Palestijnse designer ontwerpt verlichtingsarmaturen gemaakt van sponskomkommers

Sponskomkommer, traditioneel gebruikt als badspons en in de keuken, heeft van nature een beige tint. Voor deze collectie verfde Samer Selbak de sponskomkommer met groenten zoals rode kool, uienschillen en avocadoschillen. Hierdoor ontstaan gedempte kleuren zoals bruin, roze en blauw. “Het verfproces is magisch en vol verrassingen; een kleine verandering kan al tot verschillende resultaten leiden, wat ik veel interessanter vind dan industriële verfstoffen,” vertelt hij.

Na het verven werd het materiaal verhit, samengeperst en in de gewenste vormen gevouwen. Vervolgens werden de onderdelen aan elkaar genaaid om hun uiteindelijke vorm te creëren. De Saffeer hanglamp, een van de ontwerpen, hangt diagonaal en heeft een binnenste stalen frame dat omhuld is met een patroon van sponskomkommer, waardoor een buisvormige structuur ontstaat.

Interactie tussen licht en schaduw

Daarnaast ontwierp Selbak de Nafaq hanglamp, die qua vorm vergelijkbaar is, maar horizontaal hangt. Wanneer de lampen branden, benadrukken ze de texturen en patronen van de sponskomkommer. Selbak wilde hiermee een "subaquatische mystieke aanwezigheid" creëren. “Door de sponskomkommer te gebruiken als materiaal voor een lichtobject, ontstaat een diepe interactie tussen licht en schaduw, kleuren en vormen. Dit doet denken aan de schoonheid van koralen, een grensgebied tussen plant en mineraal, levend wezen en object,” legt Selbak uit.

Ook de Reef ruimteverdeler maakt deel uit van de collectie. Dit ontwerp bestaat uit verschillende geverfde stukken sponskomkommer, die in een geometrisch patroon zijn samengevoegd. Het stuk wordt ondersteund door twee stalen staven en hangt verticaal, waardoor het zowel functioneel als sculpturaal is. Selbak legt uit dat het ontwerp de ademende kwaliteit van sponskomkommer integreert en natuurlijke materialen naar binnen brengt. “De plantenvezels zijn duurzaam en biologisch afbreekbaar. Ze laten zowel lucht als licht door, terwijl ze toch als scheidingswand functioneren,” aldus de ontwerper.

Culturele associaties

Naast de duurzame en esthetische kwaliteiten koos Selbak ervoor om sponskomkommer te gebruiken als eerbetoon aan zijn Palestijnse roots en de culturele associaties met het materiaal, dat in het Engels vaak als loofah wordt aangeduid. “Voor mij is dit een symbolische vorm van verzet tegen de onderdrukking en toe-eigening waarmee wij Palestijnen te maken hebben,” zegt hij. “Ik wilde de schoonheid en het potentieel van dit bijna vergeten materiaal benadrukken, waarvan zelfs de naam is toegeëigend.”

Selbak herinnert zich ook jeugdherinneringen aan sponskomkommers, die zijn ontwerppraktijk hebben beïnvloed. “Het doet me denken aan de tuin van mijn grootouders, waar zij elk jaar sponskomkommers kweekten en gebruikten als douchespons,” vertelt hij. “Als kind vond ik hun vorm en grootte intimiderend – ze zagen er vreemd en buitenaards uit. Het inzicht in hun oorsprong en hun transformatie van vrucht tot huishoudelijk voorwerp heeft waarschijnlijk bijgedragen aan mijn nieuwsgierigheid als kunstenaar en ontwerper.”

Selbak behaalde in 2022 zijn masterdiploma in productontwerp aan de École des Arts Décoratifs in Parijs. Daarna richtte hij een interdisciplinaire ontwerppraktijk op, waar hij zich richt op interieurobjecten en huishoudelijke artikelen.