Karen Haller over de psychologie van kleur

Welk effect heeft kleur op mensen?

Kleur beïnvloedt ons de hele dag door. Maar we zijn ons maar in 20% van de gevallen bewust van de keuzes of beslissingen die we op basis van kleur maken. Dat komt doordat we dit meestal onbewust doen. Kleuren waarnemen begint als een fysieke ervaring, maar als de informatie die we zien zich richting de hypothalamus van de hersenen begeeft - die ons metabolisme, onze slaappatronen, ons gedrag en onze eetlust aanstuurt - wordt er een emotionele reactie getriggerd. Het zijn deze reacties die aan bod komen bij de studie ‘Applied Colour & Design Psychology’, die onderzoekt hoe verschillende kleuren en ontwerpstijlen onze gedachtes, gevoelens en ons gedrag beïnvloeden.

Zijn er universele reacties op kleur?

Onderzoek wijst uit dat er algemene reacties zijn op kleuren en kleurencombinaties in de natuur. Zo weten we bijvoorbeeld instinctief dat zwart en geel of zwart en rood tekenen van gevaar of waarschuwing zijn. Dan zijn er ook nog de aangeleerde associaties op basis van cultuur. Zo zien islamitische landen groen als kleur van de Islam. In China wordt rood geassocieerd met welvaart en geluk. Mode en designtrends beïnvloeden ook onze keuzes omdat we steeds worden blootgesteld aan reclame, social media en internet. Onze kleurenkeuzes worden daarnaast ook nog eens beïnvloed door onze persoonlijke associaties, zoals je favoriete vakantiebestemming, sportteam of schooluniform.

“Hoe meer we van kleur houden, hoe beter we kunnen uitdrukken wie we echt zijn.” - Karen Haller, auteur en kleurenexpert

Zorgen bepaalde kleuren voor specifieke reacties?

Elke kleur triggert emotionele reacties die een positief of minder gunstig effect kunnen hebben. Daarnaast is een kleur stimulerend of rustgevend afhankelijk van de chromatische intensiteit. Als het een kleur met een hoge verzadiging is, is deze meestal stimulerend. Kleuren met een lage verzadiging zijn meestal rustgevend. Blauw is bijvoorbeeld een kleur die van invloed is op onze geest. Donkerblauwe kleuren met hoge verzadiging zorgen voor focus en concentratie, terwijl lichtblauwe kleuren zorgen voor rust en kalmte. Zachte groene tonen zijn ook ontspannend, terwijl levendige limoengroene kleuren heel stimulerend zijn. Ontwerpers kunnen deze kennis gebruiken om de gewenste gevoelens en gedragingen in hun interieurontwerpen op te roepen.

Hoe kies je de kleuren voor je interieurontwerp?

Met kleur heb je de mogelijkheid om ruimtes te ontwerpen die echt het verschil maken - je kunt mensen helpen om beter te slapen, stress verminderen of juist de productiviteit verhogen. Begin altijd met het positieve gedrag dat de klant wil oproepen. De entree van een ziekenhuis moet bijvoorbeeld geruststelling bieden, een plek zijn waar mensen zich veilig en op hun gemak voelen. Een kleur om te overwegen is lichtgroen omdat het de kleur van balans en van harmonie tussen lichaam, geest en emotie is. Het stelt ons gerust op een primitief niveau en is erg rustgevend voor mensen omdat het in het midden van het kleurenspectrum staat en weinig tot geen aanpassing vereist om te zien. Geel herinnert ons aan de zon en vult ons met optimisme, positiviteit en zelfvertrouwen. Als heldergeel te stimulerend is voor de context, overweeg dan ‘mosterd’, ‘saffraan’ of zachte gele tonen. Rood zorgt voor fysieke stimulering die gelijk staat aan een dubbele espresso shot. Als sterke rode kleuren te stimulerend zijn, ga dan voor lichtere tonen zoals ‘watermeloen’ en zachte roodtinten die naar het roze neigen. Blauwe tonen zijn zeer geschikt voor ruimtes waar mensen zich moeten kunnen concentreren.