Kandidaat-ontwerpers Leo Van Broeck en Oliver Thill reageren op commotie rond Het Steen

“Deze hetze is een perfect voorbeeld van de onmogelijkheid om architectuur te beoordelen op één beeld, zonder kennis van het dossier en zonder het horen van de ontwerper”, steekt Leo Van Broeck van wal. “Dit wordt nog erger door het beoordelen van een werf die niet eens klaar is. Architecten kunnen dat niet, en dus ongeschoolde burgers zeker niet. Wat daarnaast wordt aangetoond is dat 'mooi' versus 'lelijk' geen bruikbare categorieën zijn omdat die te subjectief zijn en steeds tot meningsverschillen zullen leiden. bOb Van Reeth zei als eerste bouwmeester al dat architectuur niet gaat over mooi of lelijk, maar over goed of slecht, over maatschappelijke en culturele meerwaarde.” Van Broeck vindt de ingediende bundel van noAarchitecten alvast heel overtuigend, en het ontwerp bouwt – hoewel verschillend – zeker in dezelfde conceptuele richting.

Van Broeck kan dan ook allerminst begrip opbrengen voor de initiatiefnemers van de petitie. “Dat is standrechtelijke executie zonder kennis van het dossier en zonder het horen van de beklaagden. Iedereen mag tegen een project zijn, op voorwaarde dat men zich eerst een mening vormt door alles goed te bestuderen en te lezen in de plaats van zomaar snel een mening te 'hebben' puur op basis van buikgevoel”, zegt hij. “De invloed van de sociale media is op het vlak van populistische polarisering enorm groot. Een klein groepje is tegen, gooit een boutade op de sociale media en honderden mensen springen direct mee op de kar. Inspraakprocessen leiden steeds vaker tot nimby-gedrag en breed escalerend buurtprotest dat vertrekt vanuit een relatief kleine boze minderheid. Daarbij treedt ook veel verzuring op: steeds meer mensen zijn ergens tegen en kappen op de specialisten, en dan maakt het niet veel uit of dat architecten of virologen zijn. Hoog tijd voor onze maatschappij om wat meer te focussen op dat wat goed is.

Een heel ander geluid valt te horen bij Oliver Thill. Hij is van mening dat we als architecten alleen maar blij kunnen zijn als mensen zich actief met hun gebouwde omgeving bezig houden. “Ik vind persoonlijk debat rond architecturale kwaliteit bijna altijd boeiend. Dat de discussie daarbij niet altijd constructief is, zie ik minder als probleem. Als architecten moeten wij tegen een stootje kunnen gezien het gegeven dat architectuur bij uitstek een publieke discipline is en wij vaak zeer veel belastinggeld aan onze projecten besteden.” Ook hij kreeg al te maken met burgerprotest bij onder meer het nieuwe parlement in Eupen.

Om hieruit lessen te trekken voor de toekomst, acht Oliver Thill het nog te vroeg. De stad Antwerpen is volgens hem bij het project in elk geval zeer correct en zorgvuldig te werk gegaan. “Ik stel voor om pas vijf jaar na oplevering over mogelijke lessen na te denken”, zegt hij.  

Wat het ontwerp van noAarchitecten betreft, zegt Thill heel benieuwd te zijn naar het eindresultaat. “noaArchitecten zoekt met het ontwerp de grenzen van het mogelijke op. Hiermee zijn ook uiteraard risico’s verbonden maar ik waardeer hun visie. Dat het ontwerp irritatie oproept, verbaast mij helemaal niet maar kan ook een kenmerk van kwaliteit zijn. Wij hebben zelf een veel behoudender en ingetogener ontwerp gemaakt door voor te stellen het bestaande gebouw niet te slopen.”