Orange Architects: “Met Archicad behouden we de controle in elke fase van het BIM-proces”

Het eerste project dat Orange Architects in Archicad uitwerkte, is project Jonas in de haven van Amsterdam. Dit gebouw werd in 2023 uitgeroepen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar. “Ik vind het nog steeds indrukwekkend dat we dit meteen de eerste keer voor elkaar kregen”, zegt collega Max Hissink trots. “Het bewees dat we met Archicad de juiste weg zijn ingeslagen. In Jonas kwam onze duurzaamheidsmissie expliciet tot uiting. Hierbij richten we ons onder andere op de circulariteit, duurzaam energie- en watergebruik, de lokale sociale en economische waarde van een gebouw en de gezondheid van bewoners. In al onze projecten proberen we deze pijlers terug te laten komen.”

Alle informatie in 1 model

Dat blijkt ook duidelijk uit het project Beaufort: een woontoren met 9 gestapelde bosvilla’s in de bosrijke omgeving Kerckebosch in Zeist. De groene omgeving is verweven met de bebouwing, waarbij de thema’s Zand, Stam en Blad expressie geven aan het gebouw en letterlijk in de gevel zijn verwerkt. Werken met BIM is inmiddels gesneden koek voor Orange Architects. “Het grote voordeel van BIM, is dat al je informatie altijd up-to-date in 1 model aanwezig is”, licht Max toe. “Op die manier kunnen we optimaal met alle betrokkenen communiceren en afstemmen, waardoor de continuïteit van het gehele proces verbetert.”

In de beginfase van het project Beaufort richtten de architecten zich met name op de creatie van plattegronden waaruit de ruimtelijkheid en vrijheid van het project in de natuur bleek. “Massastudies waren hierbij erg behulpzaam”, vertelt Rick. “Tegenwoordig gebruiken we hier de Design Option-tool voor, die bij de laatste update van Archicad beschikbaar kwam. De Design Option-tool biedt ons een gigantische meerwaarde omdat we hiermee supersnel een x-aantal varianten kunnen evalueren en presenteren.”

Ontwerpvrijheid van Archicad

Archicad biedt veel ontwerpvrijheid en creatieve mogelijkheden, vinden Rik en Max. “In de beginfase (Schets Ontwerp, ofwel SO-fase) maken wij bijvoorbeeld graag gebruik van het ‘White Model-effect’ waarbij we puur op vormexpressie onze studies naast elkaar zetten en beoordelen”, beschrijft Rik. “Verder ben ik fan van 3D-documenten, waarmee we opdrachtgevers een vectoriële impressie geven en nog even wegblijven van hyperrealistische renders. Ook werken we veel met Graphic Overrides. Hiermee visualiseren we eenvoudig verschillende lijndiktes en materialen, zonder het daadwerkelijke model aan te passen.”

Voor 3D-impressies werkt Orange Architects zowel met rendersoftware Lumion, waar Archicad een directe link mee heeft, als met een 3D-printer. “Dit werkt voor beide varianten zeer vlot”, vindt Rick. Naar de Voorlopig Ontwerp-fase (VO) toe worden de herhalende modules in het project bepaald. Hierbij gaat het om de constructie, gebouwkern, verdiepingen, appartement-types, balkons en gevels. “We gaan hier vrij ver in”, geeft Rick toe. “Hoe minder dubbele handelingen, hoe sneller het ontwerpproces. Daarnaast tekenen we zeer weinig 2-dimensionaal. Alle benodigde tekeningen halen we simpelweg uit het 3D-model. Verder kun je in Archicad gemakkelijk materialen toevoegen, wisselen of zoeken en vervolgens switchen tussen abstracte of meer specifieke weergaven. Ook hierbij zijn Graphic Overrides erg handig.” Max: “Bovendien gebruiken we Graphic Overrides om diverse materialen, kleuren en texturen te testen. Dit helpt enorm in de zoektocht naar passende materialen.”

Het gemak van Archicad in de DO-fase

In de verdere uitwerking wordt het proces uiteraard een stuk gedetailleerder. “We zoomen onder andere in op de verschillende knooppunten in het project”, verheldert Max. “Alle specifieke project-afspraken vertalen we naar Favorieten in Archicad. Daarin staat alles zo ingesteld dat wanneer we een IFC exporteren, deze meteen de juiste entiteiten en coderingen bevat. Dankzij Favorieten is het mogelijk het model heel snel in zijn geheel op te bouwen. Van vloeren en binnenwanden tot aan details.”

In deze fase wordt ook veel gebruikgemaakt van Worksheets, vult Rick aan. “Dit zijn een soort 2D-tekenvellen die met name ideaal zijn om bepaalde afspraken vast te leggen, bijvoorbeeld over contouren. Daarnaast is het in een 3D-model fijn om af en toe een Worksheet als onderlegger te gebruiken om te checken of alles nog klopt.” Verder worden nu ook de verkooptekeningen vervaardigd, zegt Rick. “Tijdens het project Beaufort, maakten we hiervoor een duplicaat van een herhalende module. Ook dit kan nu, in de nieuwste versie van Archicad, veel simpeler via Design Options.”

Meerwaarde van 3D-model

En dan breken toch echt de laatste fases aan van het project. Naast de genoemde Worskheets en Graphic Overrides, zijn in de Technisch Ontwerp-fase ook losse views populair bij Orange Architects. Rick: “Hiermee kunnen we de details goed in context zien, waardoor het makkelijker is integraal te werken en de details qua maatvoering op elkaar af te stemmen.” Ook nu blijkt de meerwaarde van een uitgebreide 3-dimensionale opbouw, vindt Max. “Alle fysieke elementen komen uit het 3D-model waardoor we alleen nog maar annotaties hoeven toe te voegen om materialen aan te wijzen. Ook de daadwerkelijke eigenschappen van de materialen en kleuren zitten erin. Zodra we met autotekst of met een ID een materiaal aanklikken, popt er meteen een omschrijving op. De kennis en energie die we dus vooraf in het 3D-model stoppen, leidt tot een vereenvoudiging van het verdere ontwerpproces. Omdat Archicad zo intuïtief is, kost het weinig moeite.”

De samenwerking met alle overige bouwpartijen verliep tot slot zeer soepel. “De complexiteit van het werk was al vroeg inzichtelijk voor de aannemer en daarmee ook de maakbaarheid van het project”, vertelt Rick. “Alle problemen waren bovendien al getackeld voordat de daadwerkelijke bouw begon. Er waren nauwelijks faalkosten.” Max denkt zelfs dat een dergelijk project als Beaufort niet in andere 3D-software gemaakt had kunnen worden. “Beaufort zit vol complexe aspecten, waaronder de gevel die een speciale ‘ripple’ bevat, houten profielen aan de binnengevel en duurzame, akoestische plafonds. In 2D hadden we dit niet van de grond gekregen. Archicad verbreedt onze ontwerpmogelijkheden enorm.”