaats voor de technieken. Aan de voorkant valt vooral de buitentrap met de karakteristieke ronde openingen op. Met z'n veertien verdiepingen biedt de keukentoren een indrukwekkend panoramisch uitzicht over de campus en de rest van de omgeving.
5. Begraafplaats Het Uitzicht in Kortrijk
SumProject en de Portugese architect Eduardo Souto de Moura kregen de ontwerpopdracht voor het nieuwe crematorium Het Uitzicht in Kortrijk toegewezen. De opdracht bestond uit de integratie van een uitvaartsite in een landschappelijke begraafplaats en de creatie van een ruimte voor reflectie over leven en dood die geen kerk of een ander religieus gebouw is. De combinatie van een serene context, een ceremonieel programma en een functioneel gebouw leidde tot een opmerkelijke architectuur. Uit respect voor en aansluitend op de bestaande begraafplaats werd een gebouw geconstrueerd dat zich volledig onder de grond bevindt. Het publiek komt van de zijde van de begraafplaats en gaat via een mooie helling naar een patio onder de grond het gebouw binnen. Er is een afwisseling tussen lage en hoge ruimtes, open en gesloten, tussen ruimtes met licht en meer besloten intiemere ruimtes. Voorts is er een technische zaal met drie crematieovens met alle nodige milieutechnieken en filtering.
De architecten ontwierpen een gebouw dat in het landschappelijke terrein verzonken is. Het crematorium steekt slechts een meter boven de grond uit. Het groene dak vormt een tafel in het landschap. De architecten hebben geprobeerd een evenwicht te vinden tussen het publieke en het private aspect. Er is het onderscheid tussen het private binnengedeelte, waar de getroffen families hun gemis kunnen belijden, en de grote ramen die uitzien op de buitenwereld, het landschap, waar het leven zich situeert.
6. Kop van Kessel-Lo
De Kop van Kessel-Lo is een nieuw stedenbouwkundig project waarin wonen, werken en mobiliteit hand in hand gaan. Het aaneengekoppeld geheel van acht gebouwen, gelegen langsheen het station van Leuven, ziet er kleurrijk en stijlvol uit dankzij de zeven verschillende EuroMica-coatings, die aangebracht werden op speciaal geplooide gevelcassettes van ME Construct. AR-TE en SeARCH stonden in voor het ontwerp. Het project bestaat uit drie deelprojecten, kantoorblokken, hotels en appartementsblokken, en heeft een ideale ligging op een steenworp van het trein- en busstation. Het project is een antwoord op de dringende behoefte aan een betere verbinding tussen het centrum van Leuven en Kessel-Lo. De Kessel-Lo-kant is zo niet langer de letterlijke en figuurlijke achterkant van het station.
Men bracht de coating aan op geplooide gevelcassettes om de kleurtransformaties maximaal tot uiting te laten komen. (Foto's: Dick Holthuis Photography)De dwarse gevels van de gebouwen worden elk van een eigen specifieke kleurschakering uit EuraMica van Euramax voorzien. Het multi-layered coatingsysteem maakt gebruik van Mica-effectpigmenten die de kleur onder invloed van zichthoek en lichtinval voortdurend doet variëren. Om die intrigerende kleurendynamiek optimaal te kunnen uitspelen, werd de coating aangebracht op geplooide gevelcassettes. Dit zijn smalle hoge stroken die onder verschillende hoeken geplaatst worden om de kleurtransformaties maximaal tot uiting te laten komen. Door te spelen met verschillende invalshoeken bekomt men met andere woorden een uiterst dynamisch visueel spektakel.