Tijdens de Architectuur- en Bouwdag op de Antwerpse Boekenbeurs op 4 november wordt ook het Meest Inspirerende Architectuurboek van 2012 bekroond. Architectura.be brengt alvast een overzicht van alle genomineerde boeken, met de commentaar van de juryleden er bij. Ditmaal heeft de jury het over X Reflectie van Crepain Binst Architecture.
VakjuryChris Meplon - journaliste en recensenteIn dit “Blauwe Schrift” van het architectenbureau Crepain Binst zijn reflectie en zelfreflectie sleutelwoorden. De opzet wordt in de inleiding helder geformuleerd door Luk Lambrecht. De publicatie draait niet rond de verheerlijking van het eigen oeuvre, maar ze is onderzoekend en maatschappelijk geëngageerd.
Begrippen zoals voorlopigheid, voortdurende vernieuwing en evaluatie, het zoeken naar kwaliteit en maatschappelijk relevantie, krijgen veel aandacht. Bovendien is het een gezamenlijk project waarbij Binst zich openstelt voor kritische feedback van 10 onafhankelijke collega’s, kunstenaars en denkers uit zijn entourage. Binst hecht veel belang aan dialoog en de “synthese van zienswijzen”. In het hoofdstuk X-theorie doet hij een moedige poging om zijn kennis en methodiek zo systematisch en overzichtelijk mogelijk te beschrijven en visualiseren aan de hand van tekst en diagrammen. De achterliggende hoop is onder meer om het architectuuronderwijs te versterken, de kwaliteit en efficiëntie van de architectuurpraktijk te verhogen, het overleg tussen vakgenoten te bevorderen, kortom, betere voorbereiding op een onzekere en complexe bouwtoekomst.
Het theoretische luik wordt aangevuld door 10 goed gedocumenteerde projecten van het bureau. Opvallend daarbij is dat niet zozeer gebruik wordt gemaakt van mediagenieke fotografie maar wel van computerschetsen en andere voorstellingstechnieken die onder meer de nadruk leggen op de locatie en context, achterliggende concepten en beleving.
Marc Dubois - architectuurcriticus en –docentNa het overlijden van architect Jo Crepain stond zijn partner Luc Binst voor de loodzware taak om continuïteit en slagkracht te geven aan het bureau. Een strategische keuze: terugblikken om vooruit gaan. Luc Binst inviteerde “10 radicalen” (?), architecten en kunstenaars, om tot een X-Theorie te komen. Het boek is gestructureerd op een strak “format” van 10 diagrammen, historieken en projecten. Of een eerder rigide opdeling kan bijdragen tot zelfreflectie, zienswijzen en vooral “globale theorievorming” blijft een open vraag. Het bureau haalde zijn kracht in het correct maken van gebouwen, een aspect dat te weinig wordt belicht. Het boek kreeg een keurige vormgeving een bevat een beeldinventaris van de projecten sinds 1973, vanaf kapperszaak Roels (nu reeds beschermd monument).
Stijn Bollaert - fotograaf‘X’ lijkt te twijfelen: het is geen gewoon architectuurboek maar een blauw schrift volgens de achterflap. Een boek dat geen oeuvrecatalogus is maar een cahier waarin eerder de begrippen ‘voorlopigheid’ en ‘proces’ aan de orde zijn volgens de inleiding. Of volgens Luc Binst louter een cahier, dat hij als instrument ‘om jezelf te ‘oefenen’’ tegengesteld noemt aan een boek.
Het schrift ‘gaat de dialoog aan met verschillende ‘zienswijzen’ van collega’s en kunstenaars’ zegt hij ook.
Tien van deze collega’s en kunstenaars worden in een eerste deel beknopt voorgesteld, vergezeld van enkele citaten en enkele soms onbestemde foto’s. Op het einde van het cahier worden ze in verband gebracht met tien beknopt voorgestelde projecten. Daartussen zit nog een deel X-theorie van Binst. Spijtig: daarmee wordt de afstand tussen de kunstenaars/collega’s en de projecten wat groot om van een dialoog te kunnen spreken. Nochtans hadden daar vast gensters geslagen kunnen worden.
Ook spijtig: de fotografie mag in dit boek dan wel op de achtergrond staan, toch had men op zijn minst kunnen zorgen dat te achterhalen valt wie welke foto’s heeft gemaakt.
Stefan Devoldere - architectuurcriticus en adjunct Vlaams BouwmeesterX Reflectie presenteert een verrassende kijk op de wereld van Crepain Binst Architecture, "het Antwerpse architectenbureau dat" - zo lezen we op de achterflap - "sinds het overlijden van Jo Crepain een andere koers vaart." De lijnen van die koers worden uitgezet door tien los-vaste gesprekken met inspirerende architecten en kunstenaars, als een uitgesponnen introductie op het werk. Die gesprekken worden door een tekst van Luc Binst met omstandige diagrammen gekoppeld aan tien representatieve projecten. Er wordt gegoocheld met begrippen als 'zelfreflectie', 'zienswijzen' en 'globale theorievorming', maar het blijft onduidelijk waarom dit alles pertinent is voor de architectuur die volgt. De interessante opzet van dit boek mist daardoor uiteindelijk zijn doel omdat de echte confrontatie uit de weg wordt gegaan.
Architectenjury Kendy Smits - InterieurontwerpsterDe opzet van X is ambitieus; het biedt essays, een overzicht van projecten en uitgewerkte projecten en het stelt ook nog de architectuuropleiding in vraag. Een hele boterham voor een boek van een goeie 250 pagina’s en dat merk je er ook aan. Het boek wilt te allesomvattend zijn in een te beperkte ruimte waardoor de verwachtingen niet worden ingelost en het resulteert in een vrij druk boek. Dat gevoel wordt door de vormgeving en meer bepaald het gebruik van een grote lettergrootte ook versterkt waardoor het een beetje aandoet als een grootletterboek en de leesbaarheid niet wordt bevorderd. Het scheiden van de verschillende uitgewerkte projecten door het invoegen van gekleurd papier met een constructiedetail op de laatste pagina is daarentegen wel leuk gedaan. Soms lijkt er ook een onderliggende tweestrijd te sluimeren tussen het instant houden van de nalatenschap van Jo Crepain en het zoeken naar een andere, eigen richting.
Carolnie Van Doren - stagiaire ingenieur-architect bij Verstraete & Vanhecke en freelance journalist bij A+Het boek X van Crepain Binst Architecture wordt omschreven als een schrift en die omschrijving lijkt me volledig correct. Naast tien inspirerende figuren voor Luc Binst en een theoretisch gedeelte bevat het boek ook projecten van het bureau. Na de dood van Jo Crepain, die toch wel voor de bekendheid van het bureau zorgde, zijn de architecten op zoek naar een nieuwe weg. Door de figuren, projecten en theorie in een boek te ‘kleven’ krijgen ze zelf meer duidelijkheid en bieden ze ook de lezer inkijk in hun visie.
Het meest interessante onderdeel waar je zelf volgens mij ook het meest aan hebt, zijn de projecten. Die zijn ordelijk gerangschikte per typologie. Naast een geografische situering zijn er ook telkens concepttekeningen, plannen, foto’s, een detail en een begeleidende tekst aanwezig. De opbouw lijkt mij zeer geslaagd. Je kan de gedachtegang bij het project volledig volgen. De tekst is hier eerder beperkt, maar dat wordt in de rest van het boek ruimschoots gecompenseerd. Ik heb hierbij maar een kleine opmerking en dat is dat de afdrukken op gekleurd papier vaak moeilijk te interpreteren zijn. Een interessant ‘schriftje’ om eens grondig uit te pluizen op een zondagnamiddag.
Karen Geudens - architectHet boek bestaat uit 3 grote delen: radicalen (inspirerende mensen) – theorie – historieken. Wanneer je zonder in het boek te kijken begint te lezen is dit opzet niet duidelijk. Vanaf het deel theorie wordt alles duidelijk. Ik vind de opbouw dan ook niet zeer logisch. De teksten zijn vlot te lezen, duidelijk en zelfs inspirerend. De visie is zeer duidelijk, enkel mis ik een reflectie tussen de radicalen en het eigenlijke werk.
De radicalen is een overzicht van inspirerende mensen voor Luc Binst, vooral de korte ‘statements’ van deze mensen zijn leuk om te lezen. Enkel de weergave horizontaal in het boek maakt het lezen wel zeer lastig. In dit deel mis ik de verduidelijking van het hoe en waarom van de radicalen.
De theorie is zeer duidelijk misschien een tikje langdradig zonder voorbeelden of foto’s.
Het historisch overzicht is leuk om te zien, maar wat klein vormgegeven. De voorstelling van de werken is zeer duidelijk. Van macro naar micro gewerkt wat dit boek interessant maakt. Maar zoals in het begin van de theorie wordt gezegd ervaar je dit boek als een ‘cahier’ om jezelf te ‘oefenen’. … Dit cahier is niet anders opgevat en tracht voornamelijk voor onszelf de essentie te verduidelijken.’
Sofie Van Goethem - ingenieur-architect/fotografe“Reflectie” is logisch opgebouwd als een drieluik, maar weet tegelijk toch origineel te zijn qua opzet. Het eerste deel handelt over 10 personen die voor Luc Binst een inspiratiebron vormen. Vanuit dit luik wordt zijn visie op hedendaagse architectuur en zijn werkmethode toegelicht en ten slotte verduidelijkt met eigen projecten. Deze gevolgde opzet is volgens mij de juiste manier om een valabel boek te maken over je eigen werk dat aanleiding geeft tot reflectie zowel bij jezelf als bij de lezer omdat deze je verhaal kan volgen en tegelijk de ruimte krijgt om zijn eigen verhaal te vormen. Toch vind ik het een gemiste kans dat de “Radicalen” niet grondiger aan bod komen. Het inzicht in hun persoon en de link met de architectuur van Crepain Binst architecten blijft beperkt en de gebruikte beelden van hun werkplek dragen soms weinig bij. Enkel bij de toelichting van Günther Förg en Luk Lambrecht wordt de beoogde symbiose tussen de kunstenaar en Luc Binst als architect duidelijk en vallen de foto’s ook samen met het verhaal.
Ik vind het positief dat het boek durft ingaan tegen de huidige spectakelarchitectuur en dat het de manier waarop vandaag aan architectuur gedaan wordt in vraag stelt. Crepain Binst architecten geeft hierop hun eigen bescheiden antwoord zonder daarmee belerend te willen zijn, maar tegelijk toch kritisch genoeg om er in te slagen dat je als architect begint na te denken over je eigen visie en werkwijze.
Philippe Vandermeulen - Anphi interieurburo Bij het bekijken van het boek wil je onmiddellijk de keuze van de titel achterhalen. Het boek wil een andere kijk bieden op het medium architectuur en een soort kruisbestuiving van architectuur en kunst worden. X staat uiteraard voor 10 en wordt uitgebreid voorgesteld a.d.h.v. 10 radicalen (10 inspirerende gesprekken). 10 diagrammen, 10 historieken en 10 projecten willen de lezer een inzicht geven op het heden en verleden van het architectenbureau.
De voorstelling van de 10 projecten is het gedeelte dat mij het meeste kan boeien. Elk project wordt op een uniforme wijze voorgesteld: beschrijving met inleidende tekst, situering, concept, plannen, foto’s en detail van de gevelopbouw. Hierdoor wordt het boek een aangenaam kijk- en leesboek.
Door gebruik te maken van verschillende kleurvlakken wordt een mooi onderscheid gemaakt tussen de geselecteerde projecten.
Dit boek is alvast een aanrader voor elke architectuurliefhebber.