Met de verbouwing van het wintercircus in Gent werd een slapende reus in de stad gereanimeerd, die nu klaar is om een centrale rol in het publieke leven te spelen. De VRT zond er al het WK voetbal uit, maar dat was slechts het begin: het gebouw is klaar om een wervelende cultuurtempel te worden in het hartje van de Arteveldestad. In de podcastaflevering die Architectura over het wintercircus maakte, bleek dat de verschillende partijen die meewerkten aan de realisatie van het project met recht en reden trots zijn op hun bijdrage. Zo ook Baro Architectuur bv.
Atelier Kempe Thill is architect - concepthouder van het project Wintercircus Mahy. Atelier Kempe Thill heeft samen met aNNo, BAS, Arch&Teco en Scala in 2012 een wedstrijd gewonnen en vervolgens 3 jaar lang opgevolgd in de schetsontwerp-, voorontwerp- en ontwerpfase inclusief de bouwvergunning. De basis van het project is dus ontworpen door dit team.
Baro werkte eerder al mee aan de Boekentoren in Gent, en mocht nu ook de spreekwoordelijke tanden in het dossier van het wintercircus zetten. Een thuismatch dus voor het architectenbureau uit Gent, al moesten ze die niet alleen spelen. “De eerste concepten zijn gelegd in een wedstrijdproject van Atelier Kempe-Thill en aNNo architecten uit Gent”, zegt Geert Willemyns van Baro. “Maar in 2016 zijn we samen met Sumproject begonnen met de ontwerpverbeteringen, aanpassingen en uitvoering van het project.” De locatie vlakbij huis was een voordeel voor het architectenbureau. “Omdat het een heel complex en divers gebouw is, moet je heel dicht kunnen opvolgen en snel op de bal spelen. Daarom is de thuismatch wel belangrijk.”
De zoektocht naar de juiste interventiegraad was voor Baro een grote uitdaging in het wintercircus. “Normaal moet je je project afwerken tot het laatste likje verf dat er komt,” zegt Willemyns, “maar dit gebouw wilden we ook niet te clean afwerken. Het behoud van het ruïneuze karakter van dat gebouw was heel belangrijk, omdat dat ook zo was in de geschiedenis van het gebouw. Het wintercircus heeft langer leeggestaan dan dat het gebruikt is geweest.” Daarom probeerde Baro ook zoveel mogelijk te behouden in het gebouw. “We hebben ook geen pleisterwerk gebruikt, maar cementering. Niet alles wat gebroken was, hebben we hersteld.”
Bescheiden
Het architectenbureau probeerde wel zoveel mogelijk te behouden, maar toch moesten er soms dingen toegevoegd worden. Maar daarbij probeerde men zo onopvallend mogelijk te werk te gaan. “Het was voor ons belangrijk om bescheiden in dit gebouw op te treden”, verklaart Geert Willemyns. “Er zijn enkele aanvullingen, op het functionele vlak. Nieuwe trappen, kernen en liften. Maar die moet je als bezoeker al gaan zoeken om te weten waar de ingrepen gebeurd zijn.” Maar er zijn nog andere ingrepen gebeurd, zoals het auditorium. “Dat is een glazen ovalen plek geworden die op een heel strategische plaats is ingebracht, tussen de oude hellingen en de middenpiste. Zo versterk je de verschillende fases in het gebouw, en krijg je vanuit de lezing van het gebouw het aanvoelen van het gebouw.”
Dubbele relatie
Volgens Geert Willemyns heeft het wintercircus een dubbele relatie met de stad Gent. “Het wintercircus is ooit omschreven als een publiek geheim, maar het is eigenlijk een verborgen plek”, zegt hij. “Het gebouw zit helemaal ingesloten achter huizenrijen. Het was heel weinig zichtbaar voor de stad. En toch heeft het een belangrijke betekenis. In het nieuwe masterplan van de Krook rond de bibliotheek krijgt het wintercircus zelfs een belangrijke plek als doorgangsruimte.”
In de nieuwe bestemming van het gebouw is de toegankelijkheid ervan dan ook van groot belang. En dat in een gebouw met bijzonder veel niveaus. “Het gebouw heeft dertien verschillende vloerpeilen”, aldus Willemyns. “Door al die niveaus en verschillende ruimtes was het moeilijk om alles bereikbaar te maken voor minder mobiele mensen.” Dankzij verschillende liften en een hoeklift, slaagde men erin die toegankelijkheid te garanderen.
Binnen piepen
Dat het gebouw voor de stad een belangrijke betekenis vertolkt, werd ook duidelijk door de nieuwsgierigheid van de Gentenaar. “Iedere keer kwamen er mensen op de werf binnen piepen”, vertelt Geert Willemyns daarover. “Heel veel mensen zijn daar namelijk vroeger geweest, en ze hebben een band met het gebouw. Iedereen vindt dat gebouw ook fantastisch. Het is een gebouw dat leeft in Gent en nu door deze nieuwe bestemming terug een belangrijke plaats zal krijgen in het collectief geheugen. Het terug invullen van die dode plek in de stad is een belangrijke verwezenlijking.”
Meer weten over het wintercircus? Beluister dan zeker de podcast!
Onze partners