De woonmarkt in Vlaanderen kent grote uitdagingen op vlak van klimaat, erfgoed, betaalbaarheid, zuinig ruimtegebruik, doelgroepen… Traditionele woonvormen bieden vaak geen passend antwoord meer, dus innovatieve woonvormen lijken een oplossing voor de toekomst. Maar wat betekent innovatie in het wonen? Op de nieuwe website innovatiefwonen.be beschrijft en analyseert Architectuurwijzer elf Vlaamse woonprojecten die afwijken van het klassieke marktpatroon.
De website 'Innovatief wonen' verkent innovatieve grondformules, atypische bouwpartners, nieuwe woonensembles en andere ruimtelijke en beheersmatige aspecten van het wonen. Dit doet ze aan de hand van elf Vlaamse woonprojecten, zoals het sociaal huurproject voor alleenstaanden de Melkerij in Wachtebeke, een collectief woonerf op een voormalig bedrijventerrein in Leupegem of een Community Land Trust in Gent.
BASISPRINCIPES
Het is duidelijk dat innovatie voor elk project anders ligt. Maar uit de geselecteerde referentieprojecten vallen een aantal basisprincipes af te leiden rond innovatief ontwikkelen, bouwen en wonen. Zo kan de grondformule het innovatieve element zijn: verschillende woonprojecten zijn opgezet volgens het systeem van erfpacht van de grond of het gebouw. En andere formule is het wonen aan een gedeeld of publiek woonerf. Net als erfpacht is dat een gekend principe, maar het blijkt tegelijk ook een gedurfde keuze te zijn.
Voor de realisatie van innovatieve woonprojecten kan een gemeente of OCMW zelf te werk gaan, maar dit is geen evidentie. Vaker gaan zij op zoek naar partners om hun idee te realiseren. Zo komen een sociaal investeerder, een werkers- of burgercoöperatie of een stichting steeds vaker in beeld als initiatiefnemer. Maar ook sociale huisvestingsmaatschappijen durven voortrekker te zijn in innovatieve woonvormen.
GEMEENSCHAPSGEVOEL
Naast huisje, tuintje, boompje hechten bewoners ook steeds meer belang aan goede buren. Dit is één van de conclusies van antropologe Ruth Soenen op basis van onderzoek in klassieke en nieuwere woonvormen. Tegelijk merkt zij op dat een fijne burengemeenschap geen privilege is van een cohousingproject, maar ook kan ontstaan in een klassieke woonomgeving. Op de getoonde innovatieve woonprojecten is geen antropologisch onderzoek gevoerd, maar het stimuleren van ontmoeting tussen bewoners is wel vaak een uitgangspunt.
Innovatiefwonen.be is een platform van Architectuurwijzer in samenwerking met provincie Oost-Vlaanderen, gemeente Wachtebeke en Veneco.