PARK + RIDE: publieke ruimte voor een duurzame overstap (HUB)

Er werden drie Park + Ride gebouwen gerealiseerd: Luchtbal, Linkeroever en Merksem. Deze omvatten ruimte voor respectievelijk 1.800, 1.500 en 680 plaatsen en vertegenwoordigen een gezamenlijk budget van circa € 56.000.000. De architectuur van de gebouwen wordt gemaakt door de structuur en de wijze waarop deze de collectieve en groene buitenruimten omvat. Er zijn geen gevels. In de plaats wordt de zeer verzorgde, hybride structuur - met betonnen kolommen en houten liggers (voor een duurzamer materiaalgebruik) - op de voorgrond gesteld. De centraal gelegen patio’s zorgen voor daglicht en oriëntatie van de verschillende verkeersstromen.

Aanpasbare programmatie

Het plan omvat een weloverwogen schikking van parkeervelden en patio’s. Hierdoor kan een compacte bouwvorm met grote bouwdiepte gecombineerd worden met goede daglichtinval en éénvoudige wayfinding. De centrale reeks kleinere patio’s begeleidt de centraal gelegen fietsroute die aansluiting geeft op het regionale fietsnetwerk.

De voetgangers circuleren niet aan de zijde van de interne rijwegen, maar aan de patio’s, op een daartoe voorziene gaanderij. Dit is veel aangenamer en veiliger dan wat gangbaar is in parkeerinfrastructuur. De patio’s, de vlakke vloeren en de ruime verdiepingshoogte maken de gebouwen aanpasbaar naar programmatie. Zo zouden ze - bij een afname van het autogebruik - (gedeeltelijk) heringericht kunnen worden als bedrijfsverzamelgebouwen, kantoren en/of woongebouwen.

Structuur = beeld

De structuur is het beeld van het gebouw. Deze bestaat uit betonnen kolommen en dubbele houten gelamelleerde liggers, waarop een betonnen dek rust. Het beeld wordt bepaald door de voornaamste eigenschap van een P + R-gebouw: het is een rationele en repetitieve stapeling van kolommen, balken en vloerplaten. Houten gelamelleerde liggers reduceren de hoeveelheid ingebedde CO2 en resulteren in een grotere vrije hoogte, met meer daglichttoetreding en transparantie tot gevolg.

Bijzondere elementen, zoals deze ter plaatse gestorte betonnen trap, voegen een sculpturale kwaliteit aan de publieke interieurs toe. Deze brengen schaal en vereenvoudigen de oriëntatie.

In de P + R van Linkeroever zorgt een centraal gelegen fietspad voor aansluiting met het regionale fietsnetwerk. Het pad beweegt langs de patio’s en de centrale circulatiekernen. De opeenvolging van de patio’s zorgt voor doorzichten doorheen het gebouw.

Transit

De Park + Ride- opgave behelst verschillende vormen van overgangsruimten, op verschillende schaalniveaus. Op het niveau van de verschillende sites is de fysieke overstap tussen een individuele (auto) en de meer collectieve (tram, bus en deelfiets) verkeersmodus van cruciaal belang. In die zin geeft het Park + Ride-gebouw letterlijk vorm aan het verduurzamen en collectief maken van de mobiliteitsstromen die de stad Antwerpen in- én uitgaan.

Deze gebouwen en de bijhorende voorzieningen zijn met andere woorden te begrijpen als ‘transit’-omgevingen zoals luchthavens, treinstations en metrolijnen, waarbij het comfort, de leesbaarheid en de veiligheid van de overstapbeweging een primaire rol spelen. Dit zijn de kritieke factoren om deze ruimten succesvol te maken en ervoor te zorgen dat een verduurzaming van de mobiliteit zich aligneert met de noden van de reiziger, bezoeker of inwoner binnen het grootstedelijke netwerk. De zorgvuldige verknoping van dit netwerk is de essentiële opgave voor de Park + Ride-voorziening.