Nieuw bezoekerscentrum in Gentse Sint-Baafskathedraal

“Lam Gods” staat centraal

De restauratie van dit belangrijke kunstwerk was de drijvende kracht achter het project om een ambitieus nieuw bezoekerscentrum op te richten. Dit was des te belangrijker gezien het regionale toeristische project “Vlaamse Meesters” en toen duidelijk werd dat het kunstwerk beter moest worden tentoongesteld en toegankelijker moest worden gemaakt.

Daarom kreeg het beroemde altaarstuk opnieuw een prominente plaats binnen zijn religieuze locatie, namelijk in de Sacramentskapel van de kathedraal. De integratie van het kunstwerk in zijn oorspronkelijke liturgische omgeving betekent dat het op een optimale plaats wordt tentoongesteld, maar dit vormt ook een aanzienlijke uitdaging.

Vandaag wordt het kostbare werk beschermd door een geklimatiseerde vitrine. Een ander probleem kwam voort uit het feit dat het gaat om een actief gebruikte gebedsplaats die in de eerste plaats bedoeld is voor liturgische doeleinden en open moet blijven voor gelovigen.

Daarnaast moesten er routes worden gecreëerd voor bezoekers die vooral geïnteresseerd zijn in culturele artefacten, zodat de verschillende bezoekersstromen zo harmonieus mogelijk worden georganiseerd en verdeeld. En dit alles zonder afbreuk te doen aan het historische gebouw.

Continuïteit en confrontatie

Vanuit de crypte voert de route naar het hoogtepunt van de rondleiding: het 'Lam Gods' van de van Eycks in de Sacramentskapel. Om een directe en barrièrevrije toegang tot deze ruimtes en de verschillende verdiepingen te garanderen, ontwierp Bressers Architecten uit Gent een glazen trappentoren voor de buitenmuur. Hun ingreep volgde twee belangrijke ontwerpprincipes: continuïteit en confrontatie.

Bij alle nieuwe ingrepen wordt gestreefd naar een maximale integratie in de bestaande architectuur. In het geval van de kathedraal werd dit gerealiseerd door consequent de architectuurtaal te herhalen en een “duidelijk pad” te creëren door de reeks circulatiezones.

Jansen VISS staalprofielen

Ook de materiaalkeuze speelde een belangrijke rol bij het waarborgen van de continuïteit. De nieuwe elementen zijn grotendeels van glas, zodat de bezoekers nog steeds het weefsel van het oorspronkelijke kathedraalgebouw kunnen zien. Er is onvermijdelijk een confrontatie tussen nieuwe en oude elementen.

Om de belangrijkste attracties van het gebouw een subtiel podium te geven, werden de transparante zones aangevuld met hout, beton en eenvoudige keramische tegels. Metaal, of messing om precies te zijn, vormt de link met de bestaande elementen, omdat het overal prominent wordt gebruikt.

De nieuwe gebogen metalen deuren en ramen in de vestibule van de kathedraal zijn daar een voorbeeld van. Deze zijn gemaakt van sterk thermisch geïsoleerde Jansen VISS staalprofielen met een afdekkap, die normaal gesproken in aluminium verkrijgbaar is, maar in dit geval van messing en brons.

Ook de torenhoge glazen pui van de nieuwe ingang in de hoek tussen het koor en de zijkapel is een constructie gemaakt met Jansen VISS staalprofielen, in dit geval de optie mullion-transom. De vliesgevel in de koepel werd verbonden met een schroefkoppeling en gelast aan de buitenmuur. De staalprofielen werden speciaal voor het gebouw geselecteerd en door de metaalbewerkers van Lootens nauwgezet gemonteerd.

Alle Jansen-profielen – VISS en Janisol – kregen een speciale coating om elektrolyse en corrosie tussen staal en messing te voorkomen. Speciaal voor de kathedraal voerden de ontwerpers met BLAD (Bressers Laboratory Architecture Design) in nauwe samenwerking met de opdrachtgever een onderzoekend ontwerpproces uit. De renovatie en uitbreiding van het kathedraalgebouw met moderne en artistieke elementen van staal en glas maken het tot een architectonisch meesterwerk voor de 21e eeuw, zowel vanuit functioneel als esthetisch oogpunt.