Het Amsterdamse designbureau UNStudio heeft de plannen voor een kabelbaan over de IJ-rivier uit de doeken gedaan. De 1,5 kilometer lange ‘IJbaan’ moet Amsterdam-Noord en Amsterdam-West verbinden en krijgt een station aan de NDSM-werf en de Minervahaven. Het project is een burgerinitiatief van Bas Dekker en Willem Wessels, die door middel van crowdfunding de financiering en realisatie rond willen krijgen.
Dekker en Wessels ijveren al sinds 2014 voor een kabelbaan over het IJ als openbaar vervoersmiddel. Het stadsbestuur van Amsterdam was het voorstel genegen, maar legde de optie in 2015 wel naast zich neer. Die tegenslag weerhield Dekker en Wessels niet om Stichting IJbaan op te richten en een crowdfunding op poten te zetten. In totaal zou het project een kostenplaatje van 90 miljoen euro dragen. Stad Amsterdam steunt het initiatief dat in 2025 voltooid zou moeten worden voor de 750e verjaardag van de metropool. In opdracht van Stichting IJbaan werd architectenbureau UNStudio aan het werk gezet om de IJbaan te ontwerpen.
Funfactor
De kabelbaan heeft een spanwijdte van 1,5 kilometer en een trip van de ene naar de andere kant zou nog geen vijf minuten duren. In de cabines kunnen telkens 32 tot 37 mensen en er zijn ook extra cabines voorzien voor het vervoer van telkens vier tot zes fietsen. Het hele project past binnen de urban design-visie van UNStudio met als doel een gezondere en toekomstgerichte omgeving te creëren. “Een kabelbaan is een erg duurzaam transportsysteem. Het is een snelle, groene manier van reizen en is aantrekkelijk voor fietsers, studenten, bezoekers en ook bewoners”, vertel Ben van Berkel van UNStudio. “Een kabelbaan is niet alleen efficiënt, ze heeft ook een hoge funfactor. Mensen zullen de stad op een hele andere manier ervaren.”
Industriële knipoog
Het ontwerp wordt gekenmerkt door drie steunpilaren, waarvan twee op de oevers en eentje centraal staan. Om grote schepen te kunnen laten passeren over het IJ hebben de torens een hoogte van 46 en 105 meter op de oevers en meet de centrale toren 136 meter hoog. Voor het ontwerp werd uiteraard rekening gehouden met de UNESCO-richtlijnen. De vorm van de torens is een knipoog naar het robuuste industriële verleden van havens en scheepskranen in Amsterdam. Beide eindstations zijn overigens meer dan start- en stopplaatsen. Zo moet het Minervastation fungeren als nieuwe ontmoetingsplaats voor de groeiende westerse buurt, met onder andere restaurants en bars. De NDSM-werf doet dan weer dienst als uitgangspunt voor de culturele hotspot in het noorden.
Göteborg
Dat net UNStudio werd gekozen voor het ontwerp van de IJbaan is weinig verrassend te noemen. Het Amsterdamse architectenbureau, dat ook de Erasmusbrug in Rotterdam ontwierp, won eerder dit jaar de prijsvraag voor de Göteborg-kabelbaan, een 3 kilometer lange constructie met vier stations en zes torens die gelijkenissen vertonen met ontwerp voor Amsterdam. De kabelbaan in Göteborg is een van de vele projecten die worden ontwikkeld voor de viering van het 400-jarig jubileum van de stad in 2021.