“Het recht op wonen blijft in Vlaanderen voor velen dode letter. De overheid neemt haar verantwoordelijkheid onvoldoende. Via een Europese procedure bij het Europees Comité voor Sociale Rechten willen we de overheid ter verantwoording roepen”, zo stelt Woonzaak, een initiatief van het Vlaams Huurdersplatform, het Netwerk tegen Armoede, Welzijnszorg, Feantsa en Samenlevingsopbouw vzw.
Nergens beter dan thuis. Niet voor niets zingt Vlaanderens populairste soap de lof van onze woonst. Thuis is de plek waar we helemaal onszelf kunnen zijn, waar we sociale contacten onderhouden, waar we kunnen groeien, mooie momenten beleven, kunnen ontstressen en ontspannen na een dag in de ratrace. Een plek van waaruit we, al dan niet met behulp van (interieur)architecten, onze persoonlijkheid, stijl en karakter kunnen tentoon spreiden.
Echter, veel te veel Vlamingen hebben geen thuis, geen plek waar ze tot rust kunnen komen. Thuis is voor hen een voortdurende bron van stress en ongemak. Omdat ze maandelijks worstelen om de huur te kunnen betalen, omdat comfort ontbreekt, omdat ze met te veel in een kleine ruimte gepropt zijn. Het is een bron van schaamte, geen plek waar ze mensen kunnen of durven ontvangen. Een ruimte die (letterlijk) ziek maakt.
Veel te veel Vlamingen hebben geen thuis, geen plek waar ze tot rust kunnen komen. Thuis is voor hen een voortdurende bron van stress en ongemak. Omdat ze maandelijks worstelen om de huur te kunnen betalen, omdat comfort ontbreekt, omdat ze met te veel in een kleine ruimte gepropt zijn.
Ongeveer 155.000 gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning. 30% van de private huurwoningen zijn in slechte staat. In 20% van de woningen zijn er vochtproblemen of ontbreekt het aan dakisolatie. 52% van de private huurders betaalt meer dan 30% van het inkomen aan wonen, voor sociale huurders gaat het om 23%. 3 op 10 private huurders houdt na het betalen van de huur onvoldoende over om menswaardig te kunnen leven. 44% van die sociale woningen voldoen niet aan de normen (Steunpunt Wonen, 2018). Wekelijks worden 232 huurders bedreigd met uithuiszetting (VVSG, 2019).
Achter deze trieste cijfers gaan even trieste realiteiten schuil. Van jongeren die van zetel tot zetel zwerven, ouders die vrezen voor de gezondheid van hun kind, families die jarenlang moeten wachten op een sociale woning, ouderen die geïsoleerd zijn en geen sociale contacten kunnen onderhouden omdat ze na aftrek van de vaste kosten simpelweg niets overhouden. Verhalen van schuldbemiddeling en puzzelen met centen, van zoeken naar alternatieven in het grijze wooncircuit, van huurdersconflicten en van (nakende) dakloosheid. Situaties van armoede en van schendingen van het recht op wonen.
De recepten om deze erbarmelijke situaties om te keren en het recht op wonen voor kwetsbare groepen te garanderen, zijn gekend. Er moet massaal geïnvesteerd worden in sociaal wonen, een belangrijke dam tegen armoede en cruciaal om het recht op wonen te realiseren. De kwaliteit en betaalbaarheid op de private huurmarkt moeten omhoog. Dat kan onder meer door huurpremies en huursubsidies te hervormen, private verhuurders te ontzorgen en te ondersteunen, de kwaliteitscontroles te verhogen, de huurmarkt beter te reguleren, discriminatie aan te pakken.
Er moet massaal geïnvesteerd worden in sociaal wonen, een belangrijke dam tegen armoede en cruciaal om het recht op wonen te realiseren. De kwaliteit en betaalbaarheid op de private huurmarkt moeten omhoog.
De overheid neemt echter haar verantwoordelijkheid onvoldoende. Al decennialang wordt voornamelijk ingezet op eigendomsverwerving. Het aandeel aan sociale woningen is met ongeveer 6% veel te laag. De private huurmarkt wordt stiefmoederlijk behandeld. De plannen van de nieuwe Vlaamse regering stemmen bovendien weinig hoopvol. De betaalbaarheid van sociale woningen gaat achteruit, de toegang wordt verstrengd, het aanbod wordt niet verhoogd. Ambitieuze plannen voor de private huurmarkt ontbreken en dakloosheidbestrijding waadt in vaagheid.
Geconfronteerd met dit gebrek aan ambitie, riepen we de Woonzaak in het leven. Via een juridische procedure bij het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) willen we de Vlaamse overheid ter verantwoording roepen. Via deze procedure kunnen organisaties vermeende schendingen van het Europees Sociaal Handvest (ESH) binnen één van de Europese lidstaten aanklagen. De conclusies van het ECSR zijn juridisch gezien niet bindend, de uitspraken van het comité hebben wel een sterk normerende waarde. Maar de betreffende lidstaat kan de beslissing dus in principe wel naast zich neerleggen. Daarom willen de procedure omkaderen met een campagne om het publieke draagvlak te vergroten en de collectieve klacht op de politieke agenda te plaatsen en te houden.
Via een juridische procedure bij het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) willen we de Vlaamse overheid ter verantwoording roepen
Via pers en sociale en audiovisuele media willen we de wooncrisis in Vlaanderen belichten. We hebben daarbij zowel aandacht voor cijfers en onderzoek, experten, sociale professionals én mensen in armoede zelf. Daarnaast willen we ook een heuse beweging op gang trekken. We willen een breed platform van organisaties en individuen bij de Woonzaak betrekken. We willen hen enthousiasmeren om, elke binnen zijn eigen mogelijkheden, een engagement voor de woonzaak op te nemen en onze campagne mee te ondersteunen.
Samen willen we het recht op wonen en menswaardig wonen realiseren voor iedereen.
Bij de organisatie van ons startmoment op 21 januari tekenden meer dan 50 organisaties present. Zij, samen met een veertigtal academici, vormen de basis van onze brede beweging. Samen willen we druk zetten op de Vlaamse regering. Samen willen we het recht op wonen en menswaardig wonen realiseren voor iedereen. Doet u ook mee?
De Woonzaak is een initiatief van het Vlaams Huurdersplatform, Netwerk tegen Armoede, Samenlevingsopbouw vzw, Welzijnszorg en Feantsa.
Meer info? www.woonzaak.be
Gerelateerde artikels
Onze partners