Momentum Dialoog: in gesprek met o.a. Bouwmeester Erik Wieërs over de betekenis van wonen en collectiviteit in onze samenleving

Momentum, tijdschrift voor erfgoed en maatschappij, plaatst de uitdagingen van de eenentwintigste eeuw centraal. Ieder nummer schuift een ander urgent maatschappelijk thema naar voren waarin erfgoed een hedendaagse rol kan spelen. Het eerste nummer van Momentum voert een pleidooi voor collectiever wonen als antwoord op de grote ruimtelijke vraagstukken op het vlak van klimaat, samenleven, ecologie en circulariteit. 

Dit eerste nummer neemt projecten onder de loep van ondernemende burgers, overheden, ontwikkelaars, bouwmaatschappijen en architecten die nieuwe woonvormen met aandacht voor collectief gebruik bedenken op bijzondere erfgoedlocaties. 

Collectiever wonen biedt een antwoord op een aantal urgente maatschappelijke vraagstukken. Kostbare open ruimte geraakt volgebouwd, de biodiversiteit staat onder druk, de prijzen op de woningmarkt worden voor steeds meer mensen moeilijk te betalen, de files blijven toenemen en de klimaatverandering is vooralsnog geen halt toegeroepen. 

Verdichting, hergebruik en meervoudig en flexibel ruimtegebruik zijn sleutelwoorden om tot oplossingen te komen. Nieuwe, collectievere woonvormen geven een antwoord op demografische evoluties, veranderende woonbehoeftes en de groeiende eenzaamheid in de samenleving. Vlaanderen telt steeds meer alleenstaanden, met of zonder kinderen, nieuw samengestelde gezinnen, een grote groep actieve gepensioneerden en een stijgend aantal senioren en zorgbehoevenden. 

Hoe kan erfgoed hierin een rol spelen?

"Het bewustzijn groeit dat het meest duurzame bouwen het niet-bouwen is: het hergebruiken en herbestemmen van wat al bestaat. We kunnen alleen maar toejuichen dat erfgoed de laatste jaren kan rekenen op een toenemende appreciatie. Heel wat erfgoed, van de monumentale fabriekskathedraal tot het dorpsklooster, is op zoek naar een geschikte bestemming. Collectieve woningbouwprojecten vinden steeds vaker een plek in historisch erfgoed zoals kloosters, hoeves, fabrieken, scholen, hospitalen of militaire kazernes", klinkt het bij de initiatiefnemers. 

In Momentum zoomen we ook in op belangrijke historische voorbeelden van collectief wonen die vandaag nog steeds inspireren. Begijnhoven, tuinsteden, woonerven: ze vormen een onuitputtelijke bron van knowhow opgebouwd door de generaties voor ons. 

In de eerste editie vindt u bijdragen van Joeri De Bruyn, Sofie De Caigny, Dirk De Wachter, Wivina Demeester, Dirk Laureys, Anne Mailliet, Evelien Pieters, Edith Wouters, Sonja Vanblaere, Karina Van Herck en Erik Wieërs.