Net Niet: Zorgboulevard Jessa van a2o architecten, VK Architects & Engineers en Studio Paola Viganò

Wat zijn de krijtlijnen van jullie ontwerp?
antwoord door ontwerpteam

Ons masterplan situeert het nieuwe ziekenhuis en de bijbehorende infra opnieuw in de stad maar ook in een groot nieuw aan te leggen parklandschap. Het masterplan definieert clusters voor onderzoek, onderwijs en geneeskunde en wordt een hulpmiddel voor het betrekken van verschillende actoren, belanghebbenden en bewoners. Het participatieve aspect maakt een belangrijk deel uit van onze aanpak.

Dwars doorheen het Jessa-complex wordt - als een kloppende slagader - een Zorgboulevard geïntroduceerd. Deze ingreep zorgt ervoor dat het hospitaal geen alleenstaand gebouw geworden is, maar zich in een straat lijkt te bevinden, alsof het zich in de stad zelf heeft genesteld. Deze zorgstraat geeft toegang tot het hospitaal, de publieke ruimte en tal van openbare en stedelijke functies.

In de architecturale uitwerking maken we een onderscheid tussen het hotel en het motel. We organiseren de afdelingen volgens een ruime patio-typologie met een kwalitatieve verhoudingen en relaties met de buitenomgeving. Dit resulteert in ruime patio’s die onderaan zijn opengewerkt naar het landschap toe. Landschap en tuinen vloeien naar binnen. De langverblijfkamers hebben zelfs buitenterrassen naar het park. Biodiversiteit, lichtinval, oostelijke oriëntatie, rust en stilte zijn elementen uit evidence-based design die hun meerwaarde bieden bij het herstel van patiënten en de efficiëntie van het personeel.

Waarom had jullie ontwerp het verdiend om geselecteerd te worden? 
antwoord door ontwerpteam

1. Meer dan een ziekenhuis

Wij zien het als een morele verantwoordelijkheid om de gigantische pot overheidsmiddelen die men voorziet in te zetten voor meer dan de bouw van zorginfrastructuur alleen.
Om te genieten van de kwaliteiten van de stad planten wij het ziekenhuis in nabij de Luikersteenweg en takt het zacht en het openbaar verkeer aan op de bestaande infrastructuur. Hier kan de stad al beleefd worden. Het autoverkeer en de toelevering wenden we op een slimme manier af via de Voogdijstaat aan de zijde van de autostrade.

2. Samen met de Universiteit Hasselt en de PXL Hogeschool.

We zagen het realisatieproces (van planning tot bouw) als een incubator en accelerator voor kennisverankering m.b.t. zorg en wellbeing in de regio. De Universiteit en de Hogeschool zaten mee in ons team. Zo is de toegevoegde waarde van deze investering door de overheid meer dan een investering in stenen en cement. Het vormt een fundament voor academisch en toegepast onderzoek, kennisopbouw en-deling waar een generatie onderzoekers en studenten wel kan bij varen.

3. Minimale voetafdruk, maximaal park

Geen breed uitgesmeerd ziekenhuis maar een compact gebouw met uiterst korte looplijnen dat efficiënt en goedkoop is in exploitatie.
Een middelhoogbouw, respectvol naar de omgeving toe en met een optimale relatie naar het nieuw aan te leggen stadspark ontworpen door de internationaal gelauwerde Paulo Viganò.

4. Resoluut uitgaand van een ‘behoud-strategie’

We gaan uit van het behoud en de integratie van het bestaand waardevol park maar ook van het huidig ziekenhuisgebouw dat circulair ingezet kan worden. Dit kan door er een aantal nevenfuncties van het ziekenhuis in onder te brengen. De onderwijsinstellingen kunnen er naast studentenhuisvesting ook hun skills-labs, leslokalen en auditoria in onderbrengen. Onder het motto: “laten we hergebruiken wat goed is.”
De goedkoopste vierkante meters zijn immers de m² die we niet moeten bouwen.

5. 'Futureproof' met een groeistrategie

Ons ontwerp vrijwaart Pietelbeek-Zuid resoluut als groene long en toekomstig nieuw stadspark. De onderzoeksgebouwen die het ziekenhuis wil realiseren integreren we langs de autostrade op de site van Salvator plus. Zij hebben baat bij een commerciële ligging langs de autostrade en ze vormen een mooie stedenbouwkundige overgang tussen Ekkelgarden en de nabijgelegen kleinschaligere bewoning. Het ziekenhuis heeft er zo ruimte om uit te breiden of er een aantal nevenfuncties onder te brengen.

Kunnen jullie zich vinden in het winnend project? Wat zien jullie als belangrijkste troeven van het winnend ontwerp? 
antwoord enkel door a2o architecten

Men heeft overduidelijk gekozen voor een autostradeziekenhuis. Voor ons team was dat nooit een optie en het weerspiegelt ook niet de ambitie die wij menen te lezen in de wedstrijdbrief.

Gestapelde zorgverlening waarbij meer dan de helft van de kamers in die hoge torens kijkt naar de E330, dat is voor ons een vreemde keuze. Zeker als je weet dat er een fantastisch nieuw park zal aangelegd worden aan de andere kant en de hoogbouw straks opduikt in mensen hun achtertuin.

De tabula rasa waarbij de bestaande infrastructuur wordt afgebroken is ons inziens anno 2021 waarbij we als ontwerpers nadenken over circulariteit en meervoudig gebruik niet gepast.

De getoonde beelden laten ons niet toe het winnend ontwerp verder te beoordelen. In die zin is uw vraag een beetje gek. We willen ons daarom collegiaal en genereus opstellen. Ons verlies zien we als een leermoment en we zijn dankbaar dat we geselecteerd zijn geweest en een voorstel hebben mogen neerleggen tussen al die andere topteams.

Het winnend team heeft goed geluisterd en “de vraag achter de vraag” van het bestuur het best begrepen. Dat is hun verdienste. Ze zijn zeer goede ontwerpers met een internationale bekendheid. Binnen de krijtlijnen die het ziekenhuis hen opdraagt zullen zij zonder twijfel een mooie en inspirerende zorginfrastructuur realiseren.