Lisa De Visscher (A+) over verlaging cultuursubsidies: “De kaalslag van de architectuurcultuur”

Deze maatregel gaat niet in vanaf de volgende subsidieperiode die start in 2022, maar nu meteen, vanaf januari 2020. Een unilaterale beslissing om een overeenkomst niet na te leven, dat heet contractbreuk. Voor een overheid die zelf met uiterste precisie rekenschap vraagt voor elke gesubsidieerde euro, is deze beslissing hoogst merkwaardig. Want dat de rekeningen voor 2020 niet zullen kloppen ligt voor de hand: op zes weken voor de start van het nieuwe jaar liggen de lezingen, tentoonstellingen, publicaties, debatten en ontwerpende onderzoeken uiteraard al lang vast, zijn de engagementen gemaakt en is een deel van het geld al uitgegeven. Op zo’n korte tijd is het onmogelijk om nog extra middelen elders te vinden, zeker binnen een begroting die al jaren onder druk staat. Het enige antwoord lijkt schrappen in het structurele aanbod en zo eens te meer te knippen in de kwetsbare en broodnodige reflectie over architectuur in Vlaanderen.
 

"Een unilaterale beslissing om een overeenkomst niet na te leven, dat heet contractbreuk."

Nog harder snoeit de regering in projectsubsidies. Een onbegrijpelijke beslissing die weinig impact zal hebben op de Vlaamse begroting maar catastrofaal blijkt voor een kleine kwetsbare sector zoals de architectuurcultuursector. Die bestaat uit kleine organisaties die aangewezen zijn op extra middelen, zoals die projectsubsidies, om met hun werking ook substantiële impact te kunnen hebben op het architectuurveld en de architectuurproductie.

Die projectsubsidies worden overigens vaak niet uitgekeerd aan de architectuurorganisaties zelf maar aan ontwerpers of onderzoekers, die zo, in samenwerking met de professionele ondersteuning van een architectuurorganisatie, de mogelijkheid krijgen om maatschappelijke waardevolle projecten te ontplooien, aan (ontwerpend) onderzoek te doen, en een andere kijk kunnen bieden op de architectuurpraktijk. Het is ook vaak de enige weg om op een reflectief niveau hun werk te presenteren en te bevragen, in de vorm van lezingen, tentoonstelling of publicatie, op een manier die binnen het klassieke marktdenken onmogelijk is.
 

"Het is onbegrijpelijk dat een regering die privaat ondernemerschap en het versterken van de Vlaamse identiteit zo hoog in het vaandel draagt, net daar gaat knippen waar Vlaamse architecten, die hun maatschappelijke meerwaarde bewezen hebben dankzij hun zelfstandige economische activiteit, de gegenereerde kwaliteit nationaal en internationaal op de kaart kunnen zetten."

Projectsubsidies zijn vaak de levensader die een project voedt dat nadien als katalysator weer voor andere middelen kan zorgen binnen de werking van het architectuurcentrum. De kaalslag binnen de projectsubsidies brengt niet alleen een verschraling van de praktijk van ontwerpers en onderzoekers met mee, maar ook van de werking van de architectuurcentra en bij uitbreiding van de kwaliteit van de gebouwde omgeving.

Bovendien is het onbegrijpelijk dat een regering die enerzijds privaat ondernemerschap en anderzijds het versterken en uitdragen van de Vlaamse identiteit zo hoog in het vaandel draagt, net daar gaat knippen waar Vlaamse architecten, die hun maatschappelijke meerwaarde bewezen hebben dankzij hun zelfstandige economische activiteit, de gegenereerde kwaliteit nationaal en internationaal op de kaart kunnen zetten.

In de komende weken brengen we op architectura.be enkele vervolgartikels met meer inhoudelijke onderbouwing vanuit verschillende organisaties en bureaus en concrete gevolgen van de beslissing voor (bestaande) projecten.