OPINIE. “Renovatieplicht niet afschaffen, wel grondig aanpassen” (Steven Lannoo, NAV)

Zowel in De Tijd als op Doorbraak.be klonken de afgelopen dagen kritische geluiden over de renovatiestrategie van de Vlaamse overheid. Professor Bouwtechniek (UGent) Nathan Van Den Bossche verwijst in een opiniestuk naar de overschatting van de energiebesparing die een energetische renovatie opbrengt, de afvalstroom die een grondige renovatie met zich meebrengt en de sociale implicaties: het verplicht opwaarderen en verbeteren van woningen duwt veel mensen uit de woonmarkt. Architect Vincent Van Den Broecke laakt de onbetrouwbare EPC-attesten en pleit zelfs voor een afschaffing van de renovatieplicht, onder andere omdat het niet fair zou zijn dat huiseigenaars de waarde van hun oude woningen zien dalen. Kortom: de renovatieverplichting lijkt op haar grenzen te stuiten.

Lock-ins en onderschatte kosten

Dat verbaast ons niet. Ook onze architecten zien in de praktijk steeds dezelfde problemen opduiken: opdrachtgevers onderschatten de kosten van een renovatie doordat de EPC-attesten een te rooskleurig beeld scheppen, particulieren starten met ad-hoc-renovaties die tot lock-ins en extra kosten leiden en de nadruk ligt te veel op energie en te weinig op het gebruik van de juiste materialen. Toch kan van het afschaffen van de renovatieplicht geen sprake zijn. Hoe halen we anders de klimaatdoelstellingen van 2050?

Duurzaam wonen voor iedereen

Ook NAV is voorstander van het efficiënter inzetten van architecten, aannemers, materialen en subsidies met als voornaamste doel duurzaam wonen voor iederéén mogelijk te maken. Dat kan als de overheid net méér ambitie toont en wel op die manier:

1. Verleng het termijn

Nu moeten woningen en appartementen die na 2023 werden gekocht gerenoveerd worden naar label D of beter en dat binnen de vijf jaar na aankoop. Door nieuwe huiseigenaars geen vijf maar vijftien (!) jaar tijd te geven en hen te verplichten om binnen die termijn label A te halen, spreid je de kosten, stimuleer je hen met een renovatiemasterplan te werken en zullen kopers minder bieden op slechte woningen waardoor ze budget overhouden voor doordachte renovaties.

2. Koppel subsidies aan een renovatiemasterplan

Renovaties en premies gaan hand in hand in ons land, maar het overheidsgeld wordt nu onvoldoende efficiënt ingezet. Ook toekomstige functionele en technische lock-ins (bv: nieuw schrijnwerk dat moet worden uitgebroken op het moment dat een keuken moet worden uitgebreid) worden gesubsidieerd. Dat moet anders. Door subsidies te koppelen aan een masterplan kunnen onnodige kosten ten gevolge van lock-ins vermeden worden en kunnen mensen het maximum uit hun renovatiebudget halen.

3. Informeer kopers beter

Correcte informatie vanuit de overheid over de kost van een renovatie, zal mensen tegenhouden te veel bieden op ‘slechte’ woningen. Dat de verkopers deze prijs moeten betalen en niet de koper, is volgens NAV niet meer dan logisch. Wij zien niet in waarom eigenaars van een woning met een slechte EPC-score rijkelijk beloond moeten worden. Het budget behoort toe aan de nieuwe eigenaars die er een duurzame woning wil van maken. Dan pas kunnen we spreken van een sociale maatregel.

4. Verbeter de EPC-certificaten

Correcte en voldoende gedetailleerde EPC-certificaten zijn noodzakelijk om de pijnpunten van een woning in kaart te brengen. Een inhoudelijke opwaardering dringt zich, alsook strengere controles van het controleorgaan.

5. Maak werk van circulariteit

Professor Nathan Van Den Bossche heeft gelijk als hij zegt dat renoveren een afvalstroom op gang brengt. Maar het afschaffen van de renovatieplicht is geen structurele oplossing om efficiënter met grondstoffen om te gaan. We maken beter werk van het uitrollen van een echte circulaire bouweconomie. Eén van de belangrijke maatregelen die we op dat vlak moeten nemen is het integreren van de EPB-eisen in een toekomstig M-peil dat ook rekening houdt met de milieu-impact bij de productie van materialen.

Steven Lannoo is directeur van Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV).