Een jaaroverzicht van Architectura zou weinig betekenen zonder een beknopte round-up van de
meest opvallende architecturale projecten die het voorbije jaar in ons land werden gerealiseerd. In dit tweede deel komen we nog even terug op de bouw van het NAC in Houthalen-Helchteren, de Europese School in Laken, de Dossinkazerne in Mechelen en hotel Reylof en de opvallende nieuwbouw van het KTA in Gent.
NAC Houthalen
Houthalen-Helchteren heeft met het Nieuw Administratief Centrum een echt landmark aan zijn patrimonium toegevoegd. Het gloednieuwe gemeentelijke dienstencentrum is niet alleen uniek qua uitzicht, maar ook qua locatie, concept en manier van uitvoering. Bovendien is het NAC een gebouw met een bijzondere architectuur dat bovendien uitblinkt in duurzaamheid. Met een E-peil van 40 is het NAC het duurzaamste gemeentehuis in België. Het kwam er dankzij een holistische aanpak en een intensieve en positieve samenwerking tussen de verschillende leden van de THV Mandala: Holistic Architects, Arcadis, Cordeel en Kumpen.
Het NAC bevindt zich op een terrein tussen het centrum van Houthalen en de voormalige mijnsite en is als dusdanig . Met zijn specifieke inplanting en zijn opvallend uitzicht (rode basis, blauwe toren en glooiende groendaken) is het complex richtinggevend voor de toekomstige aanleg van overige centrumstraten en pleinen. Als dusdanig is dit project dus een van de belangrijke pijlers in de herbestemming van de voormalige mijnsite. Via een open zichtstructuur naar het oude mijnterrein en een doordachte keuze voor bepaalde verhardingen en beplantingen werd er een band met het verleden gecreëerd.
Europese School in Laken
Nieuwbouw en renovatie vinden elkaar in Laken, waar de voormalige cadettenschool in opdracht van de Regie der Gebouwen grondig gerenoveerd en uitgebreid werd tot een moderne Europese school voor zo'n 2500 leerlingen. De originele negentiende-eeuwse blokken werden behouden, alle latere toevoegingen werden gesloopt en waar nodig vervangen door nieuwbouw. De hedendaagse vormgeving van de nieuwbouw creëert een mooi contrast met de monumentale neo-renaissancestijl van de behouden gebouwen.
Zowel bij de renovatie als bij de nieuwbouw stonden duurzaamheid en energie-efficiëntie voorop. Niet alleen werd de gebouwschil sterk geïsoleerd, maar werd er ook rekening gehouden met natuurlijke lichtinval en zonnewinsten om de energievraag voor verlichting, verwarming en koeling te beperken. Bovendien hield het ontwerpteam (THV 4à4, bestaande uit Archi 2000, Conix Architects, DMV Architecten, Atelier d'Architecture du Sart Tilman en studiebureau Marcq & Roba) bij de materiaalkeuzes rekening met de globale milieu-impact. De productie van warm water gebeurt met een warmtekrachtkoppeling.
Kazerne DossinDe officiële inhuldiging van het ‘Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten’ in Mechelen werd met veel bombarie aangekondigd. Op 1 december was het eindelijk zover. Het arresthuis naast de historische Dossinkazerne in Mechelen, die gedurende de Tweede Wereldoorlog dienst deed als deportatiepost en in de jaren 70 verkaveld werd tot appartementen, werd de voorbije twee jaar door AWG omgetoverd tot een licht, monoliet museumvolume met een internationale uitstraling.
Het arresthuis werd niet volledig afgebroken. Awg integreerde enkele bewaarde fragmenten in een nieuwe muur die deels rondom het museum staat. Het nieuwe gebouw steunt grotendeels op gietijzeren kolommen die bewerkt zijn met teksten en symbolen omtrent mensenrechten en verdraagzaamheid. Voorts valt het op door z’n lichte kleur. Grote glaspartijen versterken dit lichtgevende effect, zodat het als baken in de omgeving een positieve boodschap van hoop kan uitstralen.
Hotel Reylof
Gent was het voorbije jaar zeer bedrijvig als het aankwam op de bouw van opvallende architecturale constructies. Het prestigieuze Reylof-project verdient in dit verband ook de nodige aandacht. Het luxueuze Grand Hotel Sandton Reylof valt dan misschien niet meteen op door markante architectuur, maar is wel het eerste BREEAAM-gecertificeerde hotel in Europa. Het werd ondergebracht in een fraai gerenoveerd achttiende-eeuws pand met historische gevels. Deze renovatie was de kern van een ambitieus stadsinbreidingsproject, waarbij op de omliggende site ook nog zeven meergezinswoningen, een ondergrondse parking en een privaat binnengebied gerealiseerd werden. Het ontwerp is van de hand van het Gentse Bontinck Architecture & Engineering.
Het Reylof-project blinkt dus niet enkel uit op architecturaal, maar ook op energetisch vlak. Het BREAAM-label is het belangrijkste en meest gebruikte internationale duurzaamheidskenmerk voor gebouwen. Het geeft aan dat de ecologische voetafdruk van een gebouw gedurende zijn volledige levenscyclus (bouw-exploitatie-sloop) beperkt is. In het geval van het Grand Hotel Sandton Reylof is dit onder meer te danken aan een ingenieuze micro-warmtekrachtkoppeling met warmteopslag in paraffine in de kelder van het hotel. Waar de opgewekte warmte bij 'klassieke' warmtekrachtkoppelingen opgeslagen wordt in water, gebeurt dit bij de micro-warmtekrachtkoppeling van het Grand Hotel Sandton Reylof echter in paraffine (kaarsvet). Dit is erg voordelig omdat de warmteopslagcapaciteit van paraffine vier keer hoger ligt dan die van water. De installatie neemt dus ook heel wat minder plaats in beslag.
Nieuwbouw KTA
Eveneens in Gent werd voorbije zomer een door ABSCIS Architecten ontworpen nieuwbouw voor de afdeling Bouw van het KTA opgeleverd. Deze bevindt zich op de veeartsenijsite aan het Gentse Casinoplein, die de komende jaren een grondige vernieuwing zal ondergaan. Oud en nieuw treden er in confrontatie met elkaar via een combinatie van nieuwbouw en renovatie. De realisatie van deze nieuwbouw vormt de eerste fase van de herontwikkeling van de campus. In overeenstemming met de bepalingen binnen het masterplan, fungeert het als hedendaagse invulling van het historisch kader.
De architectuurtaal van de gevels verwijst op ludieke wijze naar de baksteenarchitectuur van de oorspronkelijke gebouwen. De gevel bestaat uit een stalen structuur met diverse glazen panelen die in baksteenverband tot één intrigerende gordijngevel worden samengevoegd. Ondoorzichtige panelen van gelakt glas worden afgewisseld met semitransparante panelen van opaal glas en met panelen van helder glas. De glazen gevel wordt gedragen door een sokkel in zichtbeton. Dit resulteert in een strakke en luchtige architectuur die een aangenaam tegengewicht vormt voor de massieve baksteenarchitectuur van de beschermde gebouwen. Het is de bedoeling om dit specifieke glasgebruik ook door te trekken naar de andere nieuwbouw projecten die de volgende jaren zullen verrijzen op deze site.