Peter Swinnen kritisch over zijn opvolger Leo Van Broeck én zijn voorganger Marcel Smets

Walter Pauli en Ewald Pironet namen een zeer boeiend en verrassend interview af van Peter Swinnen, in Knack van 13 juni. Wij lichten er de opmerkelijkste passages uit.

Meest glorieuze mislukking

Peter Swinnen vindt zijn ontslag als Vlaams Bouwmeester zijn meest glorieuze mislukking. Vooral de manier waarop kan hij moeilijk verteren. “Zes maanden lang heeft Audit Vlaanderen mijn e-mails meegelezen, zonder mij in te lichten. Blijkbaar mag het agentschap dat doen als ze vermoeden dat er fouten gebeuren. Ze hebben met knip-en-plakwerk een dossier tegen mij geconstrueerd, en op basis daarvan hebben ze me om dringende reden ontslagen.”

Peter Swinnen is tevreden dat de rechtbank onlangs heeft beslist dat het hele dossier, waarop zijn ontslag gebaseerd was, ongegrond en niet transparant was.

Hoewel er geen bewijzen van zijn, is hij ervan overtuigd dat het een politieke afrekening is georkestreerd door N-VA, met Bart De Wever en Liesbeth Homans als sleutelfiguren. Volgens Swinnen wilde N-VA van hem af omdat hij het opnam voor de toenmalige stadsbouwmeester Krsitiaan Borret, voor wie toen ontslag dreigde. Swinnen denkt dat de N-VA niet alleen van hem af wou als persoon, maar ook van de Vlaams Bouwmeester an sich.

Energiebeleid zorgt voor visuele rommel

Peter Swinnen betreurt het dat de ruimtelijke component ontbreekt in het energiebeleid van minister Tommelein. “Hij wil op elk dak zonnepanelen leggen. Welke collectieve ruimte creëer je zo? Hoeveel visuele rommel kan een mens aan?”

Leo Van Broeck: te kort door de bocht

Zeggen dat Leo Van Broeck een andere koers vaart dan Peter Swinnen is een understatement. Het is dan ook niet echt te verwonderen dat Peter Swinnen zich redelijk kritisch uitlaat over zijn opvolger. Als Leo Van Broeck predikt dat ‘nu nog vrijstaand bouwen crimlineel is, vindt Swinnen kort door de bocht. “Ik schrik in elk geval van zulke absolute uitspraken. Objectief klopt het dat de families kleiner worden, waardoor veel huizen te groot zijn. Maar om dan te eisen dat we kleiner gaan wonen? En wat wordt dan de norm? Geloof je echt dat de huizenprijzen dan zullen dalen? Alleen naar het woningareaal kijken en niet naar de collectieve infrastructuur, is te kort door de bocht. Dictaten van bovenaf doen me gruwen. Ik vind het best schrikwekkend hoe men de burger een schuldgevoel geeft, omdat hij net iets te groot woont of een auto durft te hebben.”

Havenhuis Antwerpen: ridicuul

Het Havenhuis, het Antwerpse landmark van Zaha Hadid  van Antwerpen, noemt Peter Swinnen ridicuul. “Hoeveel landmarks moet een stad eigenlijk hebben? Het Havenhuis is er gekomen na een architectuurwedstrijd waarin de verkeerde vraag was gesteld. Bijgevolg is daarna het verkeerde project gekozen. Bovendien lag het prijskaartje uiteindelijk drie keer boven de geplande prijs. En wat krijg je daarvoor? Alleen een kantoorgebouw, weliswaar met een zekere uitstraling."

Volgens Peter Swinnen gaat Marcel Smets, zijn voorganger als bouwmeester die de wedstrijdjury voorzat, hierin niet vrijuit. “Onlangs las ik in Knack dat hij steeds meer afstand van dat gebouw neemt. Maar hij draagt toch een zekere verantwoordelijkheid. Achteraf zeggen dat je het verkeerde project hebt gekozen, vind ik iets te gemakkelijk.”

Voetgangersbrug in N-VA-programma

De opmerkelijkste passage noteren we bij het antwoord op de vraag waar hij zich vandaag mee bezighoudt. Hij verwijst hierbij zelf naar ‘t Fornuis 2.0, het veelbesproken feestje in het gelijknamig Antwerps restaurant met mensen uit de vastgoedwereld, waarop ook burgemeester De Wever aanwezig was. “Ik zou het zonde vinden als er geen discrete voorbereidende gesprekken meer kunnen plaatsvinden over stadsontwikkeling. Als een ontwikkelaar met een fantastisch maatschappelijk project naar een stadsbestuur trekt, kun je daar toch alleen maar gelukkig van worden? Waarom zou een architect zijn goede ideeën moeten oppotten tot er een wedstrijd wordt uitgeschreven?”

Zijn eigen goed idee waar hij naar verwijst is de 300 meter lange brug over de Schelde, tussen de Waalsekaai en Linkeroever die bij de gemeenteraadsverkiezingen centraal zal staan in het programma van... N-VA. “Anderhalf jaar geleden ben ik ongevraagd met een maquette naar een ontwikkelaar gestapt. Hij reageerde enthousiast. We hebben het project samen verder uitgewerkt, en hij heeft het bij het stadsbestuur aangekaart, zonder te melden wie de ontwerper was. Een paar weken later heeft het kabinet van de burgemeester een persmededeling uitgestuurd: er was mogelijk een plek gevonden voor een voetgangers- en fietsbrug; de realisatie ervan was een verkiezingsbelofte. Had men in Antwerpen geweten dat Peter Swinnen mee achter het idee van die brug zat, was de kans dat er iets van zou komen misschien heel klein geweest.”

pps-constructies: niet zaligmakend

Peter Swinnen is op zich geen tegenstander van pps-constructies, maar wel op voorwaarde dat ze zinvol zijn en dat de Vlaamse overheid opdrachtgever blijft. Wat dat betreft haalt hij bij wijze van voorbeeld zwaar uit naar de gevangenis van Beveren, een wedstrijd die zijn bureau niet gewonnen had, maar wel een consortium bestaande uit onder meer Beel, Jaspers – Eyers en VK. “Ik heb deelgenomen aan de wedstrijd om de gevangenis in Beveren te bouwen. De privépartner zou het ontwerp, de bouw en het onderhoud verzorgen. We hebben toen een discussie gehad over enkele bomen die ik wilde planten, zodat de gevangenen en het personeel toch een ietwat groen uitzicht zouden hebben. 'Niets daarvan', zei de privépartner. 'Zo'n boom verliest zijn bladeren. Die moeten worden geharkt, wat elk jaar tot extra onderhoudskosten leidt. Na vier jaar zijn in diezelfde gevangenis, gebouwd door een andere architect, de betonvloeren al aan vervanging toe. Ze hebben daar wel érg prijsbewust gewerkt.”'

Het hele artikel is te lezen in Knack van 13 juni of online.