Zo’n twintig jaar geleden kampte kunstencentrum nona in Mechelen met plaatsgebrek. Bovendien had de bestaande art-decozaal ook haar beperkingen en voldeed ze qua flexibiliteit niet langer aan de eisen die rond de eeuwwisseling golden. De oplossing: een tweede theaterzaal met foyer en polyvalente ruimte op de site van de voormalige Mechelse Drukkerijen rechts achter het kunstencentrum. Het zou voornamelijk om financiële redenen nog tot 2017 duren eer er effectief begonnen werd aan de nieuwbouw en pas in 2020 was die klaar, maar het resultaat was wel het wachten waard: een knap staaltje ruimtelijk rendement, prachtig verweven met de bestaande theaterzaal én een prachtig voorbeeld van circulair bouwen. Zo is het nieuwe gebouw een van de eerste in België die werden opgetrokken in groen of circulair beton. “Het verdichten van een stad hoeft niet altijd negatief te worden bekeken”, vertelt architect David Driesen (dmvA architecten).
Het nieuwe gebouw, voor een derde gefinancierd door kunstencentrum nona zelf, voor een derde door Stad Mechelen – aankoopgronden + afbraakkosten – en voor een derde door het Fonds voor Culturele Infrastructuur van de Vlaamse Overheid (FoCI), kwam te midden van een bouwblok aan een middeleeuwse brandsteeg die het bestaande gebouw van kunstencentrum nona en het nieuwe gebouw letterlijk van elkaar scheidt. De oude gebouwen van de drukkerij die ervoor moesten wijken, waren in de jaren daarvoor gekraakt omdat ze maar moeilijk verkocht geraakten aan derden. Daarna deden ze even dienst als tijdelijke oefenzalen voor nona, maar dat was een noodoplossing. Die maakte de stad echter wel duidelijk dat nona tegen zijn eigen grenzen liep, waarna ze zelf overging tot aankoop van de gebouwen.
Het nieuwe gedeelte werd ingebed in het stedelijk weefsel in de vorm van een aaneenschakeling van binnen- en buitenkamers met elk een eigen materialiteit en sfeer. Op die manier werd ingespeeld op de grillige vorm van de bouwkavel en werd een repliek gegeven op het amalgama van tuinmuren en koterijen.
Zo ontstonden er drie patio’s als stedelijke kamers rond de nieuwe theaterzaal met foyer en het forum, een multifunctionele ruimte met de allure van een overdekte markthal. Met een opvallende inbouw kreeg ook de enige inkom, in de Begijnenstraat, een nieuw jasje aangemeten. Die vormt nu een gouden toegangspoort het nieuwe gebouw.
De vraag: een nieuwe theaterzaal
“Wij zijn een huis van creatie, wat impliceert dat we niet alleen publieksvoorstellingen en concerten organiseren, maar kunstenaars ook de mogelijkheid geven bij ons te komen brainstormen, concepten uitwerken of repeteren”, vertelt Bart Vanvoorden, artistiek leider van kunstencentrum nona. “Dat was organisatorisch natuurlijk niet evident met maar één zaal, het betekende een beperking van de repetitie- en speeldagen per productie. Het is ook daarom dat wij in afwachting van onze geplande uitbreiding een tijdje de oude gebouwen van de drukkerij gebruikt hebben als noodoplossing. De oude zaal, die wel ongelofelijk veel charme heeft, heeft door haar monumentale waarde ook wel wat beperkingen. Zo is de betonnen vloer bijvoorbeeld niet erg aangenaam voor dansers.”
Het volledige artikel lees je hier.
Redactiebureau Palindroom maakte deze reportage in opdracht van het Vlaams Departement Omgeving, met medewerking van NAV, Medialife (video) en Marc Sourbron (fotografie).