Pioniersproject Circular Retrofit Lab feestelijk ingehuldigd

De VUB heeft met het Circular Retrofit Lab een Europese primeur te pakken. Het is de eerste keer in Europa dat een circulair renovatieproject succesvol wordt uitgevoerd. De verbouwing kadert in het internationale Building as Material Banks-initiatief, waarbinnen vijftien organisaties in zeven landen onderzoek deden naar circulaire bouwmethodes en businessmodellen met fondsen van het Europese Horizon 2020-project. Het team van VUB-prof. Niels De Temmerman, bestaande uit Stijn Brancart, Stijn Elsen, Wesley Lanckriet, Anne Paduart en Jeroen Poppe, deed vijftien jaar onderzoek naar circulaire bouwmethodes en -systemen en paste die kennis vervolgens toe bij de renovatie van een blok bestaande uit acht voormalige studentenkoten - de iconische prefab studentenkoten van Willy Van Der Meeren uit de jaren 70 - op de campus in Etterbeek. Het hele gebouw werd gestript, enkel de betonnen draagstructuur bleef overeind. Demonteerbare en herbruikbare materialen en omkeerbare verbindingen vormden vervolgens het uitgangspunt bij de verbouwing. Het Circular Retrofit Lab, dat bestaat uit twee bouwlagen, zal in eerste instantie dienstdoen als uithangbord voor circulair bouwen en als eventruimte, maar kan ook voor andere doeleinden gebruikt worden.

Heel wat vooroordelen

“Het volledige concept van het Retrofit Circular Lab vertrekt vanuit het veranderingsgericht bouwen”, zegt prof. Niels De Temmerman. “Het lab kan ooit opnieuw dienstdoen als studentenkot, studeerruimte, laboratorium, leslokaal of zelfs een ecologisch gastenverblijf. De tijd dat één gebouw één permanente functie had is voorbij. Dit pilootproject bewijst ook dat de vooroordelen die nog vaak heersen rond circulair bouwen onterecht zijn: deze nieuwe, innovatieve systemen bieden evenveel kwaliteit, comfort en architecturale vrijheid als traditionele bouwsystemen- en methodes.”

Prof. De Temmerman benadrukte voor de aanwezige pers ook nog eens dat een omslag naar circulair bouwen nu echt niet langer op zich mag laten wachten. “De bouwsector is verantwoordelijk voor 40 procent van al het afval wereldwijd. Energierenovaties zijn vandaag goed ingeburgerd, maar men mag dus niet vergeten dat ook de materiaalimpact van de bouwsector enorm is. Het is ook verkeerd om te denken dat het louter gebruiken van circulaire materialen en producten per definitie een circulair gebouw oplevert. Als je die materialen en producten op een verkeerde manier gaat plaatsen, met bijvoorbeeld onomkeerbare verbindingen, sta je eigenlijk nergens. Dan ben je nog beter af met traditionele materialen die je omkeerbaar toepast.”

Verschillende partners uit de bouwsector

Voor de realisatie van het project sloeg de VUB de handen in elkaar met verschillende partners uit de bouwwereld. Concreet werd de gevel gebouwd met een modulair systeem van prefab gevelpanelen ontwikkeld door Reynaers Aluminium, Beneens en Jonckheere Projects. Die gevelsystemen werden in de bestaande portieken geplaatst, gevormd door de typische betonstructuur van het gebouw, die refereert aan opeengestapelde containers, juiste afmetingen incluis. Voor het interieur gebruikten de onderzoekers een droogvloersysteem met afwerking van Tarkett en vier verschillende binnenwandsystemen ontwikkeld door Saint-Gobain, Systimber, Geberit en JuuNoo. Slimme technieken voor de verwarming, verlichting en watervoorzieningen van het Circular Retrofit Lab werden dan weer ontwikkeld door bedrijven als Jaga, Bao Living, Zehnder en de VUB-spinn off Lumency. Groep Van Roey leidde als algemeen aannemer het volledige project in goede banen, Kaderstudio en MK Engineering hielpen met het architecturale ontwerp en de technieken.

Het project kwam mede tot stand dankzij de financiële steun van het Algemeen Beheer van de VUB. Nic Van Craen, algemeen beheerder van de VUB, licht toe: “De VUB draagt duurzaamheid hoog in het vaandel en investeert daarom continu in de verduurzaming van haar infrastructuur. Het nieuwe Circular Retrofit Lab is daar absoluut een prachtig voorbeeld van, maar ook het nieuwe zwembad is een pak duurzamer dan zijn voorganger. Bovendien is het Lab ook een voorbeeld van een mooi huwelijk tussen wetenschappelijke, academische kennis van een universiteit en praktische kennis van bedrijven.