Oudste dokken van Gent worden nieuw stadsdeel

De stad Gent neemt de laatste tijd heel wat initiatief om de woon- en werkbeleving in z'n binnenstad te verbeteren. Zo zal de omgeving van de drie oudste dokken in Gent (het Handelsdok, het Houtdok en het Achterdok) gedurende de komende tien à twintig jaar opgewaardeerd worden tot een volwaardig nieuw stadsdeel met een gemengde stedelijke functie. Behalve moderne woonwijken komen er  ook winkels, kantoren, publieke diensten, groenzones en recreatiefaciliteiten die als geheel liefst zoveel mogelijk aansluiten bij de historische stad aan de andere kant van het water. De eerste fase van het project, meer bepaald de bouw van de eerste van drie verbindende fiets- en voetgangersbruggen en de renovatie van de kaaimuur aan de oostzijde van het Handelsdok, is momenteel volop aan de gang.

Link met historische stad

Het Genste stadsbestuur zat al lange tijd te broeden op het plan om de industrie- en bedrijfszone tussen de Dampoort en de Muidewijk om te toveren in een modern stedelijk woon- en werkkwartier. Sinds de verlegging van de grens van het havengebied in 1999 maken de oude dokken immers deel uit van de stad. Nu de provincie vorige zomer het gewijzigde ruimtelijk uitvoeringsplan heeft goedgekeurd, kan de stad eindelijk op zoek gaan naar private partners voor de ontwikkeling van de verschillende deelgebieden. In totaal zullen er ongeveer 1500 nieuwe woningen gebouwd worden. Wat voor de stad heel belangrijk is, is dat de nieuwe wijken naadloos aansluiten bij het historische gedeelte van de Gentse binnenstad. “We willen dat het water niet aanvoelt als een barrière,” verduidelijkt Yves Deckmyn van de stad Gent. “We willen de verbinding tussen beide delen continu behouden, enerzijds door de bouw van een korte (30 meter) en twee lange fiets- en voetgangersbruggen (110 meter) – waarvan deze laatsten dankzij hun inventieve ontwerp zelfs in gelifte toestand toegankelijk blijven – en anderzijds door de verlegging van de ring rond de stad naar de andere kant van het water. Op de plek van de huidige ring komt er dan een tramlijn met haltes aan de bruggen, zodat de bewoners van de nieuwe wijk de binnenstad makkelijk kunnen bereiken.”

Renovatie van de kaaimuren

Het eerste dossier, dat voorziet in de bouw van 350 woningen aan de oostzijde van het Handelsdok, ligt momenteel op tafel. Na een wedstrijdprocedure die nog een tweetal jaar in beslag zal nemen, zullen de werken in 2014 definitief van start kunnen gaan. In afwachting hiervan besloot het Gentse stadsbestuur om in samenwerking met waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV al enkele voorbereidende ingrepen te doen, meer bepaald de renovatie van de oude kaaimuren langs die oostzijde van het Handelsdok en de bouw van een eerste fiets- en voetgangersbrug, die het eerst ontwikkelde stadsdeel meteen zal linken aan het historische centrum. Na een grondig stabiliteitsonderzoek bleken de kaaimuren immers dringend aan renovatie toe te zijn. Voor de oude kaaimuur wordt er nu een nieuwe verlaagde kaaimuur geplaatst die bestaat uit damplanken die worden bevestigd aan de oude structuur. Op deze manier creëert men meteen ook een promenade langs het water. Dwars op deze gerenoveerde kaaimuur zal men vervolgens zeventien vingersteigers plaatsen waar telkens twee woonboten kunnen aanmeren.   

Bataviabrug

De tweede 'voorbereidende' ingreep omvat dus de bouw van de Bataviabrug. Deze werd – net als de twee andere toekomstige bruggen – ontworpen door het Frans-Oostenrijkse Dietmar Feichtinger Architectes. Het wordt een sobere constructie die bestaat uit een staalstructuur met een  houten brugdek. Deze keuze werd heel bewust gemaakt, legt ir. Ellen Maes van bouwheer Waterwegen en Zeekanaal NV uit: “De vormgeving van de Bataviabrug verwijst – zeker wanneer ze gesloten is – naar steigers op het water. De brug moet een verwevend geheel vormen die passanten toelaat om de overgang van het ene naar het andere stadsdeel op een rustige, geleidelijke manier te beleven. Vandaar dat de stad opteerde voor een eerder onopvallende structuur.” 
Het bijzondere aan de brug is dat ze nooit onderbroken wordt, zelfs niet als er schepen onderdoor varen. Op commando van de binnenvaartbegeleiding kunnen hydraulische cilinders het gedeelte van de brug dat zich over de vaargeul bevindt naar boven duwen. Door een reeks over elkaar bewegende glijplaten in het brugdek te integreren, verhindert men dat er openingen ontstaan en kunnen passanten de brug zelfs in ‘open’ en bewegende toestand oversteken. De bouw van de brug is inmiddels ver gevorderd en zou – net als de renovatie van de kaaimuur – deze zomer moeten worden afgerond.