Operaplein: creatie van een bruisende openbare ruimte met op maat gemaakte stadsverlichting

Het ontwerp van de Spaanse architect Manuel de Solà-Morales leidt het verkeer door een nieuwe ondergrondse tunnel. Het stadsbestuur kon zo een deel van de Leien – de drukste verkeersader van de stad – heroveren en een voetgangersvriendelijk plein van 10.000 m² aanleggen. Met bovengronds alleen nog een tramhalte en een fietspad en ondergronds een vernieuwd metrostation stimuleert het plein nu de groene mobiliteit.

Verlichting als uniek kenmerk

Het nieuwe plein biedt een geweldig uitzicht op de prachtige architectuur van de Meir – de belangrijkste winkelstraat van Antwerpen –, het Centraal Station en het operagebouw. Om dat te accentueren, had Manuel de Solà-Morales een unieke verlichtingsstructuur voor ogen. Hij bedacht een kunstwerk dat een prachtige achtergrond vormt en dat wandelen in het gebied net dat ietsje specialer maakt. 

Schréder kreeg de taak om die visie tot leven te brengen en tegelijk de prestatievoorschriften efficiënt in te vullen.

Stedelijke lichtbomen op maat

Na overleg met alle betrokken partijen ontwierp de afdeling Schréder STUDIO 8 op maat gemaakte lichtbomen, die: 

• Mensen het plein veilig laten oversteken 
• Een sterke visuele identiteit creëren
• De buurt aansporen om langer op het plein te blijven en ervan te genieten 

De elegante constructies verdoezelen de enorme technische infrastructuur die Schréder nodig had om ze te bouwen. De 12 meter hoge centrale kolom van elke lichtboom ondersteunt 5 verschillende op maat gemaakte schijnwerpers die elk een reikwijdte van 2,2 meter hebben. 

Duurzame stadsverlichtingsstructuren

In elk van de op maat gemaakte takken van de lichtbomen zijn 35 warmwitte leds (3000K) verwerkt. Ze zijn zorgvuldig gepositioneerd om het licht alleen te richten naar de plekken waar het nodig is. Zo wordt geen enkele lichtstraal verspild. Ze creëren een warme, gastvrije sfeer en verbruiken weinig energie (315W), wat perfect in lijn is met de duurzame criteria van de stad.

"De transformatie van het Operaplein is niet alleen overdag en ’s nachts mooi om te zien, maar was ook een trigger die het plein deed heropleven. De verlichting biedt mensen de perfecte gelegenheid om de omgeving rond onze opera ook ‘s nachts te verkennen en ervan te genieten." - Kristof Peeters, Directeur publieke ruimte Stad Antwerpen

Aanwezigheid afdwingen

Schréder schonk veel aandacht aan de locatie van elke lichtboom. Ze zijn op strategische plekken geplaatst om een V-vorm te maken die naar het operagebouw is gericht, de hoofdattractie van het plein. De installatie verlicht het plein niet alleen gelijkmatig zonder donkere zones. Ze trekt ook de aandacht naar de opera, maakt het gebouw ’s nachts beter zichtbaar en leidt mensen zachtjes ernaartoe wanneer de zon ondergaat. 

Een knipoog naar het karakter van de stad 

De centrale kolom van elke boom is geschilderd in het grijs van de stad Antwerpen: een donkergrijs met een vleugje groen, met een knipoog naar de architectuur van de gebouwen in de omgeving. De takken zijn in dezelfde kleur rood geverfd als de overkapping op het plein.

Die kleuren maken er een modern en opmerkelijk kunstwerk van dat het bruisende plein overdag en ‘s nachts opfleurt. 

"We vinden het heel belangrijk om projecten van de hoogste kwaliteit op te leveren. Het was een echt plezier om aan deze maatoplossing te werken. Ze creëerde een openbare ruimte waar mensen echt plezier hebben." - Stefan Vinken, Engineer Schréder BE

De lichtbomen werden in juni 2018 geplaatst. Ze brengen veel gesprekken op gang tussen Antwerpenaren en bezoekers, die spontaan beginnen te glimlachen wanneer ze de originele structuren zien!

Ongetwijfeld hielpen ze ook om deze oude drukke verkeersader om te vormen tot een exemplarische openbare ruimte die zowel overdag als 's nachts druk wordt gebruikt. Het stadsbestuur is blij omdat het zijn doel heeft bereikt: er een bruisende en duurzame gemeenschappelijke ruimte van maken.