OPEN BRIEF. ‘De voordelen van nabije natuur zijn talrijk: maak Gent groener’ (Hadewich Vanneste & Gents MilieuFront)

Beste beleidsmakers,

Begin deze maand kwam de Nederlandse professor Cecil Konijnendijk in Gent zijn 3+30+300-regel toelichten. Deze handige maatstaf helpt beleidsmakers om steden te vergroenen: 3 bomen zichtbaar vanuit elk raam, 30 procent kruinbedekking in elke wijk en voor iedereen een groene plek op 300 meter wandelafstand. In december ‘23 omarmde ook het Vlaamse Klimaatgezondheidsplan deze doelstelling.

Als zorgverleners die werken rond fysiek en mentaal welzijn vragen ook wij om onze stad versneld te vergroenen. 

Er zijn natuurlijk heel wat zaken die een belangrijk effect hebben op onze gezondheid, nog meer zelfs dan nabije natuur: een dak boven je hoofd, voeding, zingeving en betekenisvolle relaties… Toch is het nodig om, ook vanuit medisch oogpunt, dringend meer aandacht te besteden aan natuur in de stad. 

Vermeden kosten, vermeden leed

De gezondheidsvoordelen van nabije natuur zijn veelzijdig en aanzienlijk. Daarvoor bestaat uitgebreid wetenschappelijk bewijs. Bomen en groene oases zorgen voor gezonde lucht, koeling, kalmte, ruimtelijke kwaliteit en spel- en ontmoetingsgelegenheid. Kort gezegd: ze houden mensen gezond.

Voorkomen is veel efficiënter dan genezen. De zogeheten preventieve gezondheidszorg (in tegenstelling tot de curatieve, of herstellende zorg) kost ons als belastingbetalers veel minder. Nog belangrijker: we vermijden niet alleen kosten, maar ook heel wat menselijk leed. Meer bomen betekent minder astma, minder hartfalen, minder hittestress… Fors meer groen in de stad is een echte no-brainer.

Directe gezondheidswinst

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zorgt alleen al luchtvervuiling elk jaar voor vijfhonderdduizend doden in Europa. Luchtvervuiling verhoogt het risico op aandoeningen aan het ademhalingsstelsel (astma, allergieën, chronische bronchitis, longemfyseem…) en op beroerten en hart- en vaatziekten. Welnu: bomen nemen schadelijke stoffen op en zuiveren zo de lucht. 

De WHO zette ‘luchtvervuiling en klimaatverandering’ in 2019 op nummer één in de lijst met de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. Wie nu denkt aan Chinese steden vol smog en Indiase temperaturen: weet dat Europa het continent is dat het snelst opwarmt. De stad groener maken wordt dus alleen maar dringender, want ook hier zijn bomen ware superhelden: het zijn fantastische (en goedkope) airco’s, met name oudere bomen. De bomen die we in 2040 nodig hebben, moeten we dus vandáág aanplanten.

Indirecte impact

Meer groen tussen het grijs is goed voor de biodiversiteit in de stad, en ook dat biedt gezondheidsvoordelen. Groene oases staan garant voor rust, schaduw, zitbankjes, gras om op te spelen of picknicken. Sporten, spelen en elkaar ontmoeten gaat makkelijker in een stad met veel natuur. Beweging en sociale relaties zijn essentieel voor onze gezondheid.

Beste beleidsmakers, we kunnen nog heel wat argumenten toevoegen, maar ons pleidooi is onderhand duidelijk: maak Gent groener. Niet een beetje, maar zeer ambitieus. Leg de lat hoog, en gebruik daarvoor de 3+30+300-regel. Zet daarbij vooral in op de vergroening van wijken met weinig buurtparken en private tuinen. Dit zijn ook de wijken waar mensen gemiddeld minder gezond zijn, dus tel uit je winst. Bomen planten in de stad is een bijzonder rendabele investering in gezondheid en geluk.

Deze open brief is een initiatief van dokter Hadewich Vanneste en Gents MilieuFront. Hij werd al door meer dan 130 artsen en zorgverleners ondertekend.