OPINIE. Wim Boydens: Geschreeuw naar clusters

Alles kan beter, alles moet beter. Op Europees niveau werden in de voorbije jaren niet alleen het inzicht, maar ook de oriëntatie van de lidstaten en zelfs het voorzien van middelen voor bovenstaande begrippen gelanceerd. En toch, tegen beter weten in blijven schijnbaar torenhoge barrières als heilige kaartenhuisjes in onze contreien bestaan. Ze blijven bestaan door principes die we zelf in de tweede helft van de vorige eeuw in economische beoordelingsmethodes, regelgeving en beleidsteksten hebben ingebetonneerd.
Terechte grondslagen toen waren onder meer technische veiligheid, eigendomsrechten, het lineair economisch model, afbakening van publieke dienstverlening en verantwoordelijkheden voor de bevoorradings- en bedrijfszekerheid.

Maar tijden veranderen, toch zeker in meer dan een halve eeuw zou ik durven denken. Is vastklampen aan vastgeroeste procedures- die technisch trouwens grotendeels achterhaald zijn- en de vooruitgang remmen die ons op het pad van welvaart houdt dan beleidsmatig nog verantwoord? Mogen we de lat werkelijk niet hoger leggen dan dat?

Concreet nu: het voorbeeld van een groot nieuw project, dat de ambitie om energiepositief te functioneren realiseert in een cluster met bestaande gebouwen. Door interactie met en integratie van die bestaande gebouwen en hun energievraag en –systemen kan een veelvoud aan uitstootvermindering gerealiseerd worden op wijkniveau ten opzichte van wat het mooie project louter op zichzelf kan betekenen: de uitwisseling van overschotten en tekorten op niveau van de wijk, het gebruik van opslagmogelijkheid bij het ene gebouw voor het vermijden van uitstoot bij de andere; het delen van een park van zonnedaken voor het aandrijven van een collectieve ondiepe geothermische warmtevoorziening, of het directe injecteren in het elektrisch deelwagencollectief… Het systeem als geheel ademt een potentieel aan verduurzaming door integratie!

Ok, het wordt inderdaad complexer. Er dient een directe uitwisseling van energie tussen de gebouwen te worden gefaciliteerd, er dient innovatief omgesprongen met de onderlinge afspraken en overeenkomsten, de ontwerpers staan voor een uitdagende oefening om dit geheel te modelleren, simuleren … teneinde een aangepaste maar ook kostoptimalere dimensionering en systeemoplossing te bekomen.

Nog een stapje verdergaand kan de aanpak van de gebouwschil afgewogen worden ten opzichte van de prestatie van het technische systeem. Het begrip ‘optimale isolatiedikte’ bijvoorbeeld  krijgt hierdoor een andere invulling, afgestemd op de werkelijke context. Juist, het wordt weerom een stapje complexer.

Of nu eens een stapje terug naar wat eenvoudig zou moeten kunnen zijn: met je beide buren deel je samen een warmtepomp, en een stukje opslag. Je koppelt de cv-installaties, twee gasaansluitingen kunnen geschrapt worden, de reeds geplaatste zonnepanelen leveren weer meer eigengebruik op…op een betaalbare gedeelde wijze…samen een eigen forse stap richting klimaatkansen voor onze kids. Klinkt goed, een beetje wennen misschien, maar toch goed? En past een gezamenlijke offertevraag voor het verbeteren van de gebouwschil ook nog in dit plaatje?

Als je stilstaat bij de structurele administratieve hinderpalen dan word je ook stil. Technisch is het ook best uitdagend en boeiend, al hebben ontwerpers, architecten en ingenieurs geen schrik van een uitdaging. Bovendien wordt het project ook breder- niet beperkt tot één perceel. En de kostprijs per gebouwingreep wordt net gunstiger- betaalbaarder voor de klanten.

Over Wim Boydens

Wim Boydens (ir. KULeuven1990) vervoegde het ingenieursbureau boydens engineering in 1991 en nam samen met Dirk Boydens in 1994 als tweede generatie de fakkel over van het sterk groeiende familiebedrijf. Uitgegroeid tot één van de toonaangevendste Belgische ingenieursbureaus techniek en duurzaamheid in gebouwen vervoegde het in juni 2021 de Sweco-groep, de grootste speler in Europa, waardoor aansluiting van gebouwen en campussen met het gehele energiesysteem, met inbegrip van de stedenbouw, wordt versneld naar de ons gekende hoogdringende duurzaamheidsdoelstellingen.

Sedert 1999 is hij gastprofessor in zijn vakgebied aan de universiteit Gent en betrokken in meerdere onderzoekstrajecten. Hij stuurt de implementatie aan van innovatie en conceptstrategie in het voorlopersveld van de praktijk. Als lid en bestuurder van talrijke nationale en internationale vakorganisaties, adviesraden en platformen deelt hij verworven inzichten met de sectorspelers en het beleid.

Deze podcast werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van onze vier structurele podcastpartners: Reynaers Aluminium, dé specialist in innovatieve en duurzame aluminiumoplossingen; Vandersanden, het mooiste maak je samen; Assiver, verzekeringsmakelaar gespecialiseerd in polissen voor architecten en ingenieurs en ten slotte All Colors of Communication, communicatiepartner gepassioneerd door technologie, bouw en hr.