OPINIE. 'Biobased als bouwsteen inkomen' (Adinda Lodders)

Biogrondstoffen vind je terug in verzorgingsproducten, papier, kleding, lijm en verf. Het is tijd dat we onze kennis en kunde ook gaan inzetten voor biobased bouwmaterialen. Van vezelgewassen zoals vlas, hennep en olifantsgras kun je isolatiemateriaal, beton en plaatmateriaal maken. Ook stro en reststromen uit de akkerbouwketens bieden mogelijkheden.

Klimaatneutraal

Biobased bouwmaterialen leveren een belangrijke bijdrage aan de ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn, ook in de bouw. Je slaat hiermee twee vliegen in één klap: er wordt langdurig koolstof vastgelegd in bouwmaterialen en er wordt CO2-uitstoot voorkomen bij de productie van conventionele bouwmaterialen zoals staal, beton en steenwol. Het Nederlandse Interdepartementaal Beleidsonderzoek Klimaat bevestigde onlangs dat meer biobased bouwen een kostenefficiënte maatregel is, die in potentie tot 5,2 megaton CO2-reductie in 2030 kan leiden.

Het goede nieuws is: we kunnen hier vandaag mee starten. Uit de fabrieken van verwerkers rollen al verf- en lijmproducten die in de bouw worden gebruikt. Daarnaast wordt in Nederland zo'n 2.000 hectare vlas en 1.700 hectare vezelhennep geteeld. Op het akkerbouwareaal van ruim 500.000 hectare is dit beperkt. Toch hebben vezelgewassen potentie om een groter aandeel in de rotatie van akkerbouwers te bemachtigen. Ze kennen een lage stikstofbehoefte, hebben weinig gewasbeschermingsmiddelen nodig en dragen bij aan bodemgezondheid.

Toegevoegde waarde

De hamvraag is: hoe maken we biobased bouwen tot een succes waar ook de teelt van profiteert met een blijvend verdienvermogen voor de boer? Het antwoord is even simpel als uitdagend: als sector toegevoegde waarde creëren en vasthouden in onze ketens. Bestaande coöperaties hebben op dit punt eerder hun kracht bewezen. Ook nieuwe coöperaties kunnen zich richten op het verwerken van vezelgewassen tot hoogwaardige materialen voor de bouw. In ketens 'van land tot pand' moeten langjarige afspraken worden gemaakt over vraag, levering, kwaliteit en prijs.

Van de overheid mag worden verwacht dat zij werk maakt van een stevige normering voor nieuwbouw, het stimuleren van biobased bouwmaterialen bij renovatie en isolatie en het faciliteren van nieuwe ketens met een centrale plek voor akkerbouwers. Om telers te belonen voor hun bijdrage aan de klimaatopgave, is de ontwikkeling van een volwassen koolstofmarkt noodzakelijk. Zo kunnen zij verdienen aan koolstofvastlegging in bouwmaterialen. Daarbij is het belangrijk dat de toegerekende koolstofvastlegging ook meetelt voor de klimaatopgave voor onze sector. Laten we tot slot niet vergeten om vezelgewassen een goede plek in de ecoregeling te geven.

Als we als sector en overheid over al deze zaken afspraken kunnen maken, maken we van biobased bouwen een succes voor boer, klimaat en milieu.