Pension Van Schoonhoven biedt daklozen opvang in huiselijke sfeer

Pension Van Schoonhoven werd genoemd naar de straat waarin het ligt. Dat is er een met voornamelijk 19^de eeuwse rijwoningen. In de jaren 40 en 50 was de straat net als de buurt een van de chiquere en meest bruisende van de stad. Dat veranderde in de jaren daarna, toen verschillende bewoners er wegtrokken en verschillende institutionele diensten enkele aanpalende kavels aankochten om er, al dan niet in nieuwe panden, openbare diensten of kantoren te huisvesten achter anonieme gevels die met enige overdrijving evengoed die van een parkeergarage konden zijn.

“Zoals overal in de stationsbuurt, is de kavelstructuur ook in de Van Schoonhovenstraat inderdaad zwaar aangetast en verbasterd”, vertelt Koen van Bockstal, zaakvoerder van BULK architecten, dat het nieuwe Pension van Schoonhoven ontwierp. “De straat kent een aantal – voornamelijk slechte – voorbeelden van schaalvergroting, waarbij de originele footprint werd vervangen door een grovere korrel, met vaak lompe en asociale gebouwen tot gevolg. Hun blinde plinten en inspiratieloze gevels vertolken een ongeloof in de discipline ‘stad maken’, in het idee van de straat als drager van gemeenschapsvorming, in het publieke goed. Toen wij in 2016 samen met landschapsarchitect Landinzicht uitgenodigd werden deel te nemen aan de ontwerpwedstrijd voor een nieuw Pension Van Schoonhoven, dat zich uitstrekte over vijf rijwoningen maar de historische gevels daarvan weliswaar wél behouden had, wilden wij dan ook niet in dezelfde val trappen.”

Twee herenhuizen werden uiteindelijk bewaard. Drie andere kregen met een meer uniforme look een make-over, zonder dat dat resulteerde in een asociale, anonieme gevel. In 2018 werd het nieuwe Pension Van Schoonhoven, met huisnummer 76-82, in gebruik genomen.

De vraag: nieuw opvangcentrum met buitenruimte en efficiënter ruimtegebruik

“In 1996 werden de eerste gebouwen in de Van Schoonhovenstraat in gebruik genomen door het OCMW voor dagopvang en kortdurende nachtopvang van daklozen en ontstond Pension Van Schoonhoven”, legt Anke Van der Jonckheyd, projectleider namens opdrachtgever en eigenaar OCMW Antwerpen, uit. “Gaandeweg breidde Pension Van Schoonhoven uit – zo was er ook een sociaal restaurant waar ook mensen uit de buurt voor een prikje konden genieten van een voor-, hoofd- en nagerecht – tot het uiteindelijk vijf rijwoningen besloeg.”
 

“Er was voor het vorige opvangcentrum nooit een masterplan opgesteld voor de graduele verbouwingen, waardoor er van ruimtelijk rendement maar weinig sprake was” - Anke Van der Jonckheyd, OCMW Antwerpen

“In 2013 moesten we echter vaststellen dat het gebouw niet langer brandveilig was. Bovendien was op dat moment zowat het hele perceel bebouwd omdat er steeds meer ruimte nodig was, zodat er geen buitenruimte meer overbleef. Er was ook nooit een masterplan opgesteld voor de graduele verbouwingen, waardoor er van ruimtelijk rendement maar weinig sprake was. Door de verschillende niveaus liet ook de toegankelijkheid en leesbaarheid te wensen over. Eigenlijk mag je gerust stellen dat de vijf panden waarin Pension Van Schoonhoven toen zat, kapotverbouwd waren. De kwaliteit was ver te zoeken. In 2016 hebben we dan een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor een totaalrenovatie en herindeling van het opvangcentrum voor daklozen.”

Het volledige artikel lees je hier.

Redactiebureau Palindroom maakte deze reportage in opdracht van het Vlaams Departement Omgeving, met medewerking van NAV, Medialife (video) en Marc Sourbron (fotografie).