Jaaroverzicht 2011 : De 11 projecten van 2011 (2)

Voordat we ons storten op het nieuwe architectuurjaar van 2012, blikt Architectura nog even terug op de 11 projecten van 2011 die om één of andere reden terecht onze aandacht getrokken hebben.

7. WDT-loodsen in Park Spoor Noord

In het Antwerpse Park Spoor Noord werd de laatste hand gelegd aan de herbestemming van de WDT-loodsen van Verdickt & Verdickt Architecten. Het meest opvallende element van de hernieuwde loodsen is de diffuse Kalwall-dak- en -gevelbekleding op de nieuwbouwsporthal. Verdickt & Verdickt Architecten zorgde voor hoogst duurzaam en vernieuwend concept en slaagde erin een coherente gebouwencluster te bekomen zonder te raken aan de originele vormgeving van de loodsen. De WDT-loodsen zijn een schoolvoorbeeld van hoe men met beperkte middelen toch een meerwaarde kan creëren.

Het gezellige Park Spoor Noord is het speerpunt van de stedenbouwkundige transformatie van Antwerpen Dam en het naburige Seefhoek. De WDT-loodsen, de oude treinherstellingsloodsen, werden er omgebouwd tot een groot complex met kantoren, een evenementenzaal, horecafaciliteiten en een buurtsporthal. Ook werd er een grote nieuwbouwsporthal toegevoegd die met z'n speciale Kalwall-gevel goed is voor een Europese primeur.

De nieuwbouwsporthal is het pronkstuk van de hele constructie. De zichtbetonnen circulatieruimte, de houten spanten en de witte metalen structuren vormen een fris contrast dat extra benadrukt wordt door de zachte natuurlijke lichtinval. Dat het er zo aangenaam helder is, zonder enige toevoeging van kunstmatige belichting nota bene, heeft alles te maken met de innovatieve Kalwall-huid. Deze bestaat uit structurele composiet-sandwichpanelen, die op hun beurt opgebouwd zijn uit speciale vezelglazen bladen die vastgehecht zijn op een raster van aaneengesloten, thermisch gebroken I-balken in aluminium. Kalwall zorgt voor zachte helderheid in de sporthal  en heeft ook het voordeel dat het erg goed isoleert. Het is de eerste keer dat het Kalwall-product in Europa op een dergelijke manier toegepast wordt. De transparante Kalwall-panelen zorgen er bovendien voor dat het gebouw gloeit in de donkere nachtelijke omgeving. Overdag toont de gekartelde witte stolp al indrukwekkend, zeker in combinatie met de historische bakstenen mantel, maar vooral bij nacht blinkt ze letterlijk en figuurlijk uit met een indrukwekkende gloed die de sociale veiligheid in het park sterk verhoogt.


8. Nieuwe Grontmij-kantoorgebouw in Mechelen

Vlakbij het station van Mechelen werd eind januari 2011 de laatste hand gelegd aan het nieuwe hoofdkwartier van studiebureau Grontmij. Het gerenoveerde complex werd een toonbeeld van energie-efficiëntie en duurzaamheid in alle betekenissen van het woord. Grontmij mocht zijn eigen kantoorgebouw helemaal zelf ontwerpen en kon dus z’n kennis als studiebureau optimaal etaleren. Duurzaamheid stond centraal, zowel bij de opbouw als bij de uiteindelijke inrichting van het complex. Dit maakte dat men in eerste instantie een renovatie verkoos boven sloopwerk en nieuwbouw. Voorts opteerde Grontmij er onder andere voor om het thermische comfort binnenin het gebouw op punt te houden met een betonkernactiveringssysteem.




De nu beglaasde gevel van het gebouw bestaat uit een sokkel van Rustenburg-natuursteen en Zero-metselwerk van Vandersanden. Wat het buitenschrijnwerk betreft, werd FSC-gelabeld hout verkozen boven aluminium omdat het hout thermisch gezien de betere keuze was. Ook werden de enorme koudebruggen,  gevormd door de dragende betonnen kolommen van het oorspronkelijke gebouw, verholpen door ingenieus sleutelen met isolatietechnieken. 

Het Grontmij-gebouw valt op door zijn neutraliteit: het grote rode gebouw doemt op aan de linkerkant van het station zonder dat het een schreeuwerig contrast met de omgeving veroorzaakt. De langwerpige ramen genereren een effect dat past bij de typologie van de gebouwen rond het stationsplein.


9. Sporthal De Zande in Beernem

Voor de gemeenschapsinstelling voor jeugddelinquenten De Zande in Beernem werd een uitgebreid masterplan opgesteld in drie fases waarbij de tweede fase, de realisatie van een nieuwe sporthal naar een ontwerp van BURO II & ARCHI+I, in 2011 werd opgeleverd. Het gebouw neemt een belangrijke plaats in binnen stedelijke omgeving. De verhoudingen zijn gebaseerd op deze van de naastgelegen schuur. Het gebouw moet via zijn inplanting en bestemming immers een ‘brug’ of overgang belichamen tussen het tijdelijke verblijf binnen de jeugdinstelling en de terugkeer naar het publieke en dagelijkse leven.




Het ontwerp werd niet voor niets laureaat voor de Awards van de Belgische Architectuur – binnen de categorie Energie-Award – 2007. De sporthal werd opgevat als een passief gebouw, waarbij door bijkomende thermische isolatie en doordachte oriëntatie van de gevelvlakken en glaspartijen een significante energetische meerwaarde ontwikkeld wordt. Door het gebouw deels verzonken op het terrein in te planten, worden deze aspecten nog versterkt.


10. Jeugdherberg Pulcinella

In het centrum van Antwerpen werd in 2011 het nieuwe complex van jeugdherberg Pulcinella geopend. Design, duurzaamheid en toegankelijkheid waren de voornaamste aandachtspunten van bouwheer Toerisme Vlaanderen. Het complex ligt te midden van een hippe modewijk, vlakbij het bruisende historische en culturele centrum. Het moderne ontwerp richt zich specifiek op jonge bezoekers.

Van Duysen architects tekende het moderne en kunstzinnige ontwerp. De basis bestaat uit een betonnen structuur met veel glaspartijen. De subtiele integratie van kunst van de hand van Michel François op de glaspanelen van de zithoeken (drie per verdieping) versterkt de uitstraling van het gebouw. Jeugdherberg Pulcinella is dus evenzeer een artistiek project. François voorzag drie projectoren en drie partijen van privalite-glas, een glassoort die semitransparant kan worden. Hierop is een projectie van traag bewegende polystyreen bolletjes te zien, wat de suggestie wekt dat het gebouw gevuld is met deze bolletjes. Er wordt ook gewerkt met een tijdschakelaar aangezien de projectie zijn schatten vooral in iets donkerdere omstandigheden prijsgeeft.



Foto: Stijn Rolies

Jeugdherberg Pulcinella telt in totaal 162 bedden die verdeeld zijn over kamers voor twee, vier en zes personen, elk met eigen sanitaire voorzieningen, en beschikt over diverse ruime faciliteiten. Er werd speciale aandacht besteed aan de technische installaties met het oog op een maximale reductie van het energieverbruik. Daarnaast worden de toiletten gespoeld met behulp van regenwater en werden er spaarknoppen geïnstalleerd op de douches.


11. Zeepziederij Heymans van MDW Architecture

De Zeepziederij Heymans is een oud industrieel complex dat verbouwd werd tot een residentieel ensemble. Het initiële concept werd ontwikkeld door het OCMW van Brussel en werd uitgewerkt door MDW ARCHITECTURE. Het ruwe industriële volume werd omgevormd tot een minidorp met 42 unieke duurzame woningen. Het residentieel collectief kenmerkt zich door een grote variatie aan wooninvullingen zoals studio’s, flats, duplexen, lofts en echte huisjes. De lofts zijn zelfs echte passiefwoningen.


    
Foto’s copyright: MDW ARCHITECTURE

Het Brusselse bureau MDW ARCHITECTURE werd voor hun ontwerp van Zeepziederij Heymans beloond met een MIPIM-award. Deze internationale prijs zet creatieve en innovatieve vastgoedprojecten in de bloemetjes. MDW ARCHITECTURE werd verkozen tot laureaat in de categorie ‘Residential Developments’.