PODCAST. BINST: UNTITLED | De dialoog tussen kunst en architectuur – grensvervaging en kruisbestuiving

“Kunst heeft altijd een impact gehad op architectuur,” zegt Luc Binst. “Ik ben sterk beïnvloed door kunststromingen als De Stijl en Bauhaus. Hun geometrische eenvoud en streven naar een totaalkunstwerk inspireren me nog steeds.” Deze invloed vertaalt zich in een methodische ontwerphouding bij BINST ARCHITECTS, waarin kunst niet als toevoeging wordt gezien, maar als een integraal onderdeel van het proces.

Edwin Remmerie ziet kunst ook als een uitdaging voor architecten: “Kunstenaars hebben een vrijheid die wij als architecten niet altijd hebben. Wij moeten rekening houden met regelgeving, budgetten en opdrachtgevers. Maar juist die onbevangen artistieke benadering kan ons helpen om buiten de gebaande paden te denken.”

Kunstintegratie: van decoratie naar dialoog

Kunst in architectuur is meer dan een schilderij aan de muur of een sculptuur op een plein. Luk Lambrecht benadrukt het belang van een symbiotische relatie: “Ik heb grote problemen met architectuur die zich manifesteert als een kunstwerk. Architectuur moet in de eerste plaats een kader bieden voor leven en beleving.”

Volgens Filip Canfyn ligt de kracht van kunst in architectuur in haar vermogen om een ruimte te transformeren: “Een goed geïntegreerd kunstwerk kan een gebouw of een publieke ruimte naar een hoger niveau tillen. Maar dat lukt alleen als de kunstenaar vanaf het begin betrokken wordt bij het ontwerpproces.”

Het VRT-gebouw: een schoolvoorbeeld van kunst en architectuur in dialoog

Een voorbeeld waarin kunst en architectuur naadloos samenvloeien, is het ontwerp van BINST ARCHITECTS voor het nieuwe VRT-gebouw. “Dit project was een van onze strafste ontwerpen van de voorbije tien jaar,” vertelt Luc Binst. “We creëerden een mediafabriek waarin het landschap, de architectuur en de kunst letterlijk en figuurlijk verstrengeld zijn.”

Luk Lambrecht, die betrokken was bij het project, benadrukt de unieke samenwerking met kunstenaar Guy Rombouts: “De gevel werd een levend kunstwerk, een letterkast waarin taal, media en architectuur samensmelten. Dit soort integratie is uitzonderlijk, omdat het niet als een losstaand element aan de architectuur wordt toegevoegd, maar er vanaf het begin mee vervlochten is.”

De maatschappelijke waarde van kunst in de publieke ruimte

“Kunst in de openbare ruimte is meer dan een esthetische toevoeging,” zegt Filip Canfyn. “Het bepaalt mee hoe we een stad of gebouw ervaren.” Hij wijst erop dat publieke kunst vaak onder druk staat door budgettaire en administratieve beperkingen. “We hebben het vaak over de impact van architectuur op een stad, maar kunst is minstens even bepalend.”

Luc Binst beaamt dat kunst een rol speelt in hoe mensen een ruimte beleven: “Een goed ontworpen plein of gebouw kan zonder kunst ook waardevol zijn, maar kunst kan net die extra laag toevoegen die een ruimte iconisch maakt.”

De uitdaging van kunstintegratie in hedendaagse architectuur

Hoewel kunst een verrijking kan zijn, is kunstintegratie niet altijd evident. “Er zijn veel slechte voorbeelden van kunst die er gewoon ‘bij’ gezet wordt,” stelt Luk Lambrecht. “De uitdaging is om architectuur en kunst vanaf het begin als één geheel te beschouwen.”

Filip Canfyn vult aan: “Echte integratie gebeurt als kunst en architectuur elkaar versterken en het eindresultaat voelt alsof het altijd zo bedoeld was.” Hij pleit voor een grotere rol van kunstenaars in ontwerpprocessen: “Ze mogen niet pas op het einde worden betrokken als het budget op is.”

Van object naar Gesamtkunstwerk

Luc Binst benadrukt dat BINST ARCHITECTS zich steeds vaker richt op een totaalaanpak. “We denken niet alleen over gebouwen na, maar ook over interieurs, meubels en zelfs kunst. We willen een soort Gesamtkunstwerk creëren waarin al die elementen logisch in elkaar overvloeien.”

Edwin Remmerie ziet die kruisbestuiving als een essentieel aspect van hedendaagse architectuur. “Architectuur is een synthese van kunst, techniek en sociologie. Hoe meer we samenwerken met kunstenaars, hoe rijker en betekenisvoller onze projecten worden.”

Conclusie

De dialoog tussen kunst en architectuur gaat verder dan oppervlakkige integratie. Kunst en architectuur kunnen elkaar versterken als ze in een vroeg stadium met elkaar verweven worden. Zoals Luc Binst het verwoordt: “Architectuur moet niet op zichzelf staan. Als ze samenwerkt met kunst, kan ze pas echt tot leven komen.”

De uitdaging voor de toekomst ligt in het vinden van de juiste balans: hoe kunnen architecten en kunstenaars samenwerken om ruimtes te creëren die zowel functioneel als inspirerend zijn? Het antwoord ligt in een nauwere samenwerking, wederzijds respect en het besef dat kunst en architectuur in essentie één en dezelfde taal spreken.

Beluister hier de volledige podcast-aflevering: UNTITLED - IDENTITY IN ARCHITECTURE.