ERCO, een Duitse lichtautoriteit levert de tentoonstellingsverlichting voor het grootste museum van Scandinavië op maat. Bovenop de optimale lichtkwaliteit brengt de lichtexpert een optimale lichtkwaliteit en een efficiënte armaturenlogistiek.
Oslo
Het nieuwe Nationaal museum in Oslo: een gigantisch project op 54.600 vierkante meters dat eerder verspreid liggende instellingen onder één dak verenigt. De nieuwbouw die door een glanzende lichtzaal wordt bekroond, presenteert het volledige spectrum van het culturele erfgoed van Noorwegen. De tentoonstellingsverlichting met spots is afkomstig van ERCO – geïntegreerd in een intelligent, totaalconcept voor de armaturenlogistiek dat aan de tal van uitdagingen van een museumexploitatie van deze omvang voldoet.
Cultuurstad
De herovering van de waterfronten is een tegenwoordig alom aanwezig in de stedenbouw. Ook Oslo heeft voormalige verkeers- en haventerreinen aan zijn oevers naar de fjord met groot succes in een aantrekkelijke culturele stadswijk getransformeerd.
Bij de opera van 2008 en het indrukwekkende Munch museum voegt zich nu het tijdloos bouwwerk van het Noorse Nationaal museum voor kunst, architectuur en design op het terrein van het voormalige Station west.
Het uit sobere kubieke volumes samengestelde bouwlichaam verloochent zijn gigantische omvang niet; het voormalige stationsgebouw dat tegenwoordig het Nobel-vredescentrum herbergt, kadert het L-vormig in. De granieten façade straalt bestendigheid uit. De op het dak geplaatste lichtzaal met een doorschijnende laag van glas-marmer laminaat plaatst op elk tijdstip van de dag en nacht een glanzend accent in het stadspanorama.
Buitengewone ruimte
Deze buitengewone ruimte voor wisseltentoonstellingen, het essentiële element van het ontwerp van de architect Klaus Schuwerk van Kleihues + Schuwerk, maakt de positie van het licht in dit project duidelijk.
Projectdirecteur Jon Geir Placht vertelt: "Eerst was er het tentoonstellingsconcept. Samen met de architecten hebben wij ons de vraag gesteld, hoe het idee in een gebouw- en ruimteconcept kan worden vertaald. Dat is bijzonder goed gelukt. De museumervaring wordt maatgevend gevormd door de architectuur en de ruimtevormgeving – waaraan het licht natuurlijk ook een essentiële bijdrage levert."
kwaliTeit primair
Het museum geeft een kristallisatiepunt voor de culturele identiteit van het welgestelde Noorwegen weer. Daarom had kwaliteit absoluut voorrang – daarmee sloten de planners en curatoren ook bij de tentoonstellingsverlichting in meer dan 90 zalen geen enkel compromis.
Onder het dak verenigt het Nationaal museum vier eerder apart ondergebrachte instellingen: de Noorse Nationale galerie, het Museum voor hedendaagse kunst, het Museum voor decoratieve kunst en vormgeving, alsmede het Museum voor architectuur dat echter ook zijn huidige, door Christian Heinrich Grosch ontworpen zetel, verder gebruikt.
De tentoonstellingsvormgeving en -verlichting vertrouwde het museum toe aan Italiaanse expertise: de architecten Guicciardini & Magni uit Firenze werkten daarvoor nauw samen met de ervaren lichtplanner Massimo Iarussi. Naast de Uffizi als highlight omvat zijn portfolio nog vele andere prominente tentoonstellings- en museumprojecten.
Iarussi creëerde een lichtconcept dat de spagaat realiseert: enerzijds voldoet het aan de enorme bandbreedte van verschillende thema's, expositiestukken en media, en houdt met sfeerbepalende contrasten een spanningsboog in stand. Anderzijds maakt het de rationele inbouw en werking mogelijk door flexibele, modulaire techniek.
Licht leidt de bezoeker
"Het licht versmelt met de tentoonstelling. Het leidt de bezoekers door het museum. Wij wilden dat ze, ondanks de enorme omvang en hoeveelheid aan kunst, een rustige, aangename ervaring hebben", legt Massimo Iarussi uit. "Variatie vormt het tentoonstellings- en ook het lichtconcept. Iedere ruimte is verschillend; door de kunst, de materialen en ook door de verlichting."
De uniforme basis is daarbij een ruit van spanningrails aan het plafond. Aangevuld met vierkante, verlichte plafondmodules van een andere producent kan de indruk van een klassieke bovenlichtzaal worden gereproduceerd. Afhankelijk van de gewenste sfeer in de zaal kunnen spots en wallwashers afzonderlijke expositiestukken vrijwel ongemerkt uit de dominante basislichtsterkte naar de voorgrond brengen – of met krachtige accenten contrastrijk uit het donker modelleren.
ERCO slaat de handen ineen
In het Nationaal museum vervullen circa 5700 spots en breedstralers uit de Parscan familie van ERCO deze taak. Het programma is optimaal geschikt voor veelzijdige en wisselende toepassingen, waarvoor een maximale flexibiliteit is vereist.
Het technische platform van Parscan biedt door de Spherolit-lenstechniek en leds met CRI>97 niet alleen een optimale efficiency en lichtkwaliteit, maar ook een enorme bandbreedte aan vermogens en lichtverdelingen. Daarbij wordt de immanente flexibiliteit van spot-spanningsrailsystemen door de gereedschapsloos verwisselbare lenzen voor verschillende lichtverdelingen nog versterkt.
Het versoberde, archetypische design van de Parscan spots is een vormgevende rode draad die door het volledige museum loopt.
erco individual
"De oplossing van ERCO maakte een maximale variatie mogelijk. Bijvoorbeeld in de kleurtemperatuur die per ruimte kan verschillen en door diverse lichtverdelingen. Voor de contrastrijke ensceneringen gebruikten wij de narrow spot lichtverdeling in de donkere omgeving. Daarvoor waren maximaal nauwkeurige, optische systemen nodig, die exacte lichtbundels projecteren en geen strooilicht genereren", aldus Massimo Iarussi.
Parscan wordt in de gemodificeerde uitvoering toegepast: vanwege de rondlopende niveaus in de plafondconstructie was het noodzakelijk om de armen dienovereenkomstig te verlengen. ERCO individual biedt projectspecifieke aanpassingen in die lichtwerktuigen, zodat ze zich aan de behoeften van planners ter plaatse aanpassen
Simpelweg alleen spots leveren, is in een samenwerking tussen opdrachtgevers, planners en leveranciers echter onvolledig. Naast het eigenlijke product en de afzonderlijke probleemoplossingen omvat het pakket ook advies- en serviceprestaties. Die expertise komt voort uit de decennialange ervaring van ERCO in de museumverlichting.
In het Nationaal museum ging dat ook verder dan de levering van specifieke spots: voor de naadloze installatie van meerdere duizenden armaturen in de verschillende zalen ontwikkelden technici van ERCO samen met het museum compacte, op maat gemaakt transporttrolleys. Deze kunnen aan 15 als een stelling ingedeelde spanningsrailsegmenten de spots van een ruimte dragen en comfortabel door het museum rollen. Een kap van textiel beschermt daarbij tegen het stof van de bouwplaats.