Peter-Paul van den Berg: 3D-printen in de bouwsector, what’s in it for us?

"Toen ik de vraag kreeg om een artikel te schrijven over wat 3D-printen voor architecten zou kunnen betekenen, verbaasde mij dat. Wereldwijd zijn het juist de architecten die the lead nemen in bouwtoepassingen van 3D-printen.  Onderstaande tekst, vertaald van een filmpje van een Engelse universiteit geeft, in mijn ogen het beste aan waarom:

De introductie van zeer geavanceerde computerontwerptechnologie heeft ervoor gezorgd dat het ontwerpen van de vorm van een gebouw nu alleen nog beperkt wordt door de fantasie van een architect. De realiteit is dat de haalbare complexiteit nog steeds beperkt is. De productieprocessen die nodig zijn om deze complexe gebouwontwerpen om te zetten in werkelijkheid, blijven ongrijpbaar ... tot nu toe. (Bron: IMCRC, Innovative Manufacturing and Construction Research Centre, UK).

De vrijheid waar veel architecten van dromen, de uniciteit van ontwerpen, komt door 3D-printtechnologie een stap dichterbij. Dus vanwaar komt de vraag en de twijfel bij architecten of 3D-printtechnologieën interessant zijn voor hen? In de huidige tijd zoek je de antwoorden op Wikipedia: Architectuur is de kunst en wetenschap van het ontwerpen van de gebouwde omgeving; inclusief steden, gebouwen, interieurs, ... Je hebt dus twee soorten architecten: de kunstenaar en de wetenschapper. Voor de één zijn de mogelijkheden en toepassingen van 3D-printen vanzelfsprekend. Dus komt de vraag wat 3D-printen voor wetenschapper-architecten kan betekenen.

De beste manier om de vraag te beantwoorden lijkt mij door een aantal concrete voorbeelden te gebruiken. De bekendste voorbeelden zijn van Winsun company in Shanghai, waarvan jaren geleden reeds de eerste voorbeelden van huizen, villa’s en appartementsgebouwen op het internet verschenen. Dat innovatieve bedrijf is zeker koploper op het gebied van nieuwe materialen en 3D-geprinte toepassingen. 

Maar China is zeker niet alleen in deze ontwikkeling. Bijvoorbeeld in Amerika: “Architect Adam Kushner is set to build the first 3D-printed house in the U.S. The estate will feature a carport and a 2,400-square-foot pool area with a Jacuzzi in addition to the 1,500-square-foot house—all on his five-acre plot in upstate New York.”

San Francisco: "At Emerging Objects, we think BIG when it comes to 3D-printing, aiming to print spaces for living. Our innovation lies in our unique approach to materials and sizes and our belief that 3D printing is the medium where good ideas become real. The architects of Emerging Objects have devised a scheme for a 3D-printed house made from locally harvested salt and concrete. Known as the “3D Printed House 1.0,” the case study residence was commissioned by the Jin Hai Lake Resort Beijing. It integrates traditional construction methods with renewable 3D printed materials, manufactured by Emerging Objects, to build a house that is sustainable, structurally sound and beautiful."

Maar ook dichter bij huis zijn voorbeelden van architecten die koploper zijn op het gebied van 3D-printen. In Nederland heb je bijvoorbeeld DUS architecten. Zij zijn verantwoordelijk voor het 3D print Canal House en de gevel van Europagebouw, dat tijdelijk op het Marineterrein staat voor de vergaderingen tijdens het Nedelandse voorzitterschap van de EU.

Een ander voorbeeld is Janjaap Ruijssenaars van Universe Architecture (NL): “His projects include the Landscape House which is to be constructed using a large 3d printer. It was the hit of 2014 on dezeen.com. TIME magazine commented: "The 3D-Printed House?! A Dutch Architect and Mathematician Break the Mold".

Dit zijn gewoon een paar voorbeelden waar 3D-printtechnologie wordt ingezet voor het omzetten van een vrij ontwerp naar een structuur van een gebouw. Echter de toekomst van 3D-printen in de bouwsector in Vlaanderen zal zeker niet het printen van hele gebouwen zijn. Het is zinloos om gebouwen te gaan 3D-printen die momenteel reeds hoog efficiënt geprefabriceerd kunnen worden. Gedacht moet worden aan gebouwonderdelen, interieurs, gevels, ornamenten, unieke vormen, …

3D-printtechnologie gaat over 'mass customization'. Oftewel het uniek maken van elementen, specifiek aangepast en uniek gemaakt aan de wensen van de bouwheer.

Binnen de inspiratiecafés van De Wijk van Morgen wordt er regelmatig verder ingegaan op de mogelijkheden van deze nieuwe, niet te stoppen technologie. Dagelijks wordt de (digitale) horizon afgescand naar toepassingen van 3D-printen in de bouw en deze kun je ook volgen op de website. Wanneer er architecten zijn die zich willen aansluiten bij de cluster, dan zijn zij meer dan welkom."