“Matexi brengt Bouwmeester op oneerlijke wijze in diskrediet”

Eén of vijf Bouwmeesters

"Eén of vijf Bouwmeesters" is de titel van het artikel dat Geert Sels publiceerde in De Standaard van 14 augustus j.l. Hij laat verschillende personen aan het woord uit de sector van het vastgoed en de architectenverenigingen. De associaties die de belangen van de architecten verdedigen willen het behoud van de Vlaamse Bouwmeester en vragen gelijktijdig een evaluatie. Het voorstel van de Vlaamse Overheid om het ambt te schrappen zonder het eerst te evalueren is niet correct.

De vastgoedontwikkelaars van hun kant vinden dat men best de Vlaamse Bouwmeester kan afschaffen en vervangen door een college van experts. Had men iets anders kunnen verwachten vanuit deze sector? Sels laat Gaetan Hannecart aan het woord, CEO van de projectontwikkelaar Matexi: "De bouwmeester heeft zich te eenzijdig gefocust op architectuur, op het design. Dat is maar één aspect. Bouwen gaat ook over de inpassing in de omgeving. We zijn voorstanders van een harmonieuze bebouwing, niet van gebouwen die eruit springen. Parameters als functionaliteit, duurzaamheid en de kostprijs spelen ook mee".

Stellen dat de projecten die zijn ontstaan via de Open Oproep geen rekening houden met de omgeving is klinkklare onzin. Ik stel voor dat de Heer Hannecart met het recent verschenen blauw boekje van de VB eens door Vlaanderen reist en de resultaten ter plaatse gaat bekijken en evalueren. In het boekje staan ook gesprekken met opdrachtgevers die vermoedelijk de Heer Hannecart kunnen inspireren. Hij pleit voor "harmonieuze bebouwing". De vraag is of de honderden Matexi verkavelingen in Vlaanderen en Wallonië een uitdrukking zijn van harmonie. Matexi bouwt wat de bouwheer of bouwvrouw vraagt, zo glashelder is deze wijze van zaken doen. Een bedrijf dat Vlaanderen op een massale schaal heeft verkaveld en onze open ruimte heeft verkwanseld hoort natuurlijk niet graag het pleidooi van de Vlaamse Bouwmeester die in de media herhaaldelijk benadrukt dat het eindelijk gedaan moet zijn met de verkavelinggolf. Dat wij vanuit ecologisch standpunt verplicht zijn om meer compact te gaan bouwen, dichter bij een netwerk van openbaar vervoer, ligt voor de hand. Dat een bedrijf als Matexi met zijn massale stock aan bouwgronden voor individuele woningen deze stelling van de Vlaamse Bouwmeester afkeurt valt te begrijpen. Het bedrijf wil nog duizenden percelen op de markt gooien waarbij gebruik wordt gemaakt van koppelverkoop, een praktijk die wettelijk nog steeds is verboden. Natuurlijk zal dit bedrijf stellen dat deze bewering niet juist is. Ga maar even naar Matexi en vraag om een grond te kopen om daarna zelf een woning te bouwen! Een dergelijk bedrijf en nog anderen willen de Vlaming verder villa's aansmeren en het ideaal beeld van de individuele woning als opperste vorm van geluk in stand houden.

Wat men onder harmonie verstaat kan men aantreffen in de Matexi verkaveling in Knokke. Rustieke huisjes geordend rond een schrale publieke ruimte, een troosteloze lege vlakte. De woonomgeving is meer dan enkel huizen, het is ook de inrichting van de publieke ruimte.

Dat er een vraag is naar dergelijke architectuur zal wel juist zijn en door marktonderzoek worden bepaald. Wie de architect is van deze nederzetting is van geen belang, het gaat er om, zoals Hannecart het formuleert, om wat niet hoeft op te vallen. De grijze middelmaat is de standaard. Het gaat niet over mooi of lelijk, over modern of rustiek. Wie kiest voor klassieke architectuur moet wel weten dat het gaat om verhoudingen en de juiste positionering van de openingen in de gevel. De verschijning in Knokke is zelfs een aanfluiting van wat klassieke of mooie landelijke architectuur moet zijn.

Tot slot verwijst Hannecart in DS naar het Justitiegebouw in Antwerpen, een project dat zwak scoort op het vlak van onderhoud en duurzaamheid. Het is duidelijk dat hij niets afweet van het dossier in Antwerpen. De internationale architectuurwedstrijd voor het Justitiegebouw werd in 1998 georganiseerd door de Regie der Gebouwen, een federale instelling. Het ambt van de Vlaamse Bouwmeester werd pas in 1999 opgestart. Verwijzen naar dit gebouw in Antwerpen om de Vlaamse Bouwmeester in diskrediet te brengen is oneerlijk en getuigt van gebrek aan kennis.

Maar er is meer aan de hand. Een bedrijf als Matexi groeit en wil zich ook richten op het ontwikkelen van publieke bouwwerken met de PPP formule. Dat men in dit proces liever geen "lastige" VB op zijn parcours heeft is duidelijk. Iemand die pleit voor architectonische en stedenbouwkundige kwaliteiten hoeft voor projectontwikkelaars niet.

Een regering die pleit voor besparing en streeft naar administratieve vereenvoudiging, kiest nu voor vijf personen in plaats van één, dit valt niet te begrijpen. Misschien is de Heer Hannecart reeds gepolst om één van de vijf expert- bouwmeesters te zijn die Vlaanderen verder zal vormgeven? Zoals ik reeds in mijn artikel in Knack van 28 juli stelde is het elimineren van het ambt van VB er op gericht om het spreekrecht dat men nu heeft af te nemen. Het onderbrengen van de VB bij de administratie van Ruimtelijke Ordening heeft tot gevolg dat van een kritische reflectie geen sprake meer kan zijn. Elke bedenking die de VB of één van de experts zal geven zal men direct catalogeren als een ongewenste uitspraak. Een ambtenaar heeft zwijgplicht, de Vlaamse Bouwmeester heeft tot het voorjaar 2015 spreekrecht! Zo glashelder is deze strategie!

Lees ook het artikel van Marc Dubois in Knack.