Maritieme campus aan de Noordzee: InnovOcean (evr-architecten)

Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) huisvest al sinds 1976 in de Oostendse Ankerstraat. Meer dan 90 onderzoekers en technici werken er aan de duurzame exploitatie van natuurlijke hulpbronnen uit de zee en monitoren er de gevolgen van de exploitatie op het mariene ecosysteem.

In 1999 werd het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) opgericht dat vanuit Oostende uitgroeide tot een vaste waarde voor zee- en kustonderzoek. Het VLIZ telt ongeveer 150 medewerkers. Samen zullen ze voortaan opereren vanuit de InnovOcean Campus.

Interdisciplinair samenwerken

Evr-architectenbureau plantte de InnovOcean-campus in Oostende waar ze een nieuw kantoor- en onderzoeksgebouw samenvoegden. Beide partijen hadden namelijk de ambitie om zoveel mogelijk interdisciplinair samen te werken en faciliteiten en kennis te delen.

De nieuwe campus bestaat uit een dicht gestapeld volume met een sokkel van publieke functies op het nieuwe Watertorenplein. Hierop bevindt zich een rationale kantoortoren van zeven verdiepingen hoog die het plein afbakent. Achter het hoofdgebouw ontwikkelde de architect een zone met laboratoria en logistieke diensten.

Op het gelijkvloers bevindt zich een ruime sokkel voor een auditorium, een foyer, vergaderzalen en laboratoria. Op de verdiepingen kom je terecht in de kantoren van de organisaties, het restaurant en een zeebibliotheek. In deze bibliotheek vind je alle informatie over de Noordzee, Belgische kust en verschillende wereldzeeën.

Het gebouw, met zijn kolomarme structuur, werd door evr-architectuur zoveel mogelijk ontworpen als een open frame. Hierdoor blijven verschillende programmapunten in de tijd mogelijk. De InnovOcean-campus vormt de kop van een nieuwe ontwikkeling tussen de Watertoren en het fort Napoleon in Oostende.

Maritieme thema

Het thema zee en water vertaalt zich letterlijk en figuurlijk in de materiaalkeuzes. De gladde buitenschil van het gebouw kreeg een structuur van blauwe glasmozaïek. Het kleurenpalet van vloeren en schrijnwerk verwijst naar de het wit-geel-goud van zeezand. De publieke functies zijn binnen de plint met elkaar verbonden.

Het InnovOcean-campus beschikt ook over een eigen restaurant met een overdekt terras bovenin het gebouw. Vanuit het restaurant geniet je van zicht op de Noordzee. Een eenvoudige ingreep die het robuuste volume toch een herkenbaarheid geeft in de Oostende skyline.

het (kritische) oordeel

Koen Van Synghel is architect en architectuurcriticus voor kranten en gespecialiseerde tijdschriften. Daarnaast geeft hij ook les aan de KU Leuven. Als architectuurcriticus geeft hij zijn ongezouten mening over architectuur, zoals over de InnovOcean-campus in De Standaard.

“Technisch en energetisch zit het gebouw rationeel in elkaar. Het anticipeert op toekomstige veranderingen door het open frame met weinig kolommen. Maar deze flexibiliteit stopt bij de gevelmuren. De gevels zitten ingepakt in blauwe faience, ze zijn eerder een billboard voor de maritieme campus dan dat ze interactieve membranen zijn die licht, lucht en zon regelen tussen binnen en buiten. Bij een wetenschappelijke overheidsinstelling en een programma met onder andere laboratoria voor aquacultuur en fysicochemisch onderzoek, zou je architectuur verwachten die daar aan beantwoordt.”

Had de InnovOcean-campus dan resoluut moeten kiezen voor het concept van ‘laboratorium voor laboratoria’?

“Een ondergrondse buis voert zeewater aan voor onderzoek in de laboratoria. Jammer genoeg bleef de kans onbenut om uit datzelfde zeewater warmte of koelte voor het gebouw te putten. Het complex had als proefproject kunnen draaien om bijvoorbeeld de transitie van een energie-consumerende naar een energie-producerende architectuur aanschouwelijk te maken. Misschien hadden deze innovatieve visies een kans gekregen door een Open Oproep of een architectuurwedstrijd. Er is nog een tweede kans. ILVO wilt namelijk zijn oude patrimonium in Merelbeke rationaliseren en vernieuwen. Hopelijk ontpopt de architectuur zich daar van een gebouw naar een biotoop.“, besluit Koen Van Synghel.