Naoorlogse erfgoedwijk klaar voor de toekomst dankzij doorgedreven energetische renovatie

Op zondag 10 september 2023, de Dag van de architectuur, kun je je over heel Vlaanderen en Brussel laten rondleiden in bijzondere gebouwen en projecten. Een van de meest in het oog springende is de Residentiewijk in Mol. De wijk – ook Atoomwijk genoemd, omdat ze was opgericht voor de werknemers van het Studiecentrum voor Kernenergie – is een kind van de jaren 50 en baadt in het groen en het zonlicht. Architecten Jacques Wybauw en Jacques Thiran ontwierpen destijds het studiecentrum, een school, een sportclub en woningen in verschillende vormen en formaten. Meer dan 60 jaar later kregen Czaar architecten, Ontwerpatelier Peter Jannes en landschapsarchitect Denis Dujardin de uitdagende opdracht om de wijk aantrekkelijk te maken op vlak van energie en comfort, met zorg voor de erfgoedwaarde van de modernistische panden.

De architecten bekeken de renovatie van gebouw tot gebouw. De villa’s die niet meer aan hedendaagse normen voldeden, werden vervangen door behapbare dubbelwoningen. De studio’s hebben een duidelijke modernistische vormentaal met open gaanderijen en betonnen pijlers die hen van de grond heffen. Ze zijn netjes in ere hersteld met de nodige aandacht voor de hedendaagse wooneisen en energiezuinigheid. Elke ingreep geldt als voorbeeld van hoe we erfgoed kunnen inzetten in onze hedendaagse samenleving.  Tijdens de Dag van de architectuur kun je je laten rondleiden door de architecten. Inschrijven is niet nodig, op tijd komen is dus de boodschap.

 

Uitzonderlijk groen karakter

De residentiewijk werd gebouwd in de tweede helft van de twintigste eeuw ‘uit het puin van de Tweede Wereldoorlog’. De bebouwing werd ingebed in het bestaande groen & reliëf van de site. Het resultaat was een woonwijk met een uitzonderlijk groen karakter. Door het orthogonale inplantingspatroon, de repetitie binnen de gebouwen van dezelfde typologie en de uniformiteit in bouwstijl, materialisatie en kleurgebruik wordt de wijk als evenwichtig geheel ervaren.

Een waardebepaling van de gebouwen bepaalde welke gebouwen werden behouden en vervangen in het masterplan. Bij de renovatie worden de aanwezige bouwkundige en landschappelijke kwaliteiten maximaal gerespecteerd. De grondplannen en structurele opbouw van de rijwoningen blijven in grote lijnen ongewijzigd, door beperkte planwijzigingen worden de woningen aangepast aan de huidige woonnoden van gezinnen.

 

Studio’s

Het bouwvolume met de studio’s kan architecturaal worden beschouwd als het meest prominente gebouw. De indeling van de grote en kleine studio’s en de conciërgewoning werd, behalve de herindeling van de badkamers, niet gewijzigd. Ondanks de complexe opbouw van het gebouw – grote en kleine studio’s in splitlevel gekoppeld aan gaanderijen die in doorsnede afwisselen met de slaapgedeeltes van de grote studio’s – slaagden de architecten erin om het oorspronkelijk materiaalgebruik te imiteren of evoceren (parement, structurele betonelementen, sierbetonbanden, puien met invulpanelen, …) en een energetisch verantwoorde bouwschil te creëren.

Ook bij de familiale appartementen werd de structuur grotendeels behouden. Op de verdiepingen werden beperkte planaanpassingen doorgevoerd, op het gelijkvloers werd de vroegere stookplaats vervangen door één bijkomend appartement en een garagebox.

 

Warmtenet

De rijwoningen, studio’s en appartementen werden aangesloten op een warmtenet verwarmd met geothermische warmte (afkomstig van de eerste Vlaamse diepgeothermiecentrale, nabij de wijk en ontwikkeld door VITO), waarbij het overschot aan warmte wordt aangewend om elektriciteit te produceren. De schildelen en technieken werden volgens de eisen van een ingrijpende energetische renovatie aangepakt. Voor de rijwoningen werden de bredere, bestaande spouwen van de kopgevels geïsoleerd. De overige gevels werden afgebroken en volledig opnieuw opgebouwd met isolatie en nieuw schrijnwerk die het bestaande uitzicht nabootsen. Het gevelmetselwerk van de studio’s wordt vervangen door steenstrips op isolatie en het nieuwe schrijnwerk wordt volgens de oorspronkelijke detaillering hersteld. De rijwoningen halen een E-peil E59-E63, de studio’s E52-E56.

 

Nieuwbouw

Behalve de renovatie werd in de eerste fase ook werk gemaakt van een aantal nieuwbouwwoningen. De Residentiewijk kreeg zes nieuwe, moderne villa’s, met tuinen die grenzen aan de Congovaart, en 30 nieuwbouwappartementen. De nieuwe gebouwen werden allemaal ontworpen met een knipoog naar de oorspronkelijke architectuur van de Residentiewijk.

Bron: Czaar architecten | Cordeel
Deel dit artikel:
Met medewerking van
Onze partners