Plafond op maat voor nieuw kantoorpand Goede Doelen Loterij

Het kantoor is ontworpen door architectenbureau Benthem Crouwel uit Amsterdam. Het gebouw aan de Beethovenstraat in Amsterdam heeft het hoogst haalbare duurzaamheidslabel gekregen: BREEAM Outstanding. Het certificaat heeft niet alleen betrekking op de duurzaamheidsaspecten van het ontwerp, maar ook op de toepassing van duurzame keuzes in het bouwproces. Het ontwerpen en monteren van het plafond van het atrium en boven de ingang zijn hiervan een belangrijk onderdeel.

Terry Woudenberg is projectadviseur bij Hunter Douglas en is nauw betrokken geweest bij de vertaalslag van het ontwerp naar de technische oplossingen voor het bladerdak. “Het idee van de architecten was om in het plafond een bladerenmotief te creëren waarmee een lichtinval ontstaat alsof het een schaduwrijke omgeving betreft”, legt Woudenberg uit.

“Zowel binnen als buiten hebben de stalen kolommen van de draagconstructie de grillige vorm van bomen en takken. Vandaar dat het plafond ook op een bladerdak moet lijken om in dit beeld te passen.” Woudenberg vertelt dat Hunter Douglas hiervoor een vlak plafond van in totaal 3500 vierkante meter dakpanelen heeft ontworpen en geproduceerd, waarbij de verhouding tussen de binnen- en buitenpanelen gelijk is.

De panelen bestaan uit vier vierkante tegels van 650mm bij 650mm die in een aluminium profiel zijn bevestigd. “Het motief bestaat uit vier driehoekbladeren die in verschillende hoeken naar beneden zijn gevouwen. De vier bladeren zijn in 58 verschillende soorten zettingen als een ingewikkelde puzzel in het plafond gelegd. De hoeken van de panelen kunnen als bladeren bewegen. Geen enkel profiel is hetzelfde, waardoor deze bijzondere lichtinval ontstaat”, zegt Woudenberg. 

Duurzaam koelen en verwarmen

Om het buitendak bestand te maken tegen weersinvloeden heeft Hunter Douglas zorgvuldig onderzoek verricht en gewerkt met de juiste milieuvriendelijke materialen en verhoudingen van de profielen. “Voor de plafonds houdt dit in dat door de schakeringen van de lichtinval het binnenklimaat van het atrium aangepast kan worden voor verkoeling in de zomer of voor voldoende lichtinval en verwarming in de winter”, zegt Woudenberg.

Daarnaast is het aluminium dat in de profielen is toegepast, milieuvriendelijk geproduceerd en voorzien van een speciale, duurzame legeringskwaliteit.” Hunter Douglas gebruikt aluminium profielen, die voor 95% bestaan uit grecycleerd materiaal en voor 5% uit een corrosiebestendige, hoogwaardige aluminiumlegering, en die voorzien zijn van een transparante, gepoedercoate laag. Daarnaast had Hunter Douglas de taak om de plafonddelen te voorzien van een matspiegelende laag en kleur voor de juiste reflectiewaarden.

Hiermee wordt een natuurlijke uitstraling met een afgezwakte weerkaatsing gerealiseerd. “Deze extra kwaliteiten hebben niet alleen een esthetische waarde, maar ook een duurzame, corrosiebestendige waarde”, geeft Woudenberg aan.

Esthetiek en techniek

Stefano Letterini project sales support ceilings en ontwerper bij Hunter Douglas vertelt dat in dit bladerenplafond een ontmoeting plaatsvindt tussen esthetiek en techniek. “Het dak overkapt het hele gebouw, inclusief het atrium en het voorplein”, legt hij uit. “Het wordt gedragen door drie grote en drie kleine boomvormige stalen kolommen. Het dak filtert het daglicht via de bladervormige panelen die van gerecycleerde aluminium platen zijn gemaakt. Hierdoor ontstaat een bijzonder schaduwpatroon die voor een unieke uitstraling zorgt.”

Volgens Letterini mag het dak niet te veel zonlicht doorlaten, omdat het gebouw dan te sterk opwarmt. “De 58 panelen hebben verschillende posities in het plafond die verschillend afgesteld kunnen worden, dus ze kunnen open- of dichtgezet worden, als een schaduwrijke, koele plek onder een boom. Hoe dichter bij de stam, ofwel de stalen kolom, hoe compacter het bladerdak is. Verder weg van de stam is het bladerdak opener.” Hiermee draagt het plafond bij aan het energieneutrale aspect van het gebouw”, zegt Letterini.

Laurens Schepers, projectmanager en teamleider engineering bij Hunter Douglas vertelt dat dankzij de afstelling van daglichtinval in het plafond, elektriciteit wordt bespaard. “In de zomer wordt het licht in het atrium gefilterd, om het gebouw minder op te warmen. En in de winter komt er genoeg licht binnen dankzij het ontwerp. Dit bespaart energie omdat er dan geen kunstlicht nodig is”, zegt Schepers.

Vernuftige engineering

Bij dit renovatieproject van het Goede Doelen-gebouw werkte Hunter Douglas nauw samen met Verwol Interieurrealisatie uit Delft, die de constructie van het complete dak heeft gebouwd.

Mark van Vliet is projectleider bij Verwol en verantwoordelijk geweest voor de uitvoering van de afbouw. “Voor het plaatsen van de lichtpanelen met profielen van het atrium en het voorplein heeft hoofdaannemer JP van Eesteren voor ons een volledige volumesteiger opgebouwd. Voor de dakrand rondom het gebouw hebben we twee hoogwerkers gebruikt van 15 meter hoog en met vloeroppervlakten van 7 meter bij 1,8 meter”, vertelt Van Vliet.

Knap aan dit plafond vindt Van Vliet de vernuftige engineering die Hunter Douglas aan de dag legde. “Vanwege de windbelasting heeft Hunter Douglas voor het dak buiten speciale dikke extrusieprofielen ontworpen. Dat maakte het monteren ervan vrij bijzonder en ingewikkeld.\"

Hunter Douglas heeft berekend dat vanwege de windbelasting op het dak de 2 mm dikke buitentegels uit voorzorg 0.5 mm dikker moeten zijn dan de 1.5 mm dikke binnentegels. “Bijzonder aan de engineering van dit dak, is dat Hunter Douglas elke tegel apart heeft ingetekend zodat elke tegel anders in het profiel is gelegd. Voor de montage waren de tegels genummerd waardoor ze ook op de juiste plek terechtkwamen. Het was een flinke puzzel voor ons om de juiste type panelen op de juiste plek te monteren.”

Van Vliet houdt wel van dit soort technisch ingewikkelde uitdagingen. Hij is dan ook zeer trots op het resultaat. “Het gebouw is door dit plafondsysteem een echte eye catcher aan de Zuidas geworden!”