Onlangs heeft een meerderheid van de lidstaten de Europese Natuurherstelwet aangenomen. Maar volgens Embuild Vlaanderen bevat die onvoldoende garanties voor een dichtbevolkte regio als Vlaanderen. Het verkrijgen van een vergunning is vandaag al complex en moeilijk genoeg en met deze bijkomende Europese regelgeving dreigt een deficit aan rechtszekerheid. Stilaan worden de grenzen van het haalbare bereikt. Daarom vraagt de bouwfederatie om niet zozeer het verleden, maar veeleer de toekomst als ijkpunt of leidend principe te nemen. Meer bepaald, meer en betere biodiversiteit binnen en buiten natuurgebieden. Maar complementair met de infrastructuur- en bouwprojecten die Vlaanderen nodig heeft om de vele maatschappelijke uitdagingen rond klimaat, energie, mobiliteit, waterhuishouding, wonen enz. aan te pakken.
Natuurcompensatie dient mogelijk te zijn
Bouw- en infrastructuurprojecten rond hernieuwbare energie, duurzame mobiliteit, een betere waterhuishouding, kwaliteitsvolle verkerning enz. helpen het klimaat en het leefmilieu in Vlaanderen op de lange termijn vooruit. Vanwege de minimale nadelige effecten in de ontwikkelingsfase kan de natuurherstelwet – met het zogenaamde ‘verslechteringsverbod’ - zulke cruciale projecten op de helling zetten. Volgens Embuild Vlaanderen dienen we dat te allen tijde te vermijden. Daarnaast dienen we niet de situatie van tientallen jaren geleden als uitgangspunt te nemen, maar de noden en mogelijkheden van vandaag en morgen. Elders natuurcompensatie mogelijk maken, dringt zich op om stilstand in Vlaanderen te vermijden. Compensatie kan nu niet maar is nodig om peperduur natuurherstel voor de overheid af te wenden. Bovendien leidt dat tot stilstand en dat is net nefast voor het bedwingen van de klimaatverandering.
Niet verleden maar toekomst als ijkpunt
Niet het verleden maar duidelijke doelstellingen dienen voorop te staan. Naast het verbeteren van beschermde natuurgebieden, is er een pak meer groen, biodiversiteit en robuuste waterhuishouding noodzakelijk bij infrastructuurwerken en in de verdichte woongebieden. Denk maar aan de woonomgeving in stedelijke centra. Met de bouwshift dienen er veel meer huishoudens terecht te kunnen, maar dat dient gepaard te gaan met het vergroenen van kernen vol biodiversiteit en een betere waterhuishouding. Meer biodiversiteit mag in geen geval meer verkerning in de weg staan om de betaalbaarheid van wonen niet verder in het gedrang te brengen.
Stikstofepisode in het kwadraat
Met de natuurherstelwet wenkt een stikstofepisode in het kwadraat met buitenproportionele gevolgen voor bouwprojecten, tewerkstelling en voedselproductie. De stikstofproblematiek heeft al onderlijnd wat de gevolgen zijn voor het werken, wonen en leven in Vlaanderen van een Europese doelstelling zonder coherent kader en rechtszekerheid. Er is een werkbaar kader nodig dat tegenstrijdigheden vermijdt en verschillende beleidsdoelstellingen en maatschappelijke uitdagingen verzoent.
Maatschappelijke transities kunnen enkel slagen met de betrokkenheid en investeringen van huishoudens en ondernemers. De rechtsonzekerheid die komt kijken bij de natuurherstelwet, steekt evenwel stokken in de wielen. Bovendien heeft de overheid bijlange niet de budgettaire middelen veil om o.a. de klimaat-, water- en energiedoelstellingen te realiseren. Daarom zijn drastische aanpassingen vereist waardoor een natuurbeleid op maat van Vlaanderen mogelijk blijft en waardoor vergunningen voor infrastructuur- en bouwprojecten niet verder worden bemoeilijkt.
Marc Dillen is Directeur-generaal van Embuild Vlaanderen. Deze tekst verscheen eerder op de website van Embuild.