LOW Architecten maakt kabinetsgebouwen Vlaamse Regering klaar voor de toekomst

De Wetstraat 16 van de Vlaamse overheid. Zo wordt het Martelaarsplein wel vaker omschreven. De kabinetsgebouwen zijn een typevoorbeeld van de Belgische neoclassicistische architectuur die teruggaat tot de 18^e eeuw. “Ondanks een eerdere renovatie in de jaren 80 drong een grondige renovatie, in lijn met alle hedendaagse normen, zich op”, vertelt Stijn Cockx van LOW Architecten. “Onze opdracht bestond erin om de toegankelijkheid van de kabinetten te garanderen, de erfgoedwaarde in ere te herstellen, en de gebouwen toekomstbestendig te maken door middel van ambitieuze duurzaamheidsmaatregelen. Onze ruimtelijke ingrepen maken van de donkere en gesloten kantoorruimtes een inspirerende, lichte en flexibele werkomgeving. Verder zetten we in op een vergroening van de gebouwen met behulp van groendaken, dakterrassen en een extensieve groene binnengevel, in samenwerking met Avantgarden.” 
 

Ruimtelijke kwaliteit

Om de nodige ruimte te creëren, verplaatst LOW architecten alle technische installaties van de bovenverdieping naar de overmaatse ondergrondse parking. Stijn Cockx: “De overtollige ruimte ondergronds liet ons verder toe om op het kelder- en gelijkvloerse niveau te spelen met de vloerplaten en zo onder meer de toegankelijkheid op te lossen. De vrijgekomen ruimte op de bovenste verdieping vullen we in met groendaken en dakterrassen. De kantoren zullen daardoor over de broodnodige buitenruimte beschikken. Tot op vandaag is het onmogelijk om een luchtje te scheppen zonder het gebouw langs het plein te verlaten, wat niet ideaal is tijdens bijvoorbeeld lange regeringsonderhandelingen.”  

Voor de herinrichting van de kantoren is LOW Architecten vertrokken van het idee van het kabinet van de toekomst, op basis van een grondige interieurstudie. “Ministerkabinetten zijn heel evolutief”, legt Stijn Cockx uit. “Hoeveel ministers en kabinetsmedewerkers er zijn, hangt sterk af van de samenstelling van de regering en de bevoegde ministers. Behalve in de kantoren voor de minister-president dringt een hoge mate van flexibiliteit zich op. Ook met thuiswerk in het achterhoofd is het gelijkvloers opgevat als een overflowruimte voor de kabinetten op de bovenverdiepingen, met flexplekken en vergaderruimtes. Op het grootste gebouw achteraan de site realiseren we een optopping in CLT die ons in staat stelt om twee bouwlagen toe te voegen met de mooiste vergaderruimtes en een vlotte toegang tot de dakterrassen. De structuur is teruggesprongen en dus niet zichtbaar vanaf het plein.”

In het project worden ook een aantal bestaande woongelegenheden gerenoveerd. De woongelegenheden liggen aan het Martelaarsplein zelf, en zorgen rond het plein mee voor een mix van wonen, kantoren en horeca. Ook hier wordt ingezet op kwaliteitsverhoging. Door enkele woningen weg te nemen kan LOW Architecten de donkere woonruimtes transformeren tot aangename en lichtrijke appartementen, opnieuw voorzien van buitenruimtes.
 

Restauratie

De erfgoedwaarde van het gebouw speelt een belangrijke rol in het project. Zo wordt de gevel volledig gerestaureerd. “De Vlaamse overheid wil met de restauratie de toon zetten voor de rest van het plein”, klinkt het bij Stijn Cockx. “Uit onze historische studie is gebleken dat de kleur van de gevel door de jaren heen steeds lichter is geworden. Daarom krijgt de gevel nu een nieuwe kleur die een tintje donkerder is en zo beter aansluit bij de oorspronkelijke kleur.”
 

Toekomstbestendig

De historische ramen kunnen behouden blijven dankzij een dubbele raamconstructie waarbij voor een stalen binnenschrijnwerk met zonwering is gekozen. Dat was nodig om aan de hoge duurzaamheidsambities tegemoet te komen. Stijn Cockx: “We optimaliseren de gebouwschil en trekken de kaart van innovatie met de integratie van een brandstofcel die zorgt voor de energie-uitwisseling tussen de woningen en de kantoren. Met deze Japanse technologie – die in Europa nog weinig gekend is – kunnen we bijvoorbeeld de warmte afgevoerd in de kantoren gebruiken voor de productie van warm water in de woningen. Verder is het complex voorzien van zonnecellen, een gebouwbeheersysteem en zetten we in op duurzaam materiaalgebruik. We trekken tevens de kaart van circulariteit door bijvoorbeeld enkel te slopen waar nodig, en waar mogelijk sloopmaterialen te recycleren.”

Voor LOW Architecten bestond dé uitdaging erin om de puzzel te leggen van alle eisen op vlak van erfgoed, duurzaamheid en veiligheid,... . “Toch zijn we erin geslaagd om alle eisen met elkaar te verzoenen en de ruimtelijke kwaliteiten van de gebouwen aanzienlijk te verbeteren. Zo maken we de kabinetsgebouwen klaar voor de toekomst”, aldus Stijn Cockx. De start van de werken is voorzien in de eerste helft van 2022.