Linde Freya Tangelder over Wiki Women Design: “Door gelijke genderrepresentaties kunnen meer vrouwen de omgeving mee vormgeven”

Met Wiki Women Design wil het Vlaams Architectuurinstituut vrouwen onder de aandacht brengen die hun stempel hebben gedrukt op het Belgische ontwerperfgoed: van architectuur tot design, en van mode en grafisch ontwerp tot productontwikkeling. Hoewel veel vrouwen een grote impact hebben gehad op de ontworpen omgeving in België en Belgische vrouwen ook in het buitenland hun stempel hebben gedrukt op de architectuur blijven ze minder gekend en erkend dan hun mannelijke collega’s. De laatste jaren is er een cruciale kanteling, in de positieve richting, bezig en nemen meer en meer vrouwen een belangrijke plaats in binnen het ontwerplandschap.

Toch kan er nog veel veranderen om het architectuur- en designberoep vrouwvriendelijker te maken. Zo is er meer aandacht nodig voor wie achter de schermen een cruciale invloed heeft. Bovendien moeten ‘vergeten’, maar belangrijke figuren terug de geschiedenis in geschreven worden en moet er meer materiaal van vrouwelijke ontwerpers verzameld worden in museum- en archiefcollecties.

Wiki Women Design probeert hier impact te maken. Dat doen ze door met de projectpartners vrouwelijke ontwerpers te documenteren en artikels over hen te publiceren op Wikipedia. Hun aanwezigheid op die website maakt ze toegankelijk en kan leiden tot verder onderzoek, interesse van erfgoedinstellingen en een bewustzijn bij een breder publiek. Linde Freya Tangelder zet als ambassadrice haar schouders onder het project. Volgens haar kan de verhoogde aandacht voor vrouwelijke ontwerpers een heel positieve invloed hebben op verschillende niveaus in het veld.
 

“Het is een mooie kans om tot een meer gelijkwaardige – en waarheidsgetrouwe – representatie van vrouwen in het veld te komen.”

Een meer gelijkwaardige designsector

“Vrouwen spelen een belangrijke rol in de ontwerpsector en het is zeer positief dat hiervoor de laatste jaren steeds meer aandacht is”, steekt Linde Freya Tangelder van wal. “De belangstelling in en waardering voor vrouwelijke architecten en ontwerpers kan het veld op verschillende manieren gelijkwaardiger maken. Het is een mooie kans om tot een meer gelijkwaardige – en waarheidsgetrouwe – representatie van vrouwen in het veld te komen.” De ontwerpster vindt het belangrijk om daarmee door te gaan en de belangstelling voor vrouwen in de creatieve sectoren vanaf nu voor altijd te laten bestaan. Wiki Women Design draagt hier enorm tot bij, want volgens haar zorgt het project bij opdrachtgevers, haar collega-ontwerpers, onderzoekers, musea en het grote publiek voor een groter bewustzijn voor vrouwelijke ontwerpers.

“Hoewel er steeds meer vrouwen een grote invloed hebben in het designveld, merk ik dat mannen nog altijd een streepje voor hebben in de praktijk”, zegt ze. Dat is volgens haar onder andere merkbaar bij grotere opdrachten zoals openbare aanbestedingen. “Die lijken vaak hoog gegrepen voor veel vrouwelijke (interieur)architecten. De bestaande netwerken van beleidsmakers en architecten zijn nog sterk bepaald door gender en leeftijd,” gaat de ontwerpster verder, “en bij gekende, gevestigde mannelijke architecten zijn die nu eenmaal meestal uitgebreider en sterker.”

Hoewel Wivina Demeester, een vrouw die Tangelder zelf enorm bewondert, de Vlaams Bouwmeester heeft ingevoerd, hebben mannen ook bij onder andere architecturale overheidsopdrachten in Vlaanderen nog een streepje voor. “Door bij zo’n projecten meer oog te hebben voor gelijkwaardige verhoudingen tussen mannelijke en vrouwelijke ontwerpers zouden meer vrouwen mee vorm kunnen geven aan de architectuur, stedenbouw en ontworpen omgeving van de toekomst”, zegt ze.
 

“Door meer oog te hebben voor gelijkwaardige verhoudingen tussen mannelijke en vrouwelijke ontwerpers zouden meer vrouwen vorm kunnen geven aan de ontworpen omgeving van de toekomst.”

Volgens de ontwerpster slagen haar medeambassadrices van Wiki Women Design, Oana Bogdan, Caroline Lateur en Stefanie Everaert van Doorzon interieurarchitecten en Sara De Bondt, erin om hun stempel te drukken op de hedendaagse architectuur- en ontwerpwereld. Hetzelfde geldt voor de vrouwen die meewerken aan het zusterproject Women in Architecture Belgium, zoals An Fonteyne en Gosia Olchowska.

Rolmodellen voor de komende generaties

“Die architecten en ontwerpers, en de vele andere vrouwen in de sector spelen een essentiële rol voor toekomstige generaties ontwerpers”, zegt Linde Freya Tangelder. “Het is als beginneling, bijvoorbeeld als student of als jonge, net afgestudeerde ontwerper, motiverend om te zien dat vrouwen ook een verschil kunnen maken.” Ze vindt dat voorbeeldfiguren een belangrijke inspiratiebronnen blijven doorheen de carrière van een ontwerper. “Ze geven moed om de sector te betreden en de motivatie om door te zetten.”

“Zelf haal ik regelmatig inspiratie uit het werk van kunstenaars en architecten. Zo is de Italiaans-Braziliaanse Lina Bo Bardi al jaren een belangrijke inspiratiebron voor mijn ontwerppraktijk”, vertelt Tangelder. “Mijn liefde voor haar gebouwen begon tijdens het halfjaar dat ik in São Paulo,  de stad waar ze woonde en het meest actief was, doorbracht in 2013.” Daar transformeerde Bo Bardi de SESC Pompeia en het culturele centrum in São Paulo, wat volgens de ontwerpster het eerste en meest indrukwekkende gebouw van Bo Bardi is dat haar unieke vormentaal blootlegt.

Volgens Tangelder schuilt er in Bo Bardi’s gebouwen een gedurfde architecturale kracht en tegelijk is het duidelijk dat intermenselijke en culturele kwaliteiten een prioriteit zijn in haar gebouwen. Die versterkt en bevordert ze door middel van haar architectuur. “De inspiratie die ik uit haar werk put, vind je onder andere terug in een serie meubels die ik in 2019 realiseerde, genaamd Windows of Bo Bardi”, vertelt de ontwerpster. “De ramen van Bo Bardi hebben vaak een organische vormentaal die een fluïde karakter geven aan de anders massieve gebouwen in beton. Die tegemoetkoming tussen massa en lichtheid en tussen het brutale en het delicate is iets wat ik zelf nastreef in mijn ontwerpen.”
 

“Rolmodellen geven de moed om de sector te betreden en de motivatie om door te zetten.”

Dichter bij huis is Marie-José Van Hee een rolmodel voor Tangelder. “Als Belgische architecte is Van Hee een grote inspiratiebron”, zegt ze. “Haar werk heeft een eeuwig en tijdloos karakter. Ik herken ook invloeden uit de Japanse architectuur en cultuur. Ze heeft oog voor detail en de manier waarop ze materiaal, licht en de omgeving in evenwicht brengt is bewonderenswaardig en inspirerend.” De aanwezigheid van meer vrouwelijke ontwerpers op Wikipedia zal volgens haar zorgen voor nieuwe rolmodellen, historisch en hedendaags. “Door ‘Belgische vrouwelijke ontwerper’ in te typen op Google komt een schat aan ontdekkingen ter beschikking”, zegt Tangelder. “Die kunnen de voorbeeldfiguren zijn voor de ontwerpers van de toekomst.”