Netwerk van herdenkingsplekken wordt uitgebreid met nieuwe Onumenten (Bureau Bas Smets)

Het idee voor de Onumenten komt van psychiater en rouwexpert Uus Knops, in nauwe samenwerking met Katrien Boogaerts van Kunstwerkt vzw, Moving Closer, Elke Van Hoof en Bureau Bas Smets. De coronapandemie heeft een breed scala aan verliezen veroorzaakt en onze samenleving op zijn kop gezet. De afstandsmaatregelen hebben ons gevoel van verbinding aangetast, en er is een groeiende behoefte aan symbolen en rituelen. Er is behoefte aan een plek waar we verbinding, samenhorigheid en troost kunnen vinden.

De initiatiefnemers willen dit verlies, evenals andere al dan niet collectieve verlieservaringen, erkennen door in het hele land Onumenten te plaatsen. Ze vonden inspiratie in het bekende herdenkingsmonument in het Zoniënwoud, ontworpen door landschapsarchitect Bas Smets, dat werd gemaakt naar aanleiding van de aanslagen in Brussel in 2016.

Open en uitnodigend

De naam 'Onument' is bewust gekozen door Uus Knops: lichter, luchtiger en minder massief dan monumenten, met de symbolische en cruciale beginletter O. Het is een open en uitnodigend woord. Alle Onumenten zijn vrij toegankelijk voor het brede publiek en nodigen uit tot het organiseren van momenten, evenementen en rituelen, zowel stil als luid, klein als groots, samen als alleen.

Het startpunt van elk ontwerp is het zorgvuldig kiezen van een bijzondere plek in het landschap waarin het monument wordt geplaatst. Hoewel elk Onument anders is, is het gebaseerd op hetzelfde principe: een perfecte cirkel gemaakt van 18 gebogen elementen van gelijke afmetingen, onderbroken door een natuurlijke kracht, zoals een beek, een of meerdere bomen, een hoogteverschil, of een ander natuurlijk element op de site. Net zoals het virus ons leven ontwrichtte, wordt de cirkel gebroken door een natuurlijke kracht.

Imperfecte cirkel

Vijf boogelementen worden verloren door verstoring veroorzaakt door de interactie met de omgeving, waardoor de cirkel een imperfecte ruimte wordt als herdenkingsplaats. Het aantal verwijst naar de eerste dag van de lockdown in maart 2020. Elk element is gemaakt van hoogwaardig beton, afgestemd op elke specifieke locatie. Ze zijn perfect horizontaal en onthullen de topografie van de site. Elke module is 60 cm breed en heeft een variabele hoogte van minimaal 40 cm, zodat het ook als zitbank kan dienen.

Elke site levert een ander Onument op, met de 13 elementen telkens gerangschikt in een andere, unieke vorm. Deze variaties resulteren in een familie van objecten die de verschillende getroffen gemeenschappen met elkaar verbinden. Tot op heden zijn er 2 Onumenten gerealiseerd, in Kortrijk en Gent. Binnenkort zullen er vier nieuwe Onumenten worden geplaatst in Aarschot, Brussel, Leuven en Lommel.