OPINIE. Is de mens echt 'de wijze mens'? (Norbert Schotte)

Een klein gedachte-experiment: onze aarde is zo’n 4,5 miljard jaar oud, maar laten we die levensduur even comprimeren tot 24 uur. Dan zouden we als mensheid pas drie (!) seconden op aarde aanwezig zijn. In die drie seconden zijn we bijzonder goed geworden in het uitroeien van diersoorten, inclusief onszelf. Terwijl wij voor slechts 0,01 procent deel uitmaken van al het leven op aarde, voelen we ons superieur genoeg om andere diersoorten stelselmatig, op grote schaal en op erbarmelijke wijze op te sluiten en te slachten.

Meer grijs dan groen

In de ‘drie seconden’ dat wij op aarde zijn, zijn er inmiddels meer door de mens gemaakte materialen op aarde dan biomassa. Woningen, kantoren, stadions, fabrieken, ziekenhuizen, wegen, interieur, boten, vliegtuigen, auto’s… Ga zo maar door. In gewicht is er tegenwoordig meer grijs dan groen. Bijna de helft daarvan is beton en de bouwsector is voor het overgrote deel verantwoordelijk. Hoewel we onze welvaart mede te danken hebben aan deze materialen, vernietigt ons materiaalgebruik het fundament dat deze materialen überhaupt mogelijk maakten.

Regeneratief bouwen

Doorgaan op de huidige voet is dus op zijn zachts gezegd onverstandig. Gelukkig is er een oplossing en de bouwsector heeft een belangrijke sleutel in handen. De bouwsector kan – samen met de landbouw – meerdere problemen tegelijkertijd ombuigen naar een oplossing. Die oplossing? Regeneratieve groei. Boeren kunnen de handschoen oppakken om vezelgewassen te telen, die dienen als grondstof voor bouwmaterialen. Uiteraard is dit niet morgen geregeld. Het vraagt om een transitieaanpak en de politiek is onderdeel van de oplossing door het creëren van de juiste condities.

De bouwsector kan deze vezelgewassen vervolgens als volwaardig bouwmateriaal toepassen. En als ik zeg bouwsector, bedoel ik niet alleen de bouwers. Ik kijk ook naar projectontwikkelaars, vastgoedbeleggers, pensioenfondsen, gemeenten, woningcorporaties, adviesbureaus, ingenieurs en groothandels. Er ligt een gedeelde verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de materialentransitie. Iedereen kan zich inzetten om de transitie te versnellen van CO2-intensieve en lineaire materialen naar regeneratieve en circulaire materialen.

Vierde seconde op aarde

Mijn oproep aan de bouw: trap alsjeblieft niet in de valkuil die ‘illusie van machteloosheid’ heet. Milieuactivist en econoom Paul Hawken zei hier treffend het volgende over: “Soms denken mensen dat hun keuze geen verschil maakt. Maar wiens keuze maakt dan wel een verschil? Iedere verandering begint bij één persoon, net zoals ieder levend organisme bij één cel begint.”

Laat je daarnaast vooral niet tegenhouden door de grootte van de uitdagingen of door ‘mee-stribbelaars’, die pretenderen mee te werken maar eigenlijk tegenwerken. Ga op zoek naar datgene wat jou fascineert. Het maakt niet uit of je daar al veel van weet of simpelweg nieuwsgierig bent, want het belangrijkste dat mensen kunnen doen is… iets.

Door in beweging te komen, inspireer je anderen. Door met elkaar actief te werken aan regeneratieve groei komen we weer in de buurt van de betekenis van homo sapiens: ‘de wijze mens'. En wellicht maken we de vierde seconde van onze tijd op aarde dan een seconde die positieve impact maakt.

Norbert Schotte (NL) is transitiemaker en lid van Gideon, een beweging die zich inzet om de duurzame transitie in de bouw te versnellen. Deze column verscheen eerder op Change.inc.