De Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen werd in 2011 voor de derde maal georganiseerd. De Prijs was bestemd voor alle architectuurrealisaties die of in West-Vlaanderen gelegen zijn of van de hand zijn van West-Vlaamse architecten.
De wedstrijd was niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties uit de jongste vier jaar.
De Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen werd in 2011 voor de derde maal georganiseerd. De Prijs was bestemd voor alle architectuurrealisaties die of in West-Vlaanderen gelegen zijn of van de hand zijn van West-Vlaamse architecten.
De wedstrijd was niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties uit de jongste vier jaar.
De jury was samengesteld uit Marc Dubois (Departement Architectuur Sint-Lucas – Gent en recensent), Jo Taillieu (Architect – Gent), Klaas Goris (Architect - Gent), Lisa De Visscher (architect, Stad en architectuur vzw – Leuven) en Katrien Vandermarliere (projectleider /curator –Vlaams Architectuurinstituut, Antwerpen) als externe deskundigen. De waarnemers namens de Orde waren Christophe Van Oyen en Jan Debuyck; de waarnemer namens de deelnemende architecten Wim Supply.
Maar liefst 40 architecten of architectenbureaus dienden één tot drie projecten in. In totaal werden zo 69 projecten aan de jury voorgelegd. Op voorstel van de jury heeft de deputatie van de provincie West-Vlaanderen volgende uitslag goedgekeurd:
•laureaat t.b.v. 2.500,00 EUR en de zilveren ereplaket ex aequo toekennen aan:
- NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge voor hun renovatieproject ‘Stadhuis’ in Menen
- Dierendonck Blancke architecten bvba uit Gent voor hun nieuwbouwproject ‘GC Spikkerelle’ in Avelgem
•premie t.b.v. 1.750,00 EUR en de bronzen ereplaket ex aequo toekennen aan:
- Buro aRCHITEC uit Wevelgem i.s.m. architect Dirk Demasure uit Wervik voor hun project ‘De Levensboom’ in Wevelgem
- Urbain Architectencollectief bv ovve bvba uit Ledeberg voor hun project ‘Ateliergebouw Dagcentrum Omega’ in Wetteren
- DDM.architectuur uit Tielt voor hun project ‘OC Club 77’ in Schuiferskapelle
- Architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche uit Gent voor hun project ‘Lokalen jeugdbewegingen Domein Hoeve De Sol’ in Blankenberge
De jury motiveerde de bekroonde werken als volgt:
- ‘Stadhuis’ in Menen van NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge - laureaat
Het stadhuis van Menen is een beschermd monument bestaande uit een belforttoren, een achttiende-eeuws stadhuis en een negentiende-eeuwse uitbreiding. Het gebouwengeheel werd in loop van de jaren gradueel ingenomen door de stadsdiensten wat resulteerde in een labyrint van ruimte, gangen en toegangen zonder logische opbouw. Een intense transformatie moest leiden tot een hedendaags stadhuis, vrij toegankelijk en met een duidelijke organisatie.
Een aantal niet-waardevolle en onlogische toevoegingen werden afgebroken. Twee nieuwe architecturale elementen zorgen voor herkenbaarheid en oriëntatie. Een betonnen structuur werd ingepast in de achttiende-eeuwse bogenkoer (de inkomhal). Ranke betonnen kolommen (tien meter hoog) werden verbonden met een expressief balkenrooster in de vorm van een zonnekruis. Deze structuur huisvest op de tweede verdieping de nieuwe raadzaal.
Een fijne witte stalen structuur parallel met de achtergevels van de gebouwen creëert een nieuwe tuin en definieert met een stelsel van trappen, hellingen en een lift de verbinding tussen de zeven niveaus van het gebouw.
In de vroegere winkels worden de meeste publieke diensten aangeboden aan nieuwe toonbanken (op maat gemaakt houten meubilair). Er is een verfijnde signalisatie aangebracht. Behangpapier van Benoit Van Innis refereert aan het residentieel verleden van het gebouw. Een werk van Dirk Braeckman werd in de trappenhal geïntegreerd.
Volgens de jury vertoont de renovatie van het Menense stadhuis een complexiteit van een zeer hoog niveau. Het gaat om een bijzonder moeilijk renovatieproject waarbij met zeer veel verschillende aspecten rekening gehouden moest worden. Het gebouw vertoont dus een complexe gelaagdheid die in de renovatie gerespecteerd diende te worden. Het gebouw telt vier verschillende gevels met elk een eigen karakter. Bovendien moest er niet alleen rekening gehouden worden met de vereisten van monumentenzorg, maar ook met de publieke functie, de toegankelijkheid van het gebouw, de noden van het openbare bestuur dat in het gebouw is ondergebracht,… NOA Architecten heeft – als laureaat uit de open oproep voor de renovatie – al deze aspecten met verve verwerkt in haar project. Ook de mooie integratie van beeldende kunst in het vernieuwde stadhuis, de keuzes die gemaakt zijn op het vlak van verlichting, en het open, toegankelijke karakter van de publieke ruimtes mogen hier zeker niet onvermeld blijven. De jury is bijzonder lovend over dit renovatieproject.
De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen reikt in samenspraak met de jury aanvullend een premie t.w.v. 1.250,00 EUR uit aan NOA Architecten uit Anderlecht/Brugge (zie reglement 2011, artikel 4). Deze beslissing werd als volgt gemotiveerd:
De renovatie van het Stadhuis van Menen diende te gebeuren binnen een context die architecturaal, bouwkundig en administratief zeer complex en gelaagd was. NOA Architecten bracht deze renovatie tot een waardevol en verrassend kwalitatief eindresultaat. De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen wil met deze premie de laureaat van de Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011 extra in de kijker zetten.
- ‘GC Spikkerelle’ in Avelgem van Dierendonck Blancke architecten bvba uit Gent - laureaat
De opdracht omvat het realiseren van een gemeenschapscentrum voor de gemeente Avelgem, waarvoor een terrein beschikbaar werd gesteld dat langs de ene kant nauw aansluit bij de bebouwde kern en langs de andere kant grenst aan de Meersen (beschermd natuurgebied met zicht op de Kluisberg). Het project is het resultaat van een wedstrijdprocedure. Het programma bestaat uit een theater (300 personen), op de verdieping, een polyvalente zaal (780 personen), in de sokkel, een gemeenschappelijke foyer en administratieve ruimte op het gelijkvloerse verdieping en een autonoom functionerend jeugdcafé (150 personen) in de sokkel.
Er werd gestreefd naar compactheid, een optimale circulatie en multifunctionaliteit. Door de drie hoofdfuncties van het programma te stapelen wordt de footprint van het gebouw beperkt. Door het gebouw in de uiterste hoek van het terrein te plaatsen wordt er zoveel mogelijk afstand gecreëerd t.o.v. de nabijgelegen woningen.
Het gebouwde volume bestaat duidelijk uit twee delen: het hoofdvolume met een zekere monumentaliteit die zijn plaats in de omgeving opeist en het gebouw een gezicht geeft, en de sokkel die zich integreert in het landschap, maar toch tevoorschijn komt door twee insnijdingen in het terrein. De materialen zijn bewust sober en beperkt gehouden. Het gebouw stelt zich ter beschikking van de gebruiker die zich de ruimtes kan toe-eigenen. Door een beheerste maar doorgedreven detaillering blijft de structuur en het karakter van het gebouw steeds overeind.
De jury benadrukt haar waardering voor de bijzondere helderheid in het concept en in het plan van dit nieuwgebouwde gemeenschapscentrum. Het programma zit knap ineen; alles hangt subtiel, maar volmaakt samen. De overgang van de bureauruimte over de grote zaal beneden en de foyer naar het achterliggende landschap benadert de perfectie. De diagonale doorzichten zitten bijzonder goed ineen. Als één element veranderd zou worden, zou het programma niet meer werken.
Ook op technisch vlak hebben Dierendonck Blancke architecten knap werk afgeleverd. De akoestische buffer tussen de zaal en de ernaast gelegen ruimtes werkt perfect. Dankzij de door ingenieurs bedachte dubbele doosconstructie blijft het geluid binnen de zaal en hindert het de omliggende bureauruimte en foyer in geen geval. En omdat het gebouw in een kuil ligt, blijft de geluidsoverlast (bij bv. fuiven) voor de omliggende bewoners tot een minimum beperkt.
Verder laat de jury zich positief uit over de inplanting van het GC Spikkerelle in zijn omgeving. Het gebouw staat als een signaal in het omliggende landschap, aan de rand van de kleine gemeente. Het ligt – zoals gezegd – weliswaar in een kuil, maar dat blijkt eerder bij te dragen aan haar unieke en weldoordachte inplanting dan dat het erin verdwijnt.
Tot slot looft de jury de architecten en de bouwheer dat zij met een relatief beperkt budget een dergelijk uitgebreid programma van een hoog architecturaal en technisch niveau wisten te realiseren.
- ‘De Levensboom’ in Wevelgem van Buro aRCHITEC uit Wevelgem i.s.m. architect Dirk Demasure uit Wervik - premie
Een onafhankelijke methodeschool – bestuurd door ouders – moet noodgedwongen uitwijken naar een leegstaand autocarbedrijf dat bestaat uit twee loodsen met bijbehorende kantoren. Ondanks het uiterst krappe budget had men de ambitie om een uitgesproken pedagogische visie vorm te geven. In één van de bestaande loodsen werden heldere en kleurrijke klassen geïntegreerd, een beschut dakterras, een centraal documentatiecentrum en gemeenschappelijke werk- en atelierhoeken. Een tweede, haast volledig ingesloten loods, met cafetaria en sanitair blok, werd ingezet als overdekte speelplaats en als polyvalente ruimte. Ook de buitenruimte werd heringericht. Er kwam een ruime speelplaats, een speelpleintje, een grasveld, een ballenzone en een fietsenparcours. De sporen van het voormalige parkeerterrein bleven (net zoals bij de gebouwen) duidelijk zichtbaar aanwezig. Ze blijven voor ambiguïteit zorgen, maar hinderen de nieuwe invulling en de toekomstmogelijkheden van dit schoolproject helemaal niet.
De jury vindt dat de architecten met dit project hebben aangetoond dat zij met een beperkt budget een mooi eindresultaat kan neerzetten. De bestaande basis – een banale loods – werd hier met beperkte financiële middelen opgewaardeerd tot iets moois, praktisch en nuttigs, m.n. een kleurrijk schoolgebouw. De nieuwe functie is mooi geïntegreerd in de reeds aanwezige constructie. Buro aRCHITEC i.s.m. architect Dirk Demasure koos hierbij voor intelligente oplossingen. Het resultaat straalt een bepaalde kwaliteit uit. De jury meent bovendien dat dit sociale project inhoudelijk op een interessante manier is uitgewerkt. Tot slot waardeert de jury de goede verstandhouding met de bouwheer die Buro aRCHITEC steeds nastreeft, iets wat dit project mooi illustreert.
- ‘Ateliergebouw Dagcentrum Omega’ in Wetteren van Urbain Architectencollectief bv ovve bvba uit Ledeberg- premie
In dit dagcentrum doen personen met een mentale handicap aan dagbesteding (kleien, textiel, houtbewerking, koken, tuinieren,…) Om het open terrein maximaal te vrijwaren werd gekozen om een lang gebouw te ontwerpen, tegen een blinde muur van garageboxen. Hierdoor krijgt het gebouw een sterke gerichtheid op het binnengebied; de circulatie werd langsheen de tuin gelegd.
Het plan is op een eenvoudige manier opgebouwd. Vooraan is een carport voorzien voor de busjes van het centrum; achteraan deelt een patio het lange volume op in een hoofdgebouw (bestaande uit 4 ateliers, bergingen, sanitaire ruimtes, snoezelruimte en twee inkompartijen) en een kleiner bijgebouw (voor het tuinatelier en een kluslokaal).
Het gebouw werd opgetrokken uit een geprefabriceerde stalen portiekenstructuur, bekleed met houten keperwanden en steeldeck. Het ritme van de portieken bepaalt de maat van de atelierruimtes. De buitengalerij is in jatoba hardhout uitgevoerd. Veel aandacht werd besteed aan de detaillering van de aansluitingen van de galerij en de bevestiging van de dakbeplating in meerwaardige polycarbonaatplaten. In de atelierruimtes is geopteerd voor materialen uit de industriebouw (steeldeck, osb, betonvloer, staal). De kastenwand in berken multiplex en het schrijnwerk in jatoba hardhout geven deze ruimtes echter een zekere klasse.
Urbain Architectencollectief is een jong bureau; het heeft tot nog toe een vrij beperkt aantal realisaties op zijn conto staan. De jury vindt dit architectenbureau beloftevol en wil het met deze premie aanmoedigen om in de toekomst verder te bouwen op het ingezette elan.
Het conceptschema voor dit ateliergebouw voor Dagcentrum Omega zit logisch in elkaar. Het interieur vertoont een prachtige ruimtewerking. De jury vindt het bijzonder sterk hoe de opeenvolging van de ruimtes is uitgevoerd. Dit project voelt kwalitatief hoogstaand aan. Zo blijkt uit de betegeling van de trap, de constructie van de poort,… Verder vindt de jury dat de inplanting van het ateliergebouw op het perceel op een interessante manier is gebeurd. Er is niet alleen zo veel mogelijk oppervlakte van het terrein gebruikt; de inplanting is tegelijk zo opgevat dat er rust en structuur in het geheel is gebracht (bv. door de plaatsing en de vormgeving van de galerij).
- ‘OC Club 77’ in Schuiferskapelle van DDM.architectuur uit Tielt - premie
Het ontwerp voor het nieuwe ontmoetingscentrum Club 77 werd voorafgegaan door een haalbaarheidsstudie voor het renoveren van de bestaande gebouwen op het terrein. Op basis van de resultaten van dat onderzoek evolueerde de opdracht tot een nieuwbouwproject waarbinnen het hedendaagse openbare gebouw met de bestaande landelijke dorpscontext verzoend moest worden. Het bouwprogramma omvat een polyvalente zaal, een omsloten publieke buitenruimte, vergaderzalen, een uitleenpost voor de stadsbibliotheek en lokalen voor de academie, stadsdiensten en ondersteunende functies. Organisatorisch vormt een centrale ingang, palend aan het pleintje, het scharnierpunt voor het project. De circulatieruimte wordt zo geminimaliseerd; de bruikbare ruimte gemaximaliseerd.
Alle basisfuncties zijn terug te vinden op het gelijkvloers zodat een maximale toegankelijkheid is verzekerd. Een S-vormige inplanting gaf de beste mogelijkheden om privacy te maximaliseren en overlast voor de omwonenden te minimaliseren. De maten van het gebouw en de gevelperforaties werden bepaald op basis van de module van de dakpannen. Er werd voor hellende daken gekozen, een bouwtypologie die aansluit bij de dorpsomgeving. Bij de materiaalkeuze is gestreefd naar het realiseren van een sterk volume dat zich toch integreert in zijn omgeving. Enerzijds is er de eigentijdse staalstructuur; anderzijds de stormpannen in rood gebakken aarde. De voet van het volume is afgelijnd met een beschermende plint in grijs sierbeton, een eigentijdse variant van een plint in blauwe hardsteen. Heden en verleden, hedendaags en landelijk worden gecombineerd waardoor de tegenstellingen worden opgeheven.
De jury laat zich lovend uit over de schaligheid van dit project. De schaal van het gebouw en de ruimtes kloppen volledig met de plaats waar dit gebouw is neergezet, het dorp Schuiferskapelle bij Tielt. Het OC Club 77 is volmaakt in verhouding met de omgeving. Het beoogde sociale doel van het plein dat voor het gebouw is aangelegd, werkt. Het plein is – net zoals het gebouw zelf – een ontmoetingsplek. En het kan als extra buitenruimte voor evenementen bij de werking betrokken worden. (Er is tevens parkeergelegenheid voorzien.)
Binnenin is het OC Club 77 bijzonder functioneel opgevat, het plan en de inrichting van het interieur zijn heel no-nonsense aangepakt. Ook de achterzijde van het gebouw is eenvoudig en zorgvuldig opgevat en werkt als een semi-publieke ruimte en parking. De typische rommelige achterkant van veel gebouwen in het Vlaamse landschap is hier door materiaalkeuze en aanleg van groenzone totaal vermeden.
- ‘Lokalen jeugdbewegingen Domein Hoeve De Sol’ in Blankenberge van architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche uit Gent- premie
De stad Blankenberge wilde op dit terrein (in de polders, dicht achter de kustlijn en een recreatief buffergebied tussen Blankenberge en de haven van Zeebrugge met het Zeebos en een speelterrein) lokalen oprichten voor drie jeugdbewegingen. De noden en wensen zijn – op nuances na – zeer gelijkaardig voor de drie jeugdbewegingen. Allen vragen een eigen domein. Alleen het aantal leden verschilt. Het gebouw wordt door de jeugdbewegingen alleen in het weekend gebruikt; in de vakantieperiodes wordt het verhuurd aan andere verenigingen.
Er werd voor één langgerekt gebouw geopteerd dat slingert tussen de perceelsgrenzen. Het gebouw deelt de ruimte samen met het bos in in drie buitenruimtes voor elk van de drie jeugdbewegingen en een gemeenschappelijke koer rond de bestaande poel. De scheiding tussen de drie verenigingen is niet expliciet, maar is er wel.
Het gebouw bleef beperkt in hoogte; door zijn horizontaliteit domineert het landschap niet, maar ondersteunt het. De centrale vleugel is twee bouwlagen hoog, naar de randen toe wordt het gebouw lager. Door de hoogte binnenin de lokalen te laten variëren ontstaat een licht hellende dakvorm.
Er werd zo veel mogelijk met oppervlaktemodules gewerkt die aangepast kunnen worden aan het ledenaantal. Het is een gebouw zonder binnencirculatie (jeugdbewegingen vertoeven graag buiten). Er is wel een buitengaanderij die beschutting biedt wanneer de binnenruimtes worden opengesteld. Het gebouw is fauna- en floravriendelijk (luifels, metselwerk).
De drie vleugels met lokalen, keukens, opslagruimten en sanitair voor de Blankenbergse jeugdbewegingen delen het terrein in vieren. Zo heeft elke jeugdbeweging zijn eigen territorium en rechtstreekse uitgang op het buitengebied. Dit is een belangrijk aspect voor de gebruikers die door en grondige studie van het plan en het terrein door de architecten is opgelost. Daarnaast is het eenvoudige programma met heel veel ontwerpaandacht voor de vorm en materialen gebouwd, ondanks het beperkte budget. Utiliteitsbouw naar dit hoger niveau tillen is verdienstelijk en lovenswaardig. Met de toekenning van een premie aan dit project wil de jury deze stelling kracht bij zetten.
Naast deze zes bekroonde projecten selecteerde de jury volgende inzendingen voor de tentoonstelling:
- ‘Infrax West’ in Torhout van Crepain Binst Architecture nv i.s.m. VK Engineering uit Antwerpen – selectie
- ‘Notariaat’ in Brugge van Debruycker-Debrock Architecten uit Sint-Michiels - selectie
- ‘Woning’ in Brugge van Architectenbureau Van Biervliet uit Brugge - selectie
- ‘Verbouwing en uitbreiding gezinswoning’ in Heestert van architect Paul Vantieghem uit Basel (Zwitserland) - selectie
- ‘Lofts Rodebroek’ in Ronse van Bvba Volt-architecten uit Gent - selectie
- ‘Petrol’ in Antwerpen van NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge - selectie
Proclamatie en tentoonstelling
De officiële proclamatie en de huldiging van de laureaten en de premiewinnaars zal plaatsvinden in het GC Spikkerelle in Avelgem op zondag 5 februari 2012 om 11u n.a.v. de opening van de tentoonstelling. De tentoonstelling, samengesteld uit het bekroonde werk van laureaten en premiewinnaars en met de geselecteerde projecten, loopt van 5 februari 2012 tot en met 28 februari 2012. Als tweede tentoonstellingslocatie viel de keuze op het Provinciaal Hof in Brugge. Daar zal de opening plaatsvinden op zaterdag 3 maart 2012 om 11u. De tentoonstelling zelf loopt tot en met 22 april 2012.
De wedstrijd was niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties uit de jongste vier jaar.
De jury was samengesteld uit Marc Dubois (Departement Architectuur Sint-Lucas – Gent en recensent), Jo Taillieu (Architect – Gent), Klaas Goris (Architect - Gent), Lisa De Visscher (architect, Stad en architectuur vzw – Leuven) en Katrien Vandermarliere (projectleider /curator –Vlaams Architectuurinstituut, Antwerpen) als externe deskundigen. De waarnemers namens de Orde waren Christophe Van Oyen en Jan Debuyck; de waarnemer namens de deelnemende architecten Wim Supply.
Maar liefst 40 architecten of architectenbureaus dienden één tot drie projecten in. In totaal werden zo 69 projecten aan de jury voorgelegd. Op voorstel van de jury heeft de deputatie van de provincie West-Vlaanderen volgende uitslag goedgekeurd:
•laureaat t.b.v. 2.500,00 EUR en de zilveren ereplaket ex aequo toekennen aan:
- NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge voor hun renovatieproject ‘Stadhuis’ in Menen
- Dierendonck Blancke architecten bvba uit Gent voor hun nieuwbouwproject ‘GC Spikkerelle’ in Avelgem
•premie t.b.v. 1.750,00 EUR en de bronzen ereplaket ex aequo toekennen aan:
- Buro aRCHITEC uit Wevelgem i.s.m. architect Dirk Demasure uit Wervik voor hun project ‘De Levensboom’ in Wevelgem
- Urbain Architectencollectief bv ovve bvba uit Ledeberg voor hun project ‘Ateliergebouw Dagcentrum Omega’ in Wetteren
- DDM.architectuur uit Tielt voor hun project ‘OC Club 77’ in Schuiferskapelle
- Architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche uit Gent voor hun project ‘Lokalen jeugdbewegingen Domein Hoeve De Sol’ in Blankenberge
De jury motiveerde de bekroonde werken als volgt:
- ‘Stadhuis’ in Menen van NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge - laureaat
Het stadhuis van Menen is een beschermd monument bestaande uit een belforttoren, een achttiende-eeuws stadhuis en een negentiende-eeuwse uitbreiding. Het gebouwengeheel werd in loop van de jaren gradueel ingenomen door de stadsdiensten wat resulteerde in een labyrint van ruimte, gangen en toegangen zonder logische opbouw. Een intense transformatie moest leiden tot een hedendaags stadhuis, vrij toegankelijk en met een duidelijke organisatie.
Een aantal niet-waardevolle en onlogische toevoegingen werden afgebroken. Twee nieuwe architecturale elementen zorgen voor herkenbaarheid en oriëntatie. Een betonnen structuur werd ingepast in de achttiende-eeuwse bogenkoer (de inkomhal). Ranke betonnen kolommen (tien meter hoog) werden verbonden met een expressief balkenrooster in de vorm van een zonnekruis. Deze structuur huisvest op de tweede verdieping de nieuwe raadzaal.
Een fijne witte stalen structuur parallel met de achtergevels van de gebouwen creëert een nieuwe tuin en definieert met een stelsel van trappen, hellingen en een lift de verbinding tussen de zeven niveaus van het gebouw.
In de vroegere winkels worden de meeste publieke diensten aangeboden aan nieuwe toonbanken (op maat gemaakt houten meubilair). Er is een verfijnde signalisatie aangebracht. Behangpapier van Benoit Van Innis refereert aan het residentieel verleden van het gebouw. Een werk van Dirk Braeckman werd in de trappenhal geïntegreerd.
Volgens de jury vertoont de renovatie van het Menense stadhuis een complexiteit van een zeer hoog niveau. Het gaat om een bijzonder moeilijk renovatieproject waarbij met zeer veel verschillende aspecten rekening gehouden moest worden. Het gebouw vertoont dus een complexe gelaagdheid die in de renovatie gerespecteerd diende te worden. Het gebouw telt vier verschillende gevels met elk een eigen karakter. Bovendien moest er niet alleen rekening gehouden worden met de vereisten van monumentenzorg, maar ook met de publieke functie, de toegankelijkheid van het gebouw, de noden van het openbare bestuur dat in het gebouw is ondergebracht,… NOA Architecten heeft – als laureaat uit de open oproep voor de renovatie – al deze aspecten met verve verwerkt in haar project. Ook de mooie integratie van beeldende kunst in het vernieuwde stadhuis, de keuzes die gemaakt zijn op het vlak van verlichting, en het open, toegankelijke karakter van de publieke ruimtes mogen hier zeker niet onvermeld blijven. De jury is bijzonder lovend over dit renovatieproject.
De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen reikt in samenspraak met de jury aanvullend een premie t.w.v. 1.250,00 EUR uit aan NOA Architecten uit Anderlecht/Brugge (zie reglement 2011, artikel 4). Deze beslissing werd als volgt gemotiveerd:
De renovatie van het Stadhuis van Menen diende te gebeuren binnen een context die architecturaal, bouwkundig en administratief zeer complex en gelaagd was. NOA Architecten bracht deze renovatie tot een waardevol en verrassend kwalitatief eindresultaat. De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen wil met deze premie de laureaat van de Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011 extra in de kijker zetten.
- ‘GC Spikkerelle’ in Avelgem van Dierendonck Blancke architecten bvba uit Gent - laureaat
De opdracht omvat het realiseren van een gemeenschapscentrum voor de gemeente Avelgem, waarvoor een terrein beschikbaar werd gesteld dat langs de ene kant nauw aansluit bij de bebouwde kern en langs de andere kant grenst aan de Meersen (beschermd natuurgebied met zicht op de Kluisberg). Het project is het resultaat van een wedstrijdprocedure. Het programma bestaat uit een theater (300 personen), op de verdieping, een polyvalente zaal (780 personen), in de sokkel, een gemeenschappelijke foyer en administratieve ruimte op het gelijkvloerse verdieping en een autonoom functionerend jeugdcafé (150 personen) in de sokkel.
Er werd gestreefd naar compactheid, een optimale circulatie en multifunctionaliteit. Door de drie hoofdfuncties van het programma te stapelen wordt de footprint van het gebouw beperkt. Door het gebouw in de uiterste hoek van het terrein te plaatsen wordt er zoveel mogelijk afstand gecreëerd t.o.v. de nabijgelegen woningen.
Het gebouwde volume bestaat duidelijk uit twee delen: het hoofdvolume met een zekere monumentaliteit die zijn plaats in de omgeving opeist en het gebouw een gezicht geeft, en de sokkel die zich integreert in het landschap, maar toch tevoorschijn komt door twee insnijdingen in het terrein. De materialen zijn bewust sober en beperkt gehouden. Het gebouw stelt zich ter beschikking van de gebruiker die zich de ruimtes kan toe-eigenen. Door een beheerste maar doorgedreven detaillering blijft de structuur en het karakter van het gebouw steeds overeind.
De jury benadrukt haar waardering voor de bijzondere helderheid in het concept en in het plan van dit nieuwgebouwde gemeenschapscentrum. Het programma zit knap ineen; alles hangt subtiel, maar volmaakt samen. De overgang van de bureauruimte over de grote zaal beneden en de foyer naar het achterliggende landschap benadert de perfectie. De diagonale doorzichten zitten bijzonder goed ineen. Als één element veranderd zou worden, zou het programma niet meer werken.
Ook op technisch vlak hebben Dierendonck Blancke architecten knap werk afgeleverd. De akoestische buffer tussen de zaal en de ernaast gelegen ruimtes werkt perfect. Dankzij de door ingenieurs bedachte dubbele doosconstructie blijft het geluid binnen de zaal en hindert het de omliggende bureauruimte en foyer in geen geval. En omdat het gebouw in een kuil ligt, blijft de geluidsoverlast (bij bv. fuiven) voor de omliggende bewoners tot een minimum beperkt.
Verder laat de jury zich positief uit over de inplanting van het GC Spikkerelle in zijn omgeving. Het gebouw staat als een signaal in het omliggende landschap, aan de rand van de kleine gemeente. Het ligt – zoals gezegd – weliswaar in een kuil, maar dat blijkt eerder bij te dragen aan haar unieke en weldoordachte inplanting dan dat het erin verdwijnt.
Tot slot looft de jury de architecten en de bouwheer dat zij met een relatief beperkt budget een dergelijk uitgebreid programma van een hoog architecturaal en technisch niveau wisten te realiseren.
- ‘De Levensboom’ in Wevelgem van Buro aRCHITEC uit Wevelgem i.s.m. architect Dirk Demasure uit Wervik - premie
Een onafhankelijke methodeschool – bestuurd door ouders – moet noodgedwongen uitwijken naar een leegstaand autocarbedrijf dat bestaat uit twee loodsen met bijbehorende kantoren. Ondanks het uiterst krappe budget had men de ambitie om een uitgesproken pedagogische visie vorm te geven. In één van de bestaande loodsen werden heldere en kleurrijke klassen geïntegreerd, een beschut dakterras, een centraal documentatiecentrum en gemeenschappelijke werk- en atelierhoeken. Een tweede, haast volledig ingesloten loods, met cafetaria en sanitair blok, werd ingezet als overdekte speelplaats en als polyvalente ruimte. Ook de buitenruimte werd heringericht. Er kwam een ruime speelplaats, een speelpleintje, een grasveld, een ballenzone en een fietsenparcours. De sporen van het voormalige parkeerterrein bleven (net zoals bij de gebouwen) duidelijk zichtbaar aanwezig. Ze blijven voor ambiguïteit zorgen, maar hinderen de nieuwe invulling en de toekomstmogelijkheden van dit schoolproject helemaal niet.
De jury vindt dat de architecten met dit project hebben aangetoond dat zij met een beperkt budget een mooi eindresultaat kan neerzetten. De bestaande basis – een banale loods – werd hier met beperkte financiële middelen opgewaardeerd tot iets moois, praktisch en nuttigs, m.n. een kleurrijk schoolgebouw. De nieuwe functie is mooi geïntegreerd in de reeds aanwezige constructie. Buro aRCHITEC i.s.m. architect Dirk Demasure koos hierbij voor intelligente oplossingen. Het resultaat straalt een bepaalde kwaliteit uit. De jury meent bovendien dat dit sociale project inhoudelijk op een interessante manier is uitgewerkt. Tot slot waardeert de jury de goede verstandhouding met de bouwheer die Buro aRCHITEC steeds nastreeft, iets wat dit project mooi illustreert.
- ‘Ateliergebouw Dagcentrum Omega’ in Wetteren van Urbain Architectencollectief bv ovve bvba uit Ledeberg- premie
In dit dagcentrum doen personen met een mentale handicap aan dagbesteding (kleien, textiel, houtbewerking, koken, tuinieren,…) Om het open terrein maximaal te vrijwaren werd gekozen om een lang gebouw te ontwerpen, tegen een blinde muur van garageboxen. Hierdoor krijgt het gebouw een sterke gerichtheid op het binnengebied; de circulatie werd langsheen de tuin gelegd.
Het plan is op een eenvoudige manier opgebouwd. Vooraan is een carport voorzien voor de busjes van het centrum; achteraan deelt een patio het lange volume op in een hoofdgebouw (bestaande uit 4 ateliers, bergingen, sanitaire ruimtes, snoezelruimte en twee inkompartijen) en een kleiner bijgebouw (voor het tuinatelier en een kluslokaal).
Het gebouw werd opgetrokken uit een geprefabriceerde stalen portiekenstructuur, bekleed met houten keperwanden en steeldeck. Het ritme van de portieken bepaalt de maat van de atelierruimtes. De buitengalerij is in jatoba hardhout uitgevoerd. Veel aandacht werd besteed aan de detaillering van de aansluitingen van de galerij en de bevestiging van de dakbeplating in meerwaardige polycarbonaatplaten. In de atelierruimtes is geopteerd voor materialen uit de industriebouw (steeldeck, osb, betonvloer, staal). De kastenwand in berken multiplex en het schrijnwerk in jatoba hardhout geven deze ruimtes echter een zekere klasse.
Urbain Architectencollectief is een jong bureau; het heeft tot nog toe een vrij beperkt aantal realisaties op zijn conto staan. De jury vindt dit architectenbureau beloftevol en wil het met deze premie aanmoedigen om in de toekomst verder te bouwen op het ingezette elan.
Het conceptschema voor dit ateliergebouw voor Dagcentrum Omega zit logisch in elkaar. Het interieur vertoont een prachtige ruimtewerking. De jury vindt het bijzonder sterk hoe de opeenvolging van de ruimtes is uitgevoerd. Dit project voelt kwalitatief hoogstaand aan. Zo blijkt uit de betegeling van de trap, de constructie van de poort,… Verder vindt de jury dat de inplanting van het ateliergebouw op het perceel op een interessante manier is gebeurd. Er is niet alleen zo veel mogelijk oppervlakte van het terrein gebruikt; de inplanting is tegelijk zo opgevat dat er rust en structuur in het geheel is gebracht (bv. door de plaatsing en de vormgeving van de galerij).
- ‘OC Club 77’ in Schuiferskapelle van DDM.architectuur uit Tielt - premie
Het ontwerp voor het nieuwe ontmoetingscentrum Club 77 werd voorafgegaan door een haalbaarheidsstudie voor het renoveren van de bestaande gebouwen op het terrein. Op basis van de resultaten van dat onderzoek evolueerde de opdracht tot een nieuwbouwproject waarbinnen het hedendaagse openbare gebouw met de bestaande landelijke dorpscontext verzoend moest worden. Het bouwprogramma omvat een polyvalente zaal, een omsloten publieke buitenruimte, vergaderzalen, een uitleenpost voor de stadsbibliotheek en lokalen voor de academie, stadsdiensten en ondersteunende functies. Organisatorisch vormt een centrale ingang, palend aan het pleintje, het scharnierpunt voor het project. De circulatieruimte wordt zo geminimaliseerd; de bruikbare ruimte gemaximaliseerd.
Alle basisfuncties zijn terug te vinden op het gelijkvloers zodat een maximale toegankelijkheid is verzekerd. Een S-vormige inplanting gaf de beste mogelijkheden om privacy te maximaliseren en overlast voor de omwonenden te minimaliseren. De maten van het gebouw en de gevelperforaties werden bepaald op basis van de module van de dakpannen. Er werd voor hellende daken gekozen, een bouwtypologie die aansluit bij de dorpsomgeving. Bij de materiaalkeuze is gestreefd naar het realiseren van een sterk volume dat zich toch integreert in zijn omgeving. Enerzijds is er de eigentijdse staalstructuur; anderzijds de stormpannen in rood gebakken aarde. De voet van het volume is afgelijnd met een beschermende plint in grijs sierbeton, een eigentijdse variant van een plint in blauwe hardsteen. Heden en verleden, hedendaags en landelijk worden gecombineerd waardoor de tegenstellingen worden opgeheven.
De jury laat zich lovend uit over de schaligheid van dit project. De schaal van het gebouw en de ruimtes kloppen volledig met de plaats waar dit gebouw is neergezet, het dorp Schuiferskapelle bij Tielt. Het OC Club 77 is volmaakt in verhouding met de omgeving. Het beoogde sociale doel van het plein dat voor het gebouw is aangelegd, werkt. Het plein is – net zoals het gebouw zelf – een ontmoetingsplek. En het kan als extra buitenruimte voor evenementen bij de werking betrokken worden. (Er is tevens parkeergelegenheid voorzien.)
Binnenin is het OC Club 77 bijzonder functioneel opgevat, het plan en de inrichting van het interieur zijn heel no-nonsense aangepakt. Ook de achterzijde van het gebouw is eenvoudig en zorgvuldig opgevat en werkt als een semi-publieke ruimte en parking. De typische rommelige achterkant van veel gebouwen in het Vlaamse landschap is hier door materiaalkeuze en aanleg van groenzone totaal vermeden.
- ‘Lokalen jeugdbewegingen Domein Hoeve De Sol’ in Blankenberge van architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche uit Gent- premie
De stad Blankenberge wilde op dit terrein (in de polders, dicht achter de kustlijn en een recreatief buffergebied tussen Blankenberge en de haven van Zeebrugge met het Zeebos en een speelterrein) lokalen oprichten voor drie jeugdbewegingen. De noden en wensen zijn – op nuances na – zeer gelijkaardig voor de drie jeugdbewegingen. Allen vragen een eigen domein. Alleen het aantal leden verschilt. Het gebouw wordt door de jeugdbewegingen alleen in het weekend gebruikt; in de vakantieperiodes wordt het verhuurd aan andere verenigingen.
Er werd voor één langgerekt gebouw geopteerd dat slingert tussen de perceelsgrenzen. Het gebouw deelt de ruimte samen met het bos in in drie buitenruimtes voor elk van de drie jeugdbewegingen en een gemeenschappelijke koer rond de bestaande poel. De scheiding tussen de drie verenigingen is niet expliciet, maar is er wel.
Het gebouw bleef beperkt in hoogte; door zijn horizontaliteit domineert het landschap niet, maar ondersteunt het. De centrale vleugel is twee bouwlagen hoog, naar de randen toe wordt het gebouw lager. Door de hoogte binnenin de lokalen te laten variëren ontstaat een licht hellende dakvorm.
Er werd zo veel mogelijk met oppervlaktemodules gewerkt die aangepast kunnen worden aan het ledenaantal. Het is een gebouw zonder binnencirculatie (jeugdbewegingen vertoeven graag buiten). Er is wel een buitengaanderij die beschutting biedt wanneer de binnenruimtes worden opengesteld. Het gebouw is fauna- en floravriendelijk (luifels, metselwerk).
De drie vleugels met lokalen, keukens, opslagruimten en sanitair voor de Blankenbergse jeugdbewegingen delen het terrein in vieren. Zo heeft elke jeugdbeweging zijn eigen territorium en rechtstreekse uitgang op het buitengebied. Dit is een belangrijk aspect voor de gebruikers die door en grondige studie van het plan en het terrein door de architecten is opgelost. Daarnaast is het eenvoudige programma met heel veel ontwerpaandacht voor de vorm en materialen gebouwd, ondanks het beperkte budget. Utiliteitsbouw naar dit hoger niveau tillen is verdienstelijk en lovenswaardig. Met de toekenning van een premie aan dit project wil de jury deze stelling kracht bij zetten.
Naast deze zes bekroonde projecten selecteerde de jury volgende inzendingen voor de tentoonstelling:
- ‘Infrax West’ in Torhout van Crepain Binst Architecture nv i.s.m. VK Engineering uit Antwerpen – selectie
- ‘Notariaat’ in Brugge van Debruycker-Debrock Architecten uit Sint-Michiels - selectie
- ‘Woning’ in Brugge van Architectenbureau Van Biervliet uit Brugge - selectie
- ‘Verbouwing en uitbreiding gezinswoning’ in Heestert van architect Paul Vantieghem uit Basel (Zwitserland) - selectie
- ‘Lofts Rodebroek’ in Ronse van Bvba Volt-architecten uit Gent - selectie
- ‘Petrol’ in Antwerpen van NOA ARCHITECTEN uit Anderlecht/Brugge - selectie
Proclamatie en tentoonstelling
De officiële proclamatie en de huldiging van de laureaten en de premiewinnaars zal plaatsvinden in het GC Spikkerelle in Avelgem op zondag 5 februari 2012 om 11u n.a.v. de opening van de tentoonstelling. De tentoonstelling, samengesteld uit het bekroonde werk van laureaten en premiewinnaars en met de geselecteerde projecten, loopt van 5 februari 2012 tot en met 28 februari 2012. Als tweede tentoonstellingslocatie viel de keuze op het Provinciaal Hof in Brugge. Daar zal de opening plaatsvinden op zaterdag 3 maart 2012 om 11u. De tentoonstelling zelf loopt tot en met 22 april 2012.
Gerelateerde bedrijven
Onze partners