Ombouwen van kantoren tot woningen in Brussel stevig in de lift

Leegstand is volgens Borret een pest voor de stad, en daarom moeten we gebouwen herbestemmen in plaats van nieuwe te bouwen of oude gebouwen af te breken. "Verbouwen is sneller, je recupereert veel materiaal en structuur. Je hebt al dat fijn stof en die CO2 niet", stelt Borret. Toch worden sommige gebouwen wel gesloopt, zoals het voormalige kantoorgebouw van KBC aan Tour & Taxis. Nieuwbouw is in dit geval wellicht voordeliger dan ombouw.

Ook de Federale Participatie en Investeringsmaatschappij surft mee op deze trend door 53 oude kantoorgebouwen van de EU te kopen voor 1 miljard euro. Deze gebouwen zullen worden aangepast en minstens 25% ervan zal worden omgevormd tot woningen. "Stedenbouwkundig is het heel interessant om zoveel gebouwen in één pakket aan te kopen, dan kun je echt een wijk aanpassen: groener, gediversifieerder", aldus Borret.

Noden van de toekomst

Er zijn nog niet veel voormalige kantoorgebouwen die volledig zijn omgebouwd tot woonruimtes. Een van de pionierprojecten is Leopold Views, aan de Genèvelaan in Evere. Binnenkort wordt ook een ander gebouw in dezelfde straat omgetoverd tot wooncomplex. Borret is ervan overtuigd dat de trend van het ombouwen van kantoren tot woningen zich zal voortzetten in Brussel en daarbuiten. "Het is een nieuwe manier van denken over stadsontwikkeling en duurzaamheid", zegt hij. "We moeten ons afvragen hoe we onze gebouwen en onze steden kunnen aanpassen aan de noden van de toekomst. En het ombouwen van kantoren tot woningen is daar een belangrijk onderdeel van."

Borret benadrukt dat het ombouwen van kantoren tot woningen niet alleen een kwestie van duurzaamheid is, maar ook van maatschappelijke relevantie. "Wonen is een recht en we hebben meer betaalbare woningen nodig", zegt hij. En het is zeker niet zo dit soort projecten enkel voor rijke mensen zijn bestemd: "40 procent van de bouwaanvragen in oude kantoren, dat kan niet enkel voor de upper class zijn. Zoveel van die mensen hebben we niet", aldus Borret. "Momenteel liggen de prijzen in het bereik van de middenklasse. Betaalbaarheid van woningen is over de hele lijn een joekel van een probleem, ook in nieuwbouw. Gelukkig worden zulke projecten mettertijd goedkoper, dat weten we."

Uitdagingen voor architecten

Het omvormen van kantoorgebouwen tot woningen biedt veel voordelen. Maar voor de architecten is het ook een grote uitdaging. De vereisten om het gebouw aan te passen aan de nieuwe energie- en woonnormen zijn doorgaans niet min. Vaak wordt het gebouw tot op de structuur gestript en opnieuw opgebouwd. De facto zijn kantoorgebouwen ook niet ontworpen om in te wonen. Ze hebben minder daglicht en zijn dieper dan woongebouwen. De indeling van de ruimtes is ook anders. "De uitdaging voor architecten is om van deze nadelen voordelen te maken", zegt Kristiaan Borret. "Je krijgt andere vormen dan een standaard appartement. Plafonds zijn doorgaans hoger, wat prettig is. Vaak is er binnen ook meer bergruimte."

Daarnaast kan het transformeren van kantoorcomplexen ook een positieve invloed hebben op de buurt waarin het kantoorgebouw staat. Zo kunnen leegstaande kantoren worden omgetoverd tot levendige plekken met bijvoorbeeld horeca en winkels op de begane grond. Ook draagt het bij aan de verdichting van de stad, zonder dat er nieuwe gebouwen worden gebouwd. Met het omvormen van kantoorgebouwen tot woningen wordt er dus niet alleen leegstand tegengegaan, maar ook bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van de stad.