Montigny herbergt woon- en werkunits

Het gebouw heeft gemengde functies. Er zijn zowel kantoren, appartementen als een winkel. Door te anticiperen op de randvoorwaarden eigen aan dergelijke hoekpanden werd met beperkte middelen zowel op architecturaal vlak als naar beleving het maximum gepuurd uit de mogelijkheden die de site te bieden heeft. Het project weet zich door zijn gevel in te passen in de context van de herenhuizen van Antwerpen-Zuid. De verdiepingshoge witte geprefabriceerde betonnen kaders met de overgedimensioneerde druiplijsten verwijzen naar de aangrenzende herenhuizen met grote raamopeningen in deze 19e-eeuwse stadsgordel.

Gebouwd om te blijven

Als ontwerper moet je ambitieus zijn. Ontwerpen met de intentie te bouwen voor de eeuwigheid is het uitgangspunt. Ieder gebouw is zo ontworpen dat de functie en de invulling in de toekomst eenvoudig aanpasbaar zijn. Een deugdelijk gebouw is een gebouw dat ontworpen is voor onvoorspelbare gebeurtenissen.

Ontwerpen en bouwen zijn de kerntaken van de architect; technieken en interieur behoren daar niet toe. Het ontwerpen is gebaseerd op drie pijlers. Je hebt eerst de structuur van een gebouw dat efficiënt en doordacht moet opgebouwd zijn. Ten tweede heb je een gevel die neutraliteit uitdraagt, verschillende functies kan verdragen en de tand des tijds doorstaat.

Trendy architectuur of spektakelarchitectuur kunnen dat niet. Elk gebouw is per definitie een kind van zijn tijd, maar moet dit ook deels kunnen overstijgen. Je kan echter vandaag geen architectuur maken die over 50 jaar nog volledig eigentijds is omdat de parameters evolueren.

Ten slotte heb je het ontwerp van de verticale circulatie die je kan opsplitsen in 3 delen: de trappen, de liften en de leidingschachten. Het gebouw in de Montignystraat – een ‘afgewerkte casco’ – is daar een goed voorbeeld van. De invulling van de ruimte is zo flexibel mogelijk gehouden en ook in de toekomst zal het zowel voor wonen en werken als voor commerciële functies geschikt zijn. Kern en dragende gevel zorgen ervoor dat de aanpalende ruimtes vrij kunnen ingevuld worden. In de oksel – het donkerste gedeelte – bevinden zich de trappen, de liften en de leidingschachten, functies die geen daglicht nodig hebben. Deze ontworpen flexibiliteit is cruciaal voor een gebouw dat gebouwd is om te blijven.

Exoskelet

Het compacte volume dat enerzijds aansluit bij de naburige panden en anderzijds een accent vormt op de hoek van het bouwblok, is opgebouwd uit een consequent doorgedreven betonnen draagstructuur. Ook de achtergevel bestaat uit dezelfde betonnen structuur. Ondanks zijn ligging op de hoek van het bouwblok heeft het gebouw ook achteraan een optimale lichtinval. De achtergevel kijkt uit op het groendak van de achtergelegen gelijkvloerse kantoor- en/of winkelruimte.

De gevel is opgebouwd uit verdiepingshoge witte geprefabriceerde betonnen kaders die voorzien zijn van een horizontaal vooruitstekende druiplijst. Die doet ook dienst als zonwering en brandoverslag. Op de hoogste verdieping is de horizontale druiplijst niet doorgetrokken en zijn de betonnen kaders licht afgeschuind, verwijzend naar de mansardedaken in de omgeving.

Door de hele gevel wordt één betonnen element met dezelfde raamopening hernomen. De betonnen kaderelementen vervullen meerdere functies. Ze zijn tegelijkertijd de dragende structuur van het gebouw en de afgewerkte gevel. De structuur expliciet gesitueerd aan de buitenkant van het beschermd volume, vormt zo het exoskelet van het gebouw. Een analoog principe dat voorkomt bij de geleedpotigen (spinnen, insecten, schorpioenachtigen en de kreeftachtigen) waarbij een buitenskelet hen vorm geeft en beschermt.

De vloerplaten die de volledige breedte tussen de centrale trappenkern en de gevel overspannen, worden door thermisch onderbroken wapening aan de  gevel opgehangen. De vloervelden bezitten geen verdere draagstructuur en behouden hierdoor een maximale flexibiliteit. Elk deel van de geprefabriceerde betonnen kader van de gevel is ingevuld met buitenschrijnwerk. De diepe dagkanten die ontstaan door de dikte van de betonnen kaders dragen bij tot de tektonische kwaliteit van de gevel en de privacy en hebben bovendien een zonwerende functie. Van de Cuylitsstraat naar de hoek met de Montignystraat wijkt het schrijnwerk achteruit ten opzichte van de gevel. Hier vormen de kaders op elke verdieping een colonnade die telkens een inpandig terras afbakenen. Door zijn ligging op de hoek geniet je er na de middag en ’s avonds van direct zonlicht. Het terras wordt van de binnenruimte gescheiden door één groot vouwraam dat over de hele breedte kan geopend worden. Door de leefruimte deel te laten uit maken van het terras, vergroot de ruimtelijke beleving van het smalle terras terwijl weinig binnenruimte verloren gaat en het volume compact blijft.

Gevelelementen

Bij Verheyen Betonproducten worden de gevelelementen in situ afgewerkt. Het doorgedreven gebruik van geprefabriceerd beton heeft grote voordelen voor de nauwkeurigheid en efficiëntie van het bouwproces, de standaardisatie en de kostprijs. Er moeten slechts een beperkt aantal bekistingsmallen uitgetimmerd te worden. Bovendien is de productie - en in zekere mate ook de plaatsing - van dergelijke betonnen kaders weersonafhankelijk. Het welslagen van deze manier van bouwen is erg afhankelijk van het voortraject, gaande van voorontwerp tot verregaande detaillering bij uitvoeringstekeningen en -methodes (nastorthulzen, hijshulzen, thermisch onderbroken wapeningskorven, druipneusjes, dorpelopkanten, welke delen kunnen en/of moeten glad bekist worden,...). Enkel een geïntegreerde samenwerking tussen architect, ingenieur, aannemer en onderaannemer (prefabconstructeur) en veelvuldig overleg zorgen voor een succesvol eindresultaat.

Energie-efficiëntie

Door het gebouw compact te houden, beperk je de energievraag. META trekt dit door in de details: onder meer door het verliesoppervlak klein te houden en de isolatie op één lijn te houden met het buitenschrijnwerk. Daarnaast zetten we sterk in op energie-efficiëntie door het toepassen van geothermie. Daardoor wordt het gebruik van fossiele brandstoffen overbodig.

Ruwbouw is afbouw

Het ruwbouw is afbouwprincipe – een belangrijke stelregel die META kenmerkt – zorgt voor een beperking van het aantal gebruikte materialen, wat de impact op het milieu doet dalen en de flexibele inzet verhoogt. Door het aandeel binnenafwerking te beperken, vergroot de robuustheid en dus ook de levensduur van het gebouw. De gestandaardiseerde betonnen predallen, de geprefabriceerde betonnen trappen, de in het zicht blijvende gekaleide snelbouwstenen getuigen hiervan. Bovendien heeft deze manier van bouwen een positieve invloed op wat binnen eenzelfde budget kan gerealiseerd worden.

We focussen op de essentie zodat gericht geïnvesteerd kan worden in de zaken die al te vaak tot de extra’s behoren, maar die binnen dit project als uitgangspunt genomen zijn, zoals geothermie en het ventilatiesysteem D. De voor dit project ontwikkelde prefabmaterialen bieden grote voordelen naar snelheid van plaatsing op de werf, standaardisatie en dus ook kostprijs.