Net Niet: Salvatorpark van KAAN Architecten, Wiegerinck Architecten, LOW Architecten, B+B Landschapsarchitecten, Ingenium, Ney & Partners, Sureal, Antea, Witteveen + Bos, The Middle Men

Wat zijn de krijtlijnen van uw ontwerp?

De Salvator-site koppelt Hasselt aan zijn landelijke omgeving. In het park is een schaalsprong voelbaar van intiem en historisch naar weids en agrarisch. Met de toenemende verstedelijking van Hasselt zal de druk op dit gebied toenemen. Dit vraagt om een stadspark dat niet alleen bij het nieuwe Jessa Ziekenhuis hoort, maar ook deel uitmaakt van de stad Hasselt.

De vele aanwezige kwaliteiten in het gebied worden herkenbaar gemaakt door een heldere zonering in een aantal biotopen: het arboretum – het stadspark – de Trekschurenbeek die terug zichtbaar wordt en als ruggengraat voor ontwikkeling gaat dienen – en het agrarische landschap van Pietelbeek-Zuid.

Het ziekenhuis wordt een plek van beleving en verzorging, van innovatie en genezing, een logistieke machine ingebed in een ‘healing environment’ van verzorgde architectuur en landschap. Dit begint bij de kleinste korrel: de kamer met het raam. Dit raam, gevat in gekleurde panelen met een gevelmeubel, zal uitkijken op het Salvatorpark. Het individu krijgt zo expressie in het grotere gebouw. Dit is bewust laag gehouden zodat iedereen contact met het park houdt. Riante patio’s en publieke binnenruimten lopen over in het omliggende landschap. Interne circulatie sluit logisch aan op paden en toegangswegen rondom waardoor stad, park, gebouw en kamer één geheel vormen.

Een toekomstgericht ziekenhuis functioneert als HUB in een (digitaal) netwerk. Het ontwerp gaat uit van een geleding van functies volgens de criteria high tech versus medium tech respectievelijk specifiek versus universeel. Doordat op deze manier soortgelijke functies strategisch worden geclusterd op een modulair raster kan het gebouw toekomstige veranderingen assimileren. Zo kan het beddenhuis eenvoudig worden heringedeeld en kunnen delen worden getransformeerd tot autonoom gebouw met functies als zorghotel, kantoren of appartementen. Ook maakt deze structuur het goed mogelijk het ziekenhuis gefaseerd te realiseren en transformeren.

Het programma van het nieuwe ziekenhuis wordt gesplitst in een cure, core en care deel. Het specifieke high tech programma, de hotfloor – de cure – wordt aan de stadskant gepositioneerd omdat de logistieke bewegingen hier optimaal worden ontsloten. Een ruime centrale boulevard – de core – is een levendige publieke as door het ziekenhuis en biedt goede oriëntatie op het omliggende Salvatorpark en afwisseling in ruimtelijke ervaringen met vides, patio’s, horeca en winkels. De medium tech en universele functies van het beddenhuis en raadpleging – de care - bevinden zich aan de landschappelijk georiënteerde zijde van de boulevard.

Reflectie op de uitkomst

Het plan Salvatorpark gaat uit van een helder ontworpen ziekenhuis dat is gebaseerd op beproefde typen en zich richt op de toekomst. Het flexibele concept van de core – cure – care maakt aanpassingen in veranderende zorg mogelijk zonder dat de intrinsieke kwaliteiten van het ziekenhuis aangetast worden. Het park zelf zien we als een verlengde van de zorgomgeving waarin ook de geschiedenis van deze plek leesbaar blijft. Dit maakt dat het ziekenhuis niet voelt als een vreemde machine maar een nieuwe laag toevoegt aan het historisch continuüm.

Van begin af aan heeft ons team de kosten als belangrijke factor meegenomen in alle overwegingen. Dit is naar de bouwheer en samenleving een verantwoord verhaal, zeker gezien de toename van zorgkosten in het algemeen. Er was door het Jessa Ziekenhuis ook een budget vastgesteld. Dit sloot in onze ogen een grote ondergrondse parkeergarage en hoogbouw uit vanwege de navenante uitvoerings-, funderings- en veiligheidskosten. Consequentie was wel een grotere impact op de site doordat de footprint toeneemt en parkeeroplossingen bovengronds gezocht moesten worden. Deze aspecten hebben we in balans met het landschap ingepast. We hebben intern een discussie gehad over het wel of niet toepassen van hoogbouw om deze impact te verkleinen maar kwamen tot de conclusie dat een toren een verouderd ziekenhuistype is dat zich vaak moeilijk laat inregelen en aanpassen. Daarnaast wilden we garanderen dat iedereen, van chirurg tot kok en patiënt zicht heeft op het directe groen rondom en de geluiden in het park kan horen. Deze sensibiliteit is onderdeel van de healing environment.

We feliciteren uiteraard het winnende team. Helaas hebben wij op dit moment te weinig kennis van de inhoud van het plan maar achten de professionaliteit van de gunningscommissie hoog. De organisatie van de prijsvraag was buitengewoon goed. We snappen de overweging om te kiezen voor een plan dat maximalisatie van het contrast tussen gebouw en groen nastreeft. Echter blijven wij overtuigd van ons ontwerp dat veel ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit, logica, toegankelijkheid en aanpasbaarheid biedt, met oog voor kosten en noodzakelijke snelheid van realisatie.