NAC Laakdal: een dorp binnen een dorp

Het OCMW en het wijkkantoor van de politie waren er al gevestigd, maar voortaan vinden de inwoners van Laakdal in het centrum van Groot-Vorst ook een buitenschoolse kinderopvang en een bibliotheek. Beide kregen immers een plaats in het nieuwe gemeentehuis, dat voorts bestaat uit een ruime onthaalzone, administratieve diensten, kantoren en vergaderzalen. Dat Nieuw Administratief Centrum, kortweg NAC, vormt samen met een volledig nieuw dorpsplein en de heraanleg van enkele straten het sluitstuk van de dorpskernvernieuwing van Groot-Vorst.

Eén met historische omgeving

Opvallend: de band met het verleden werd niet doorgeknipt, want het oude gemeentehuis, dat dateert uit 1910, bezit het statuut van cultureel erfgoed en blijft bestaan naast het nieuwe. Het markante gebouw krijgt een horecafunctie en zal gebruikt worden voor louter ceremoniële activiteiten, zoals huwelijken. Rond het oude gemeentehuis is een nieuwe groenzone aangelegd die aansluit op het nieuwe dorpsplein voor het NAC. De ligging, de vorm en de materialen – voornamelijk grijsbruin gestippelde baksteen – van dat NAC zijn zo gekozen dat het gebouw kan versmelten met zijn historische omgeving en bezoekers uitnodigt om binnen te stappen. Het NAC is tegen het bestaande OCMW-complex gebouwd, zodat er tussenin een groene patio ontstond. Deze zorgt in combinatie met grote glaspartijen voor een riante natuurlijke lichtinval.

“De ligging, de vorm en de materialen van het NAC zijn zo gekozen dat het gebouw kan versmelten met zijn historische omgeving”

Paradox

“Het ruimtelijke aspect van dit project vereiste een creatieve benadering aangezien we geconfronteerd werden met een paradox”, aldus Jan Thomaes van DMT architecten, dat het NAC ontwierp. “Uiteraard willen wij steeds een budgetvriendelijk en energie-efficiënt ontwerp afleveren, maar dat impliceert onvermijdelijk een compact gebouw. Dat kon hier echter niet, want het NAC moest verbonden worden met het achterliggende OCMW-complex. Een te compact gebouw zou tot een te groot voorplein leiden, wat de kleinschalige argeloosheid van dit landelijke dorp ondraaglijke schade zou toebrengen. Bovendien zou het oude gemeentehuis op te grote afstand van het nieuwe komen te liggen, terwijl de band met het verleden niet helemaal mocht worden doorgeknipt. Het resultaat is een relatief langgerekt bouwvolume. De rafelige ruimtelijke context van de omliggende bebouwing was mee bepalend voor de differentiatie in de buitencontouren en de contrasten in de gevels, die bestaan uit een gemengde baksteensamenstelling en bronskleurig schrijnwerk. Door die harmonie met de omgeving compenseerden we als het ware het grotere bouwvolume.”

Zes clusters

Het NAC telt zes clusters. “De bibliotheek, de onthaalzone en aanverwante ruimtes, de buitenschoolse kinderopvang, de ‘middle office-kantoren’, de ‘back-office-kantoren’ en ten slotte de vergaderruimtes en raadszalen”, gaat Thomaes voort. “Die laatste twee clusters zijn niet publiek toegankelijk. Elke cluster wordt sterk gedefinieerd en impliceert een uitgesproken relatie met de andere clusters. De architectuur beoogt een sterke leesbaarheid van de clusters zonder de uiterlijke samenhang in het gedrang te brengen.” Ondanks de vele in- en uitsprongen in de contouren van het gebouw, beschikken de verschillende ruimtes over een toereikende daglichttoetreding en liet het NAC een E-peil van 28 en een K-peil van 27 optekenen.

Centrale trap

Aannemer Vanhout werkte begin 2016 intensief samen met de verschillende ontwerpbureaus – DMT architecten voor de architectuur, Sweco voor technieken en stabiliteit, Stramien en ARA voor de omgevingsaanleg en Philippe Leemans voor EPB – en de verschillende diensten binnen de gemeente om de vele wensen en eisen te kunnen vertalen naar een uitvoerbaar concept dat binnen het budget paste. “Net voor de zomervakantie van 2016 zijn we beginnen bouwen”, vertelt Philip Smits, projectleider bij Vanhout. “We zijn erin geslaagd om de werken binnen de vooropgestelde termijn van 465 kalenderdagen te realiseren. Een echt huzarenstukje was het uitwerken van de centrale ronde trap. Het eerste idee van een volledig vrijstaande betonconstructie met gebogen borstweringen, dus enkel onder- en bovenaan gesteund, evolueerde naar een lichtere staalstructuur met houten borstwering, die is uitgewerkt in samenspraak met onderaannemer Herman Meuwes en Sweco. Een andere uitdaging was de integratie van het oude OCMW-gebouw, dat overigens in gebruik bleef tijdens de ruwbouwfase van het voorste deel van de nieuwbouw, wat naar logistieke organisatie toe niet altijd evident was. Ook het stappenplan voor de aanleg van de omgeving rond het NAC-gebouw en het voorplein vergde de nodige aandacht en tijd om de hinder voor de commerçanten zo beperkt mogelijk te houden. Dit project was trouwens een DBM-opdracht, wat betekent dat Vanhout – via de oprichting van de nv Nac Laakdal – instond voor de aansturing van het ontwerpteam en behalve de uitvoering ook het onderhoud van het NAC voor zijn rekening neemt.”