"Omarm de stilte en je zal leren luisteren"

"Als bouwheer werden we in dit project geconfronteerd met twee belangrijke uitdagingen: het hellende terrein en de autosnelweg, waarvan het geluid nog versterkt wordt wanneer het regent", vertelt Didier Géronnez, projectleider en gebouwverantwoordelijke bij de Christelijke Mutualiteit. "De akoestisch ingenieur van AVEA consulting werkte een terreinmodel uit door het geluidsniveau vijftien dagen lang te monitoren met behulp van geluidsmeters. De bevindingen – op bepaalde momenten liep het lawaai op tot 85 dB! – werden overgemaakt aan architectenbureaus Atelier 4D en Atelier d'architecture Ad'A, die het gebouw samen ontwierpen. De strikte noord-zuidoriëntatie waarborgt de unieke zichtlijnen en de continuïteit van de groene omgeving. Deze strategische inplanting biedt eveneens een oplossing voor het akoestische vraagstuk, met dank aan de specifieke geometrie van de gevels op plekken waar het geluid van de autosnelweg clasht met het gebouw."

Gewijde stilte

Binnen in het gebouw worden conversaties allerminst als storend ervaren. In de vergaderzalen merk je enkel het lichte gezoem van de ventilatie op. De twintig personen die een opleiding volgen in de aanpalende vergaderzaal, hoor je daarentegen niet, terwijl beide ruimtes louter van elkaar gescheiden worden door verplaatsbare wanden. "Het is ongetwijfeld die uitmuntende akoestische performantie die ervoor zorgt dat we deze dagen meer en meer vragen krijgen van bedrijven die onze vergaderzalen willen reserveren", aldus Didier Géronnez. Met dank aan de 3.000 m² Rockfon Krios-plafondpanelen die op alle verdiepingen terug te vinden zijn. 

In de twee grote kantoorruimtes die voorbehouden zijn voor de callcenters, worden de akoestische eigenschappen versterkt door geluidsabsorberend meubilair, dat op maat ontwikkeld is op basis van het bestek van de akoestisch ingenieur. In het eerste callcenter ontvangen de CM-medewerkers de oproepen van personen op leeftijd en moeten ze soms luid kunnen praten zonder hun buurman of -vrouw te storen. Anderzijds moeten de bellende senioren de indruk krijgen dat ze met één enkele persoon aan de lijn hangen en mogen ze dus geen storende achtergrondgeluiden waarnemen. In het tweede callcenter krijgen de telefonisten circa tweeduizend oproepen per dag te verwerken en heerst er dan ook een enorme bedrijvigheid. Nochtans is er ook daar sprake van een gewijde stilte.

Filosofie vertaald in ‘verticale straat’ 

"De eerste discussies in het kader van het Créagora-project gingen niet over het gebouw, maar over de filosofie die achter het project schuilt", herinnert Didier Géronnez zich. "Het idee was om een onderzoeks-, ontwikkelings- en innovatieomgeving te creëren, waar diverse actoren met gemeenschappelijke belangen – lees: de uitdagingen die gepaard gaan met veroudering aanpakken – elkaar kunnen treffen, kunnen samenwerken en waardevolle informatie kunnen uitwisselen."

De architecten brachten dit concept in de praktijk via de integratie van een ‘verticale straat’ – een enorme architecturale en akoestische uitdaging vermits deze traphal haast de volledige hoogte van het gebouw bestrijkt. "Voor ons was het alleszins een primeur", geeft architect Dany Poncelet (Atelier 4D) aan. "Het was een specifieke eis die effectief leidde tot een zeer bijzondere realisatie. Ter voorbereiding hebben we 3D-visualisaties en zelfs een maquette in polystyreen gemaakt, maar het is pas op de dag dat de traphal ontkist werd dat we het resultaat konden aanschouwen. De ‘verticale straat’ mondt uit in passerelles, trappen, terrassen, pleintjes en uitkijkpunten, waar de CM-medewerkers een praatje kunnen slaan, een koffie kunnen drinken of naar hartenlust kunnen werken." Sindsdien zijn er in deze buitengewone ruimte, die is uitgegroeid tot het hart van het gebouw, tal van prima ideeën ontstaan. Vandaar ook dat de ultramoderne liften veel minder gebruikt worden dan de trappen …

Waardevolle akoestische bijdrage

In het restaurant heerst – ondanks de vloertegels, de niet-akoestische beglazing, de discussies tussen de medewerkers en het geluid van borden en bestek – hetzelfde akoestische klimaat als in de rest van het gebouw. De Rockfon Krios-plafondpanelen zijn aangevuld met immense witte Rockfon Mono Acoustic-elementen om de geluidsabsorptie te optimaliseren – twee stuks, die makkelijk te onderhouden zijn en die hun egale witte kleur blijven behouden naarmate de tijd verstrijkt. Net zoals de rest van het akoestische materiaal zijn ze uitgerust met akoestische verf.

Een revelatie en een uithangbord

De gebogen, afgeronde, ‘slakkenhuisachtige’ vormgeving van de verticale straat contrasteert sterk met de buitenkant van het gebouw, die erg hoekig en rigide is. Ook daar komen de strakke, monolithische Rockfon Mono Acoustic-elementen (+/- 800 m²) uitstekend tot hun recht. Ze zorgen ervoor dat het omgevingsgeluid naar behoren geabsorbeerd wordt. "Het Mono Acoustic-systeem garandeert niet alleen een optimaal akoestisch comfort, maar ook de continuïteit van de vormen en de gevelvlakken. Voor mij is het dé revelatie van dit gebouw, en de verticale straat is het uithangbord", benadrukt Dany Poncelet.

De uitgang bevindt zich aan de andere kant van het complex. Het geluid van de autosnelweg is er opnieuw van de partij, maar klinkt merkelijk zachter. Het Créagora-gebouw getuigt met andere woorden niet alleen van een buitengewone interne akoestische kwaliteit, maar vormt tevens een akoestische barrière voor de omwonenden. Of om een beroemde reclameslogan voor een bioyoghurt te parafraseren: "Wat binnenin gebeurt, is ook aan de buitenkant merkbaar ..."

Eigenschappen van de akoestische Rockfon-oplossingen die toegepast zijn in het Créagora-gebouw:

Rockfon Krios

• Paneel in rotswol, recycleerbaar
• Zichtzijde: witgeschilderd vlies (gladde afwerking)
• Achterzijde: vlies
• Groot gamma formaten voor zichtbare, semiverdekte of verdekte structuren
• Eenvoudig onderhoud (stofzuiger)
• Brandreactieklasse: A1
• Hoge akoestische absorptie: klasse A
• Lichtreflectie: 86%
• Brandweerstand: tot 60 minuten
• Luchtvochtigheids- en dimensiestabiliteit: tot 100 % RV. Zelfs in extreem vochtige omstandigheden geen zichtbare verzakking.

Rockfon Mono Acoustic

• Monolithisch systeem, bestaande uit een rotswolpaneel (40 mm), een tussenlaag en een afwerkingslaag op basis van marmerpoeder, recycleerbaar
• Zichtzijde: fijne afwerkingslaag, beschikbaar in het wit of in een personaliseerbare kleur 
• Achterzijde: hoogperformant membraan (met mineraalvlies)
• Hoge akoestische absorptie: klasse A (αw : 0,95 – 1,00)
• Eenvoudig onderhoud
• Brandreactie A2-s1,d0
• Lichtreflectie 87% en superieure lichtdiffusie tot 99 %
• Luchtvochtigheids- en dimensiestabiliteit: tot 100 % RV. Zelfs in extreem vochtige omstandigheden geen zichtbare verzakking.

Het citaat in de titel is van Frank Herbert, een Amerikaanse sciencefictionschrijver.