Oververhitting: een warm aanbevolen seminarie

Om al een tipje van de sluier te kunnen lichten over het programma, gingen we te rade bij Florence Grégoire, projectingenieur bij studiebureau écoRce en coördinatrice van het seminarie voor Leefmilieu Brussel.

Opwarming van de zaal

In het eerste deel van de voormiddag is het de bedoeling alle aanwezigen vertrouwd te maken met dezelfde terminologie en dat de elementen gepresenteerd worden die op objectieve basis ons thermisch comfort beïnvloeden. Iedereen heeft immers een eigen idee over oververhitting, en als professional moet je de kwestie nu eenmaal kunnen objectiveren. Dit zal voor de gelegenheid gebeuren met behulp van een interactieve quiz, en dus niet zozeer aan de hand van lange theoretische uiteenzettingen.

Een belangrijk uitgangspunt is dat de zon zeker niet de enige bron van thermisch ongemak is. Ook interne warmtestromen (afkomstig van gebruikers of technische instrumenten) en problemen met de technische regeling zijn vaak voorkomende oorzaken.

Goed ontwerpen = aangenamere zomers

Als oververhitting van gebouwen vandaag een onderwerp is dat meer dan ooit brandend actueel is, dan is dat te wijten aan het feit dat we niet meer bouwen zoals weleer. Een markant voorbeeld is de exponentiële stijging van het aandeel beglaasde geveloppervlakken. Waar moet je zoal op letten wanneer je een gebouw ontwerpt? Een studiebureau en een architect lichten het toe aan de hand van twee casestudies – in beide gevallen scholen waarin verschillende oplossingen toegepast zijn. 

Welke opwarming is aanvaardbaar?

Ingenieur en energiespecialist Pascal Lenormand heeft een boek geschreven over dit onderwerp (Le design énergétique des bâtiments, uitgever: AFNOR). Hij zal de verhouding tussen het gebouw en de gebruiker ter sprake brengen en zo meteen de brug slaan tussen interventies die vooral geënt zijn op het ontwerp en het vervolg van het seminarie, dat eerder focust op het gebruik.

Voor Lenormand is het niet het gebouw an sich dat energie verbruikt, maar de tandem ‘gebouw-gebruiker’. Het is ook deze twee-eenheid die het comfortniveau bepaalt. Oververhitting beperken is dus niet alleen de zaak van een studiebureau. Het komt erop aan om alle stakeholders te ondervragen, te sensibiliseren en te betrekken, zodat je aan ieders verwachtingen kan voldoen. Eerder dan te zeggen ‘mijn gebouw is niet vatbaar voor oververhitting’, zou men zich beter afvragen vanaf wanneer en in welke omstandigheden dat gebouw kan opwarmen op een manier die binnen de perken blijft.

De gebruiker maakt het mooie weer … of niet

Wat volgt, zijn twee presentaties die inzoomen op het gebruik van een gebouw. De eerste zal toelichting geven bij een studie van het WTCB (MEASURE), waarbij de oververhittingsproblematiek voor een breed spectrum van woningen geanalyseerd is via vragenlijsten over het comfort en in-situmetingen. De bevindingen mondden uit in aanbevelingen voor good practices op het vlak van ontwerp en gebruik, met de bedoeling om zomers comfort te kunnen garanderen in performante woningen. Florence Grégoire: «Als het om woningen gaat, is het idee dat de gebruiker zijn comfort moet kunnen beheren via installaties die hij begrijpt en doordacht kan sturen. Voor tertiaire gebouwen is het verhaal iets genuanceerder omdat het beoogde comfortniveau en/of de interne warmtestromen soms van die aard zijn dat het moeilijk is om het zonder complexere systemen te stellen (free cooling, geothermie, enzovoort).»

De tweede presentatie zal over Greenbizz gaan, een gebouw waarvoor studiebureau Cenergie de gebruikers van ontwerp tot exploitatie bijstond, en dat tot een jaar na de ingebruikname.

Wees erbij!

Florence Grégoire concludeert: «De boodschap die we willen verspreiden is dat een ontwerp dat aangepast is aan zijn context en zijn gebruikers het mogelijk maakt om oververhitting tegen te gaan. Sterker nog: in veel gevallen kan het zelfs de nood aan actieve koeling (klimatisatie) minimaliseren. Vandaar dat het belangrijk is om een dialoog tot stand te brengen tussen de elektricien, de architect en de gebruiker, met name om het beoogde comfortniveau te definiëren en vervolgens samen tot aangepaste oplossingen te komen.»

Kortom: het is een seminarie dat onder geen beding te missen is gezien de vele lessen die eruit te trekken zijn … Maar ook omdat je met eigen ogen kan aanschouwen hoe het fraaie gebouw van Leefmilieu Brussel oververhitting tegengaat. Het volledige programma, alle praktische info en het inschrijvingsformulier zijn terug te vinden op de website van Leefmilieu Brussel.