Laureaat Belgian Building Awards 2023 / Mixed Use: Melopee school (XDGA)

Elk bouwproject heeft zijn eigen specifieke randvoorwaarden. En ook in dit geval werden ze zeer duidelijk gedefinieerd op basis van het masterplan van O.M.A. en de ambities van sogent. In het ontwerp de Melopee school stond de combinatie van een klein perceel, een grote vraag naar specifieke buitenruimtes en het concept van de brede school centraal. Om optimaal aan deze vragen te voldoen, besloot XDGA om het volledige perceel en de maximale bouwhoogte mee te nemen in het ontwerp. Eén deel bestaat uit een uiterst compact bouwvolume, het andere deel uit een groene buitenkamer waarin alle buitenruimtes zijn samengebracht.

Stapeling programma

De stapeling van het programma biedt niet enkel een antwoord op de randvoorwaarden, maar voegt ook onverwachte kwaliteiten toe. De openheid naar de buurt, de integratie van groen, de specifieke zichten naar en vanuit het gebouw, de sporthal die als een baken de bovenste verdieping inneemt en de flexibel inzetbare ruimtes maken dat dit gebouw zich makkelijk laat toe-eigenen door gebruikers en buurtbewoners.

Het gegalvaniseerde staalskelet vormt het verbindend element binnen de twee-eenheid. Aan de kant van de groene buitenkamer is het een dragende structuur voor de opgehangen vloeren en trappen en een frame waaraan een inox draadnet opgespannen wordt. Aan de andere kant wordt het een kapstok voor de buitenschil van het gebouw en voor zonweringen. Het geeft een geleding aan het gebouw en het markeert de indeling van de gevels in verschillende materialen: glas, polycarbonaat en aluminium lamellen.

Mix van functies

Melopee is meer stad dan gebouw. De mix van functies zorgt voor de kwaliteit van het project. Een openbaar pad loopt letterlijk dwars doorheen het project. De school en sporthal tonen zich aan de stad waardoor de kinderen er deel van uitmaken. Maar dit is meer dan een visuele verbinding. Het gebouw opent zich naar de stad volgens het principe van de ‘Brede School’.

De structuur van het gebouw maakt een goede zonering van de verschillende functies mogelijk. Het gebouw bestaat uit vijf verdiepingen waarvan de kleuterschool zich op de begane grond bevindt. Op de eerste verdieping kan je de naschoolse opvang, de kleuterschool en de cafetaria terugvinden. De basisschool neemt plaats op de tweede verdieping, rond de dubbelhoge cafetaria. In het hart van het gebouw leidt een brede trap vanuit de hal naar deze verdiepingen. Deze trap kan ook dienst doen als tribune. Op de derde verdieping bevindt zich de sporthal die verdeeld is over twee verdiepingen. De bar op de bovenste verdieping kijk uit op het sportveld, waar een sportkooi in verbinding staat met het aangrenzende openbare park.

De open staalconstructie zorgt ook voor een bijkomende verticale circulatie, die directe en onafhankelijke toegang geeft tot delen van de school en ook tot een openlucht sportveld op de bovenste verdieping. Deuren met automatische sloten maken het mogelijk alleen de openbare delen van het gebouw toegankelijk te maken, hetzij tijdens de openingsuren, hetzij tijdens het weekend of de schoolvakanties. Deze hoge mate van flexibiliteit maakt het gebouw niet enkel ruimte-efficiënt, maar ook tijdsefficiënt. Terwijl een klassiek schoolgebouw in het weekend en tijdens schoolvakanties meestal leeg staat, kan dit gebouw intensief door buurtbewoners en organisaties worden gebruikt. Omwille van de weldoordachte visie is het Stadsgebouw geselecteerd als een voorbeeldproject voor multifunctionele scholenbouw door het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs.

Groene en avontuurlijke speelplaatsen

In de opdrachtomschrijving werden groene en avontuurlijke speelplaatsen gevraagd. De architect zorgde voor een creatieve benadering door de beperkte oppervlakte van het perceel. Groen en avontuur maken onlosmakelijk deel uit van het gebouw. Niet enkel de speelplaatsen zijn gestapeld, ook voor het groen werd de hoogte opgezocht.

Grondgebonden klimplanten groeiden over de gevels van de staalstructuur. Op basis van verschillende criteria (klimhoogte tot 20 meter, niet-zelfhechtende planten en niet-giftige planten) selecteerde de architect nauwkeurig de soorten planten. Deze planten worden geïrrigeerd met regenwater dat opgevangen wordt op de daken en de speelplaatsen. Daarnaast kreeg de school ook een hangende moestuin waar de kinderen zelf groenten kweken. Doorheen de hangende moestuin kronkelt een pad dat verschillende delen van de speelplaatsen verbindt. De moestuin is een van de vele speelelementen die geïntegreerd zijn in het project. Er is ook een stalen spiraal waarin kinderen zich kunnen verstoppen, een hellend vlak met klimtouwen, een kinderparlement, een klimmuur, een zandbak, glijbanen en een rotstuin.